به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، رشيدي درباره اين كتاب توضيح داد: تاليف و انتشار كتاب «نشانه‌شناسي موسيقي تعزيه» به ارايه مباحث نشانه‌شناسي موسيقي بازمي‌گردد. در اين كتاب به طور مشخص به بررسي و مطالعه نشانه‌شناسي موسيقي تعزيه پرداختم و اين به دليل گستردگي بحث موسيقي است.
وي ادامه داد: موسيقي به دليل گستردگي و پيچيدگي مسايل فني در حوزه نشانه‌شناسي چندان مورد توجه نبوده است، زيرا هم خود نشانه‌شناسي به عنوان يك علم و هم موسيقي، به ويژه تئوري موسيقي هر دو از فراز و نشيب‌هاي بسيار خاص نظري برخوردارند كه عدم آشنايي با موسيقي ممكن است نشانه‌شناسي را وارد قلمروهاي كلي و اغلب نمادپردازانه وارد كند.
رشيدي توضيح داد: مباني نظري اين پژوهش نوعي نشانه‌شناسي كاربردي است. به عبارتي موسيقي تعزيه در اين كتاب براساس نشانه‌شناسي لايه‌اي كه توسط فرزان سجودي مطرح شده، مورد مطالعه قرار گرفته است.
وي اضافه كرد: واقعيت اين است كه موسيقي را مي‌توان از ديدگاه‌هاي متفاوت بررسي كرد، به عنوان نمونه بحث‌هايي درباره بازنمايي در موسيقي نيز مطرح است كه كم و بيش ذيل تحليل‌هاي نشانه‌شناسي قرار مي‌گيرد.
رشيدي با بيان اينكه اين كتاب برايم نقطه آغازي در اين زمينه است، اظهار كرد: براي ارايه تحليل‌هاي فني‌تر درباره ديگر ژانرهاي موسيقي كه در آينده در قالب كتاب‌هايي ديگر مورد بررسي قرار خواهند گرفت، در مجموع به مباحثي چون ترامتنيت (يعني بررسي روابط بينامتني كه از سوي ژرارژنت مطرح شد و دربرگيرنده پنج رويكرد است) موسيقي، نشانه‌شناسي زمان در موسيقي و بحث معنا در موسيقي خواهم پرداخت.
وي درباره روش تحقيق خود براي نوشتن كتاب نيز گفت: روش تحقيق مورد استفاده در اين كتاب، روش تحقيق كيفي است. زيرا حتي خود نشانه‌شناسي از جمله شاخه‌هاي تحليل‌هاي كيفي در بررسي متون مختلف اعم از بصري و شنيداري است.
رشيدي يادآور شد: اهميت اين كتاب به اين دليل است كه ما نيازمند وارد كردن ديدگاه‌هاي علمي براي بررسي هنرهاي ايراني و موضوعات بومي هستيم. اگر يك نگاه كلي به آثاري كه تعزيه و موسيقي آن را بررسي كرده‌اند، داشته باشيم متوجه مي‌شويم كه بيشتر آن‌ها به تاريخ و گزارشات تاريخي و يا به بحث‌هاي كلي پرداختند، به عنوان نمونه ترديدي نيست كه خود تعزيه، سنتي نمادين است، ولي شناسايي نمادها و تحليل‌هاي نمادين مساله‌اي را حل و فصل نمي‌كند و اساسا فاقد مباني علمي است.
وي توضيح داد: رويكرد مورد استفاده در اين كتاب يعني نشانه‌شناسي لايه‌اي، به واقع نوعي نشانه‌شناسي بعد از ساختارگرا به شمار مي‌رود و ويژگي تحليلي كاربردي و موثري در بررسي متون هنري خواهد داشت. پس بررسي تعزيه، موسيقي ايراني و به طور كل هنر از منظر علمي و براساس نظريات آكادميك، انگيزه اصلي نوشتن اين كتاب شد و از سويي اهميت اساسي اين كتاب هم استفاده از ديدگاه‌هاي علمي و مشخص است. ضمن آنكه حجم كم كتاب خود گوياي فاصله گرفتن از كلي‌بافي و پرداختن به كليات است.
به گفته رشيدي، تاكنون علاوه بر چند كتاب و مقاله محدود، اثري درباره نشانه‌شناسي موسيقي در ايران انتشار نيافته است و اگر درحوزه نشانه‌شناسي موسيقي فيلم يا تئاتر كتابي وجود دارد، در حوزه نشانه‌شناسي به معناي كلي و عام آن قرار مي‌گيرند.
كتاب «نشانه‌شناسي موسيقي تعزيه»، شامل پنج فصل «مقدمه»، «پيشينه مطالعات»، «ملاحظات نظري»، «تحليل نشانه‌شناختي موسيقي ايراني در تعزيه» و «جمع‌بندي و نتيجه‌گيري» است. فصل نخست كتاب شامل مقدمات و بيان مسايل پژوهش است. فصل دوم پيشنيه مطالعات را دربرمي‌گيرد، گزارشي از آثار پژوهشي، شامل كتاب و رساله‌هاي انجام شده كه در اين بين، دو محور كلي نشانه‌شناسي موسيقي و موسيقي در تعزيه، مورد توجه قرار مي‌گيرند.
مولف در فصل سوم كه ملاحظات نظري مطرح شده، ابتدا شرحي مقدماتي از نشانه‌شناسي و تاريخچه آن ارايه و در ادامه به شرح مختصري از نظريات «فردينان دو سوسور» و «چارلز سندرز پيرس» و ديدگاه‌هاي آنان درباره مفاهيم نشانه اشاره كرده است. در بخش دوم اين فصل، شرحي از نشانه‌شناسي لايه‌اي و چارچوب‌هاي نظري ارايه شده و در بخش سوم نشانه‌شناسي موسيقي و مفهوم آن مورد مطالعه قرار گرفته كه شامل دو محور اصلي يعني دلالت‌گري و تداعي معنا در موسيقي است.
فصل چهارم شامل بررسي كلي و تحليل نشانه‌شناختي موسيقي در تعزيه است و نويسنده تمامي مفاهيم، اصطلاحات و نظريات را در تحليل‌هاي نشانه‌شناختي به كار برده است. در اين فصل موسيقي تعزيه براساس نشانه‌شناسي لايه‌اي مورد بررسي قرار گرفته و با تكيه بر مفاهيم بنيادين و نيز موسيقايي به تجزيه و تحليل آن پرداخته شده است. در فصل پاياني جمع‌بندي، نتيجه‌گيري و برخي محدوديت‌ها و موانع بررسي شده است.
كتاب «نشانه‌شناسي موسيقي تعزيه» نوشته صادق رشيدي با شمارگان 1000 نسخه و با قيمت 5500 تومان از سوي سازمان انتشارات جهاد دانشگاهي منتشر شده است. ديباچه و سخن مولف ضميمه اثرست.
یکشنبه ۳۰ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۱:۲۶
نظر شما