به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) به نقل از خبرگزاري فرانسه، سال 1938 براي نخستين بار در جهان انستيتوي علمي چند رشته‌اي «آسيب‌شناسي كتاب رم» در پايتخت ايتاليا به‌وجود آمد و اكنون پس از گذشت هفت دهه تبديل به مرجع رسيدگي به همه مسایل مرتبط با امر نگهداري و بازيابي كتاب و آرشيو آثار قديمي در ايتاليا شده است. همچنين كشور كوچك واتيكان در قلب پايتخت ايتاليا نيز در صورت لزوم همكاري و نياز به كمك‌هاي بسيار تخصصي در اين حوزه به كمك آنها مي‌آيد.
به گفته فلاويا پينزاري مسوول دپارتمان بيولوژي انستيتو، مشكلات اساسي پيش روي آنها آب، رطوبت، گرد و غبار و حشرات هستند. همچنين گونه‌هاي خاصي از باكتري وجود دارد كه محيط‌هاي كتابخانه‌ها بستر مناسبي براي رشد و نمو آنها به شمار مي‌روند.
موزه‌اي داخلي نيز در انستيتو برپا شده است كه در آن انواع مختلفي از كتاب‌هاي آسيب‌ديده با ذكر جزئيات دقيق به نمايش گذاشته شده‌اند. در برخي از آثار موريانه سوراخي به اندازه يك مشت دست در كتاب ايجاد كرده و برخي ديگر به‌وسيله قارچ و موش خورده شده‌اند.
خانم پينزاري ميگويد: پس از سيلي كه به تازگي استان توسكاني ايتاليا را درنورديد مسوولان محلي آنجا از انستيتوي كتاب رم براي نجات آرشيو آسيب ديده از باران و سيل درخواست كمك كردند. انستيتو به آنها توصيه مي‌كند براي جلوگيري از حل شدن جوهر كتاب در آب و انتشار ميكرو ارگانيزم‌ها در بافت كتاب همه آثار را در سردخانه منجمد كنند. سپس در زمان ديگري با فرآيند ليوفيل ذرات آب منجمد در كتاب را بدون آسيب ديدگي آن مستقيما از حالت جامد به بخار تبديل كنند. آنها با به كار گرفتن اين روش توانستند گنجينه گرانبهايي از آثار قديمي را حفظ كنند.
در اين انستيتو شيميدان‌ها، بيولوژيست‌ها، متخصصان ادبيات و هنرمندان خوشدستي به فعاليت مشغول هستند كه كتاب‌ها را به همان ساز و بست قديمي باز مي‌گردانند، صفحات كاغذي و پوستي آنها را بازسازي مي‌كنند يا آن‌كه مينياتورهاي قديمي را دوخت و دوز و ترميم مي‌كنند.
همچنين آنها با كاربرد ميكروسكوپ‌هاي الكترونيكي مجهز به اشعه ايكس و تجهيزات تخصصي پيرسازي مصنوعي كاغذ در صدد كشف ماهيت رنگ‌ها و جوهر به كار رفته در نوشته‌هاي به جا مانده از قرون وسطي هستند تا به اين وسيله به دانش وسيع‌تري براي مقابله با آسيب‌هاي تهديد‌كننده آن دست يابند.
حتي آنها در تحقيقاتشان درباره صفحاتي به دست آمده از بحرالميت دريافتند در آن زمان جوهر خاصي كه با خون آميخته مي‌شد براي نوشتن رواج داشت.
به دنبال چنين كشفي آنها نمونه آزمايشگاهي اين جوهر را در انستيتو توليد كردند و مقداري از خونشان را هم براي مطالعه خصوصيات و ويژگي‌هايش به آن مي‌افزايند.
همچنين گروهي از شركت‌هاي ايتاليايي و خارجي براي تهيه انواع و اقسام كاغذهاي پوستي مورد نياز انستيتو همكاري مي‌كنند. شركتي در ژاپن نيز براي توليد كاغذ خاصي كه براي بازسازي كاغذهاي آسيب‌ديده به كار مي‌رود، پروژه‌هاي مشتركي با انستيتو در دست دارد.
خانم مارينا بيچيري، مدير دپارتمان شيمي انستيتو كه از كتاب‌ها مانند كودكانش مراقبت مي‌كند، ميگويد: كتاب دوست ندارد مدام جابجا شود يا از اينجا به آنجا مسافرت كند. كتاب خود را با محيطش تطبيق مي‌دهد حتي اگر شرايط ايده‌آلي برقرار نباشد. اما تغيير دما و رطوبت و دست به دست شدن عامل اصلي خوردگي و از بين رفتن آن است.
وی مي‌افزايد: حتي آثار بسيار قديمي با هدف خوانده شدن، نوشته شده‌اند اما ما مجبور هستيم بين مراجعه به اين آثار و مراقبت از آنها بهترين راه را پيدا كنيم.
از دو سال پيش تاكنون نيز مدرسه‌اي عالي در اين انستيتو تأسيس شده است كه به مدت پنج سال به آموزش علوم تئوري و كاربردي لازم براي علاقه‌مندان به اشتغال در اين حرفه مي‌پردازد.
به گفته فلاويا پينزاري مسوول دپارتمان بيولوژي انستيتو، مشكلات اساسي پيش روي آنها آب، رطوبت، گرد و غبار و حشرات هستند. همچنين گونه‌هاي خاصي از باكتري وجود دارد كه محيط‌هاي كتابخانه‌ها بستر مناسبي براي رشد و نمو آنها به شمار مي‌روند.
موزه‌اي داخلي نيز در انستيتو برپا شده است كه در آن انواع مختلفي از كتاب‌هاي آسيب‌ديده با ذكر جزئيات دقيق به نمايش گذاشته شده‌اند. در برخي از آثار موريانه سوراخي به اندازه يك مشت دست در كتاب ايجاد كرده و برخي ديگر به‌وسيله قارچ و موش خورده شده‌اند.
خانم پينزاري ميگويد: پس از سيلي كه به تازگي استان توسكاني ايتاليا را درنورديد مسوولان محلي آنجا از انستيتوي كتاب رم براي نجات آرشيو آسيب ديده از باران و سيل درخواست كمك كردند. انستيتو به آنها توصيه مي‌كند براي جلوگيري از حل شدن جوهر كتاب در آب و انتشار ميكرو ارگانيزم‌ها در بافت كتاب همه آثار را در سردخانه منجمد كنند. سپس در زمان ديگري با فرآيند ليوفيل ذرات آب منجمد در كتاب را بدون آسيب ديدگي آن مستقيما از حالت جامد به بخار تبديل كنند. آنها با به كار گرفتن اين روش توانستند گنجينه گرانبهايي از آثار قديمي را حفظ كنند.
در اين انستيتو شيميدان‌ها، بيولوژيست‌ها، متخصصان ادبيات و هنرمندان خوشدستي به فعاليت مشغول هستند كه كتاب‌ها را به همان ساز و بست قديمي باز مي‌گردانند، صفحات كاغذي و پوستي آنها را بازسازي مي‌كنند يا آن‌كه مينياتورهاي قديمي را دوخت و دوز و ترميم مي‌كنند.
همچنين آنها با كاربرد ميكروسكوپ‌هاي الكترونيكي مجهز به اشعه ايكس و تجهيزات تخصصي پيرسازي مصنوعي كاغذ در صدد كشف ماهيت رنگ‌ها و جوهر به كار رفته در نوشته‌هاي به جا مانده از قرون وسطي هستند تا به اين وسيله به دانش وسيع‌تري براي مقابله با آسيب‌هاي تهديد‌كننده آن دست يابند.
حتي آنها در تحقيقاتشان درباره صفحاتي به دست آمده از بحرالميت دريافتند در آن زمان جوهر خاصي كه با خون آميخته مي‌شد براي نوشتن رواج داشت.
به دنبال چنين كشفي آنها نمونه آزمايشگاهي اين جوهر را در انستيتو توليد كردند و مقداري از خونشان را هم براي مطالعه خصوصيات و ويژگي‌هايش به آن مي‌افزايند.
همچنين گروهي از شركت‌هاي ايتاليايي و خارجي براي تهيه انواع و اقسام كاغذهاي پوستي مورد نياز انستيتو همكاري مي‌كنند. شركتي در ژاپن نيز براي توليد كاغذ خاصي كه براي بازسازي كاغذهاي آسيب‌ديده به كار مي‌رود، پروژه‌هاي مشتركي با انستيتو در دست دارد.
خانم مارينا بيچيري، مدير دپارتمان شيمي انستيتو كه از كتاب‌ها مانند كودكانش مراقبت مي‌كند، ميگويد: كتاب دوست ندارد مدام جابجا شود يا از اينجا به آنجا مسافرت كند. كتاب خود را با محيطش تطبيق مي‌دهد حتي اگر شرايط ايده‌آلي برقرار نباشد. اما تغيير دما و رطوبت و دست به دست شدن عامل اصلي خوردگي و از بين رفتن آن است.
وی مي‌افزايد: حتي آثار بسيار قديمي با هدف خوانده شدن، نوشته شده‌اند اما ما مجبور هستيم بين مراجعه به اين آثار و مراقبت از آنها بهترين راه را پيدا كنيم.
از دو سال پيش تاكنون نيز مدرسه‌اي عالي در اين انستيتو تأسيس شده است كه به مدت پنج سال به آموزش علوم تئوري و كاربردي لازم براي علاقه‌مندان به اشتغال در اين حرفه مي‌پردازد.
نظر شما