به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)،‌ برنامه بزرگداشت روز جهانی میراث دیداری و شنیداری، صبح امروز (چهارشنبه 4 آبان)، با حضور اسحاق صلاحی ريیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، علی‌اکبر اشعری، ريیس سابق کتابخانه ملی، فرهاد اعتمادی رییس اداره ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو، حجت‌الاسلام سید رمضان موسوی مقدم قائم مقام سازمان صدا و سیما، سفرا و فعالان عرصه میرات دیداری و شنیداری در سالن همایش یوسف شریعت‌زاده کتابخانه ملی برگزار شد.

صلاحی در اين نشست عنوان كرد: آنچه از تحولات قرن بیستم بر ما گذشت و آنچه در قرن بیست و یکم انتظارش را می‌کشیم، ما را بر آن مي‌دارد که به طور جدی به فکر باشیم. در صد سال گذشته تغییر پارادایم‌های زیادی در حوزه‌هاي مختلف از جمله در حوزه دیداری و شنیداری، در دنیا اتفاق افتاده است.

وی افزود: این تغییرات سبب ناسازگاری و ناهماهنگی‌هایی بین تجهیزات و نیازهای بشری و نحوه پاسخگویی به آن‌ها شده است. از طرفی شاهد تغییر فناوری آنالوگ به دیجیتال هستيم و از طرف دیگر سرعت پیشرفت فناوری دیجیتال آن‌قدر بالاست که امکان مدیریت آن مشکل شده است. پس ما در این زمینه با دو چالش جدی مواجه هستیم؛ اول تغییر پارادایم‌ها و فناوری و دوم سرعت بالای رشد فناوری دیجیتال.

صلاحي با تاكيد بر اين چالش ادامه داد: اکنون در قرن بیست و یکم در عرصه مسايل دیداری و شنیداری با یک شمشیر دولبه روبرو هستیم. در عین حال که این ابزار بسیار قوی و قدرتمند است، اما هویت ملی را هم در جهان دستخوش تغییرات کرده و مهم‌تر اینکه ما نمی‌توانیم آن‌طور که می‌خواهیم، مدیریتش کنیم.

وي با بيان اين‌كه در عرصه مدیریت با سه سناريو براي آینده مواجه هستیم، افزود: اول آینده‌ای که به ما تحمیل می‌شود،‌ دوم آینده‌ احتمالی پیش رو و سوم آینده‌ مطلوبی که می‌خواهیم بسازیم. بدترین آینده، نوع تحمیلی آن و بهترین آینده، همانی است كه خودمان آينده مطلوب را در نظر بگيريم و براي آن برنامه‌ريزي كرده و آينده سازي كنيم.

صلاحی با اشاره به تاريخچه شكل‌گيري حافظه جهاني گفت: موضوع میراث دیداری و شنیداری از سال 1992 در حافظه جهانی شکل گرفت تا بتواند میراث جهانی را در این زمینه هم در میراث مستند، هم در آگاهی‌بخشی و هم حفظش مدیریت کند.

وي افزود: سازمان ملی اسناد و کتابخانه ملی افتخار می‌کند که طی سال‌ها با یونسکو همکاری کرده و تا به حال پنج اثرش ثبت جهانی شده است. شعار جدی سازمان يونسكو این است كه ببینیم، بشنویم و یاد بگیریم. اين شعار برگرفته از متون دینی ماست. سمع و بصر ابزار درک معرفت هستند و بشر هرچه دور بزند و سرآخر بخواهد مطلبی را استخراج کند، آن تفکر دینی است و چه خوب می‌شد اگر ما در این زمینه در عرصه جهانی، نقش‌آفرینی می‌کردیم.

رئيس كتابخانه ملي با اشاره به اينكه در کمتر از یک قرن حداقل 40 دستگاه آنالوگ دیداری و شنیداری منسوخ شدند، اضافه كرد: این تغییرات حداقل ما را بر آن می‌دارد که بیندیشیم.

وي تاكيد كرد: امروز آن‌چه همگان را تهدید می‌کند این است که آرشیو ملی هر کشوری، دچار مشکل و آسیب خواهد شد. قوانین ما با قوانین حاکم بر جهان دیجیتال همخوانی ندارد. بر طبق قانون واسپاري هر ناشر موظف است دو نسخه از اثرش را به کتابخانه ملی بسپارد. حال اين سوال مطرح مي‌شود با سرعتی که دنیای دیجیتال پیش می‌رود، چه تضمینی برای صیانت از آثار و کتاب‌ها وجود دارد؟ بنابراین باید خودمان را با سرعت پیشرفت‌های دیجیتال تطبیق بدهیم.

ريیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در پایان سخنان خود تصريح كرد: میراث شنیداری و دیداری بخشی از هویت هر ملت است و ما وظیفه داریم از آن پاسداری کنیم.

در ابتداي اين برنامه فرهاد اعتمادی پیام «ایرینا بوکووا»، مدیر کل یونسکو را به مناسبت روز جهانی میراث دیداری شنیداری قرائت کرد.
 
متن این پیام به شرح زیر است: «در بین میراث‌های بشری، میراث دیداری - شنیداری از جمله میراث‌هایی است که امکان دسترسی مستقیم و بدون واسطه را به فرهنگ‌های غنی جهان و همچنین تمدن‌های بی نهایت متنوع بشری را فراهم می‌كند. 

اسناد دیداری - شنیداری امکان منحصر به فردی در زمینه یادگیری، دستیابی و کسب اطلاعات و مبادله آن فراهم كرده است. این اسناد چه از نظر شکل و چه از نظر محتوا معرف و شاهد زنده تاریخ فناوری و فرهنگ‌ها هستند. با ارایه صدا و تصویر فرهنگ‌های دیگر و همچنین لحظات تاریخی که حافظه جمعی ما را تشکیل می‌دهد، میراث دیداری - شنیداری پایه‌های گفت‌وگوی بین فرهنگی را پی‌ریزی کرده و شناخت و فهم بشری را غنی می‌کنند. 

تمام این اسناد، چه فیلم‌ها و یا نوارهای صوتی به شدت آسیب پذیر هستند. بخشی از میراث دیداری - شنیداری قرن بیستم به دلایلی همچون کهنگی فناوری، عدم مراقبت توسط نهادهای مسوول و یا لطمات ایجاد شده در اثر نابودی عمدی و یا جهل انسانی، نابود شده و از دست رفته است.

در ادامه اين پيام آمده است: رشد تمدن دیجیتال نیز به نوبه خود این مشکلات را تشدید کرده است. حمایت از این اسناد یک ضرورت فرهنگی آموزشی است. هیچگاه نمی‌توان این طور تصور کرد به این هدف دست یافته‌ایم بلکه برعکس این کاری است که همواره بایستی از نو شروع کرد.

حمایت از این اسناد یکی از اهداف و محورهای برنامه حافظه جهانی یونسکو است که حفاظت از میراث مستند را در تمام اشکال آن وجه همت خود قرار داده است. بسیاری از اسناد دیداری - شنیداری از جمله «تاریخ kellg kang» که اولین فیلم بلند مدل تخیلی و یا مجموعه تولیدات و نسخه‌های اصلی سینمایی برادران لومیر و یا «آرشیوهای زنده مبارزه برای آزادی» که یک فیلم مستند درباره رژیم نژاد پرست آفریقای جنوبی در گذشته است، در فهرست میراث مستند برنامه حافظه جهانی ثبت شده است که هر کدام از این آثار منبعی غیرقابل جایگزین برای کشف حقایق و یادگیری هستند، نابودی این آثار موجب تضعیف حافظه جمعی و فقر میراث جهانی است.

پيام اين‌گونه پايان مي‌يابد: حمایت از میراث دیداری - شنیداری نیازمند به کارگیری تدابیر حفاظتی ویژه و مناسب است. این امر آموزش و حمایت از کارکنان آرشیوها، کتابخانه‌ها و موسسات تخصصی را نیز ایجاب می‌كند. امروز من از تمامی نهادها و سازمان‌های همکار یونسکو دعوت می‌کنم تا تلاش‌های خود را برای حمایت از این میراث مستند منحصر به فرد افزایش داده و به تمامی تعهدات فرهنگی و آموزشی خود در این زمینه عمل كنند.

در ادامه اين مراسم دكتر اكبر عالمي، محمد حسن سمسار و احمد علي راغب نيز سخنراني كردند كه در گزارش تكميلي خبرگزاري ايبنا منتشر خواهد شد.