به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انساني دانشگاه‌ها (انتشارات سمت)، هزار و پانصدمين کتاب خود را با نام «منطق‌الطير عطار» صبح امروز چهارشنبه (18 آبان) با حضور انديشمندان و استادان دانشگاه رونمايي ‌كرد.

دكتر غلامعلي حداد عادل، رييس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي گفت: مجموعه‌اي كه خشت روي خشت مي‌گذارد تا بنايي مرتفع ساخته شود جاي تبريك دارد كه به چنين دستاوردي دست يافته است. در اين خيزش جديد بايد يك فرصتي پديد بيايد تا كتاب‌هاي سمت در جامعه بهتر و موثرتر واقع شود.

وي افزود: عابدي چندين كتاب در فرهنگستان زبان و ادب فارسي در دست تصحيح دارد. پورنامداريان و عابدي دو پژوهشگري به شمار مي‌آيند كه تلاش كرده‌اند در تصحيح اثر، متن را به اصلي‌ترين صورت بازنويسي كنند و مشكلات آن را تا حدامكان براي خوانندگان و به ويژه دانشجويان كم كنند.

وي به انتشار کتاب در سال​هاي پيش از انقلاب اشاره كرد و گفت: ما پيش از انقلاب 175 هزار دانشجو داشتيم و آن زمان جميعت ايران 36 ميليون بود. هم اكنون 4 ميليون و 200 هزار دانشجو داريم. كتاب درسي براي دانشجويان مانند هوا براي نفس كشيدن است. مركز نشر دانشگاهي و انتشارات سمت كتاب‌هاي درسي را براي دانشجويان تأمين مي‌كنند و ميدان وسيعي از كتاب‌هاي كيفي و علمي ارايه مي‌دهند.

نقد، نقطه موفقيت و نوآوري و خلاقيت است
در اين مراسم دكتر محمدرضا مخبر دزفولي، دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفت: از اول انقلاب و با شروع انقلاب فرهنگي دغدغه علوم انساني مشكل همه فرهنگ دوستان بوده است و نمي‌توان منكر تلاش‌هاي دلسوزان عرصه علوم انساني شد.

وي افزود: ما با نگاه آرمانگرايانه، مطلوب و دورانديشانه فاصله زيادي داريم و هر حركتي كه انجام مي‌گيرد به نوعي نمي‌توانيم خودمان را قانع كنيم كه در اين زمينه رشد كرده‌ايم و اين مسأله به دليل فطرت كمال‌جويي و خداجويي ماست.

دزفولي يادآور شد: پس از انقلاب فرهنگي، سازمان دادن به مجموعه‌اي كه به تدوين مطالعات فرهنگي درباره علوم انساني مي‌انديشيد، بسيار موثر بود و شخصي مسووليت آن را به عهده گرفت كه خود از دلسوزان و صاحبان انديشه به‌شمار مي‌رفت و امروز شاهد انتشار 1500 نسخه كتاب دانشگاهي از انتشارات سمت هستيم.

وي افزود: «سمت» فراز و نشيب‌هايي نيز داشت و با سختي‌ها و كمبودهايي نيز دست و پنجه نرم كرد ولي واقعيت اين است كه اين مجموعه حدود 30 ميليون شمارگان داشته و كار بزرگي در اين زمينه انجام داده است. سمت جزو مجموعه‌هاي موفق بوده است، شايد انتقادهايي نيز به آن رواست و بتواند ظرفيت‌هاي بالاتري را مورد استفاده قرار دهد اگر بخواهيم به سمت نمره بدهيم مي‌دانيم كه جزو پر تلاش‌ها بوده است.

دزفولي يادآور شد: نقد عالمانه، نقد توأم با اخلاق و آكادميك و دانشگاهي مي‌تواند كتاب‌هاي سمت را با كيفيت‌تر منتشر كند. نقد نقطه موفقيت و نوآوري و خلاقيت است. بحث آزادانديشي، نقد و مناظره نبايد در زمينه انتشار كتاب‌هاي سمت غفلت شود.

وي افزود: ورود سازمان سمت به سمت نظريه‌پردازي و نقد و مناظره بسيار با ارزش است. شوراي انقلاب فرهنگي همه جا مدافع سمت بوده و هم اكنون نيز سمت را جزو سازمان‌هاي پر ارزش مي‌داند.

دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي پيشنهادي شبه تاريخي به سمت ارايه داد و گفت: اگر بيت‌الحكمه بغداد و يا آندلس را ببينيد تنها محل رفت و آمد انديشمندان نبوده بلكه مكان نظريه‌پردازي و نقد و مناظره نيز بوده است. سمت نيز بايد اين‌گونه باشد.

وي افزود: هر محقق، دانشمند و دانشجويي كه دنبال يافته‌هاي علمي مي‌رود بايد بتواند آن را در سمت پيدا كند. ما چقدر اين مجموعه را در سمت تدارك ديده‌ايم. سمت را نبايد يك اداره و يا سازمان تدوين ببينيم بلكه بايد همانند يك فرهنگستان عمل كند.

انديشيدن به انتشاراتي علمي براي جهان اسلام 
سپس دكتر محمدمهدي نژادنوري، معاونت پژوهش و فناوري وزارت علوم، تحقيقات و فناوري گفت: گسترش كميت و بحث كيفيت دو عنصر اصلي انتشار كتاب در سازمان سمت است و بيش از 25 سال تأسيس، قدمت كمي براي سازمان سمت و انتشار كتاب‌هاي دانشگاهي نيست.

وي افزود: اگر شيب حركتي ما طوري نباشد كه به قاعده اصلي برسيم، عقب مي‌مانيم. شتاب رشد بايد دايما در حال افزايش باشد زيرا ما دو ميليون دانشجوي علوم انساني داريم. بخشي از كتاب‌هاي سمت پيوند عميق با مباني ارزشي اسلامي دارند و اين مسأله در تربيت دانشجويان به سوي خداجويي بسيار موثر است.

وي افزود: ما بايد بدانيم كه كيفيت انتشارات ما چگونه است و درك مشترك ما نسبت به اهدافمان چيست؟ بحث تحول در علوم انساني بسيار مهم است و ما بايد به انتشاراتي علمي براي جهان اسلام بينديشيم.

هر چه از زمان عطار مي‌گذرد با نسخه اصلي منطق‌الطير فاصله مي​گيريم
محمود عابدي، مصحح «منطق‌الطير» كه هزار و پانصدمين كتاب سمت نام گرفته است، گفت: امروزه نسخه‌هاي فراواني از منطق‌الطير عطار وجود دارد و هر چه از زمان عطار قرن ششم و هفتم مي‌گذرد با اصل نسخه فاصله داريم. اين مسأله نشان مي‌دهد كه غالبا تصرف در متن مشهود است.

وي افزود: سابقه و تصحيح منطق‌الطير از آغاز تا امروز نشان مي‌دهد كه منطق‌الطير در اوايل قرن هفتم هجري تأليف شده است و از آن زمان به بعد در اغلب مراكز فرهنگي منطق الطير عطار خوانده مي‌شده است.

اين مصحح نسخه‌هاي خطي افزود: كثرت نسخه‌هاي خطي و تأثير و نفوذ اين اثر در آثار ديگران نشان مي‌دهد كه در كل قلمرو ادبيات منطق‌الطير عطار خوانده مي‌شده است. از نخستين نسخه‌هاي منطق الطير كه صادق گوهرين آن را تصحيح كرد تا به امروز زمان بسياري مي‌گذرد و مصححان تصحيح‌هايي را از منطق‌الطير ارايه دادند تا اينكه نوبت به شفيعي كدكني رسيد.

وي افزود: از سال 1370 نسخه‌هاي لازم را براي تصحيح منطق الطير جمع آوري و از سال 1380 تصحيح و شرح آن را آغاز كرديم. ما مي‌خواستيم فراز و نشيب نسخه‌هاي خطي از زمان عطار را جستجو و ناگزير بوديم در دو حوزه تحقيق كنيم. بخش نخست به معرفي منطق الطير به قلم پورنامداريان اختصاص دارد و بخش ديگر نيز به معرفي نسخه‌هاي منطق الطير كه براي تصحيح به آنها رجوع شده است.

عابدي يادآور شد: شاهنامه و تذكره‌الاوليا را كه در به وجود آمدن منطق الطير تأثير بسياري داشت مطالعه و از همه آثار عطار فيش‌برداري كرده‌ام. براي رسيدن به شواهد و نظاير در معني و لفظ ناگزير بودم متون را به مطالعه بگيرم و بيت به بيت آن را بخوانم.

عطار پل ارتباطي بين سنايي و مولوي است
سپس دكتر محمدحسن حائري، عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي گفت: عطار به عنوان پل ارتباطي بين سنايي و مولوي است. منطق‌الطير عطار 4700 بيت دارد و 185 حكايت‌هاي دوبيتي، 14 حكايت منطق‌الطير نيز درباره ديوانگان است.

وي افزود: عطار در ديگر منظومه‌ها به شخصيت‌ها اشاره مي‌كند و 23 حكايت در الهي‌نامه، 64 حكايت در مصيبت‌نامه و 14 حكايت در اسرارنامه دارد. همچنين 613 بيت به شريعت اختصاص دارد. عطار طريقت و حقيقت را به هم پيوند مي‌دهد.

عضو هيأت علمي دانشگاه علامه طباطبايي ادامه داد: در مصيبت‌نامه عطار براي هر يك از خلفا 23 بيت مي‌آورد و هسته مركزي كتاب منطق‌الطير حكايت 410 بيتي شيخ صنعان است. شيخ صنعان عارف بود و عرفانش زاهدانه محسوب مي‌شد. طي كردن مراتب عشق در منطق‌الطير عطار مشاهده مي‌شود.