به گزارش خبرگزاری كتاب ایران (ایبنا)، «موسم هجرت به شمال» رمانی پسا استعماری است كه نخستین بار در سال 1966 به زبان عربی منتشر شد. در این رمان كه تاكنون به بیش از 30 زبان ترجمه شده، راوی بی‌نام داستان، بعد از هفت سال زندگی و تحصیل در انگلستان به زادگاه خود در سودان باز می‌گردد. داستان ساده طیب صالح، نويسنده سودانی، از آن‌جایی پیچیده می‌شود كه راوی در راه بازگشت به خانه با فردی غریبه به نام مصطفی سعید آشنا می‌شود و در صدد كشف هویت وی برمی‌آید.

مصطفی نیز دانش‌آموخته یكی از دانشگاه‌های غربی است و كم‌كم داستان زندگی پر دغدغه او در غرب و روابط عاطفی‌اش به محور اصلی داستان تبدیل می‌شود. شخصیتی با جذابیت فراوان كه ماجراهای زندگی خود را به راوی داستان تحمیل كند و به شخصیت اول داستان تبدیل شود.

منتقدان معتقدند این رمان از جنبه‌های مختلفی به «قلب تاریكی» نوشته جوزف كنراد شباهت دارد. دو رمان كه با فاصله‌ای 60 ساله منتشر شده‌اند و به موضوعاتی چون چندگانگی فرهنگی، تجربیات دوران استعماری و مسایل كشورهای شرقی می‌پردازند.
 
رضا عامری، مترجم این اثر، اهمیت مطالعه چنین داستان‌هایی را در نظریات مطرح شده در آن‌ها می‌داند، نظریات پسا استعماری كه مترجم معتقد است با توجه به آن‌ها می‌توان در مقابل جهان ایستاد و برده جهان سرمایه‌داری و استعماری نشد. 

«موسم هجرت به شمال» یك اثر كلاسیك آفریقایی-عربی است؛ رمانی كه در ترجمه‌اش به هر زبانی این قابلیت را دارد كه در فرهنگ آن كشور بنشیند و مخاطبان مختلف را درگیر خود كند. هر چند این تطبیق یافتن مدتی طول می‌کشد، زیرا نویسنده در ابتدای داستان پیشینه‌ای از شخصیت‌های آن به خواننده ارایه نمی‌دهد و مخاطب در روستاهای كشوری غریب و در میان انسان‌هایی بیگانه سردرگم می‌شود.

هر چه داستان به پیش می‌رود مخاطب بیشتر به این نتیجه می‌رسد كه مصطفی و راوی داستان دو راوی، شخصیت يک انسان واحد هستند كه البته بی‌شباهت به طیب صالح نیست؛ نویسنده‌ای سودانی كه برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت و سپس به كشورش بازگشت. 

طیب صالح در سال 1929 به دنیا آمد. دوران كودكی وی در روستایی كوچک سپری شد و آینده‌ای كه وی همواره برای شغل خود تصور می‌كرد كشاورزی بود. اما صالح برای ادامه تحصیل به دانشگاه لندن رفت و به نویسندگی روی آورد. بلافاصله بعد از انتشار «موسم هجرت به شمال» رمان او با استقبال روبه‌رو شد و در مدت كمی ترجمه انگلیسی آن نیز به چاپ رسید. همچنين «آكادمی ادبی عرب» در سال 2001 این رمان را مهم‌ترین رمان عربی قرن بیستم معرفی كرد. 

رضا عامری در مورد ترجمه آثار داستانی توضیح داد: رویكردهای متفاوتی در ترجمه آثار وجود دارد و همین امر باعث می‌شود مثلا 25 ترجمه مختلف از «پیامبر» جبران خلیل جبران منتشر شود. 

وی در اين رابطه افزود: برای من در هنگام ترجمه انتقال مفاهیم در اولویت است و معمولا از ترجمه كلمه به كلمه پرهیز می‌كنم. با این حال ترجمه كار ظریفی است و وجود اشتباهات ریز در آن گریزناپذیر است.

عامری معتقد است ایران مورد هجوم ترجمه‌ آثار غربی قرار گرفته و به آثار سطح پایین این كشورها نیز بیش از ادبیات غنی كشورهای شرقی توجه می‌شود.
 
وی ترجمه از زبان‌هایی چون عربی و اردو را برای بازار كتاب ایران ضروری دانست و افزود: هم‌گرایی و نزدیكی فرهنگ كشور ما با كشورهای همسایه و مناطقی كه از نظر فرهنگی به ما نزدیک‌تر هستند باعث می‌شود بهتر بتوانیم جلوی سرمایه‌داری و كالایی شدنی بایستیم كه دنیای غرب به ما تحمیل می‌كند.
 
پیش از این آثاری چون «میرامار» اثر نجیب محفوظ، «بیروت عشق و باران» و 100 نامه عاشقانه» مجموعه‌های شعر از نزار قبانی و «پروانه آبی» نوشته نور خاطر باترجمه رضا عامری منتشر شده‌اند.

«موسم هجرت به شمال» اثر طیب صالح با ترجمه رضا عامری در 168 صفحه و به قیمت چهار هزار تومان از سوی نشر «چشمه» روانه بازار كتاب ایران شده است.