به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، نشست رونمایی و نقد و بررسی «دانشنامه ایران» با حضور سيد کاظم موسوي بجنوردي (مدیر مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی)، کوروش کمالی سروستانی (مدیر دانشنامه فارس و پژوهشگر) مجدالدين کيواني(استاد دانشگاه و پژوهشگر)، مالک حسيني (عضو هیأت علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی) و مازيار جمالي‌مهر (عضو هیأت علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی) عصر سه شنبه (17 آبان) در مرکز فرهنگي شهر کتاب برگزار شد.

کوروش کمالی سروستانی، مدیر دانشنامه فارس گفت: در سال 1362 مرکز دایره المعارف اسلامی بنیاد گذاشته شد. امروزه این مرکز به نهاد برجسته فرهنگی تبدیل شده است. هر چند رسالت اولیه آن تالیف دایره المعارف جهان اسلام به روایت شیعه بود.

وی افزود: نهاد دایره المعارف بزرگ اسلامی از یک اعتبار ملی برخوردار است. همکاری بزرگان دانش و ادب با این مرکز و اهداء کتابخانه​های شخصی به آن و برگزاری همایش​های مهم، اهداء جوایز و دریافت لوح​های مختلف، نمونه​ای از اعتماد ملی به این نهاد است. درخواست دانشگاه​های مختلف جهان برای همکاری با این مرکز نیز از اعتماد بین​المللی به آن حکایت می​کند. این کار بزرگ امکان​پذیر نبود مگر با عشق و مدیریت صحیح.

کمالی سروستانی ادامه داد: انتشار 18 جلد از دایره المعارف، دو جلد ترجمه عربی، دو جلد ترجمه انگلیسی، دانشنامه خلیج فارس در 8 جلد و دانشنامه ایلات و عشایر در 5 جلد، از کارهای بزرگ این مرکز بوده است. تالیف دانشنامه تهران و دانشنامه شمیرانات نیز در دستور کار آن قرار دارد.

وی افزود: ساخت مجموعه عظیم فرهنگی، احداث کتابخانه​ای با 500 هزار جلد کتاب، چاپ شاهنامه خالقی مطلق در 8 جلد و مجموعه پژوهش​های ایران باستان، در زیر مجموعه چاپ دایره المعارف قرار می​گیرد. چاپ دانشنامه جغرافیای ایران و تاریخ و فرهنگ آذربایجان از آثار دیگری است که مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی منتشر خواهد کرد.

جای «دانشنامه ایران» در ایران خالی بود
سپس مالک حسینی، عضو هیأت علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی گفت: «دانشنامه ایران» کار بزرگی است که شاید اهمیت و دشواری انجام آن به آسانی شناخته نشود. چون من از نزدیک با کار دانشنامه نویسی آشنا هستم، می​توانم ادعا کنم که دشواری کار را درمی​یابم و می​دانم که تهیه هر ستون دانشنامه چقدر زحمت و تلاش دارد.

وی افزود: در واقع جای «دانشنامه ایران» خالی بود و بعد از دایره المعارف مصاحب، نیاز بود که دانشنامه​ای متناسب با دوره جدید داشته باشیم. من ضمن آن که به تهیه چنین دانشنامه​ای ارج
می​نهم، پیشنهاداتی دارم که مطرح می​کنم.

حسینی اظهار کرد: اگر در مورد دایره​المعارف های تخصصی و نیمه تخصصی دوره 30 یا حتی 50 ساله پذیرفته شده باشد، به گمانم برای دانشنامه​های عمومی، چنین ارقامی پذیرفتنی نیست. دلیل آن هم چنین است که دانشنامه عمومی بعد از 15 سال نیاز به ویرایش جدید پیدا می​کند و باید مدخل​های تازه​ای به آن افزوده شود. اهمیت به روز بودن دانشنامه​های عمومی به مراتب بیشتر از دانشنامه​های تخصصی و نیمه تخصصی است.

وی در ادامه سخنانش گفت: بنابراین عامل زمان از مهم​ترین عوامل است. یعنی نخست باید زمان اتمام کار را درنظر گرفت و متناسب با آن، اندازه مقالات و تعداد مجلدات را برگزید. من سقف 15 سال را پیشنهاد می​کنم.

این پژوهشگر ادامه داد: اندازه مقالات و تناسبی که باید بین مقالات باشد، بسیار مهم است. از این دید، به نظر می​آید که می​شد «دانشنامه ایران» را بهبود بخشید. مثلا مقاله «اساس الاقتباس» نیم ستون است اما کتاب دیگر چهار ستون. نکته دیگر درباره منابع پایانی است.

وی افزود: این که اصلا باید فهرست منابع را در دانشنامه آورد یا خیر، موضوع قابل بحثی است. اما آوردن همه منابع، ضرورتی ندارد. دست کم می​شود گفت که منبع فراوان ذکر کردن در دانشنامه​ها، مرسوم نیست. از سوی دیگر اقتباس کردن از چند منبع برای يک مقاله واحد، کار خطیری است. چون همه نویسندگان، متخصص نیستند.

حسینی در سخنان پایانی گفت: ادغام دو حرف «آ» و «الف» هم اگر چه در دایره​المعارف مصاحب چنین است، با ذوق و عادت ما سازگار نیست. عنوان مدخل​ها هم آوانگاری شده و هم حرکت​گذاری، که به این کار ترکیبی نیازی نیست. مقداری هم در زیرنویس​ها ناهماهنگی دیده می​شود.