رییسی‌فرد در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: ادبیات ما ادبیاتی رمزی است و برای درک آن باید هر یک از واژه‌های آن رمزگشایی شود.

وی در ادامه توضیح داد: معتقدم برای درک و دریافت بسیاری از اشعار شاعران بزرگی چون حافظ، خیام و مولانا، باید با قرآن ارتباط برقرار کنیم تا بتوانیم پیام آن شعر را دریابیم. به عبارت دیگر در بسیاری از مواقع خود اشعار ما را متوجه آیه یا سوره‌ ویژه‌ای از قرآن می‌کنند که با تعمق در آن می‌توانیم پیچیدگی شعر را درک کنیم.

رییسی‌فرد درباره شیوه شرح یک رباعی خیام در این کتاب، اظهار داشت: با توجه به سوره حج، اشعار مولانا، دیوان شمس و دیوان حافظ، در این پژوهش نشان داده‌ام که «قصر مشید» همان خانه کعبه و کانون آفرینش و مجمع روح است.

وی ادامه داد: بهرام در ادبیات فارسی خدای جنگ و پیروزی است. همچنین پدر نماد عقل و فرزند نماد عشق است. بر همین اساس با رمزگشایی از واژه‌ها به معنای اصلی این رباعی نزدیک شده‌ام و نشان داده‌ام با توجه به این‌که حضرت ابراهیم(ع) نماد عقل است، بنابراین «بهرام» نمی‌تواند یکی از پادشاهان ساسانی باشد و مقصود از وی حضرت ابراهیم(ع) است.

این پژوهش‌گر افزود: حدود 20 سال است که به پژوهش در این زمینه و پیدا کردن خط ارتباطی میان قرآن و اشعار شاعران بزرگ و رمزگشایی این اشعار مشغول هستم.

وی در پایان یادآور شد: هدف از انجام این پژوهش‌ها این بود که نشان دهم ادبیات ما تا چه حد در فرهنگ اسلام تنیده شده و نباید تنها به ظاهر آن توجه کنیم.

رساله «بهرام گور و آن قصر مشید» شرح این رباعی حکیم عمر خیام نیشابوری است: «آن قصر که بهرام در او جام گرفت/ آهو بچه کرد و شیر آرام گرفت/ بهرام که گور می‌گرفتی همه عمر/ دیدی که چگونه گور بهرام گرفت»

مولف معتقد است معنای رایجی که برای این رباعی پیشنهاد می‌شود ابهاماتی دارد و پرسش‌هایی را برمی‌انگیزد که ما را به جستجو برای یافتن مفهوم واقعی رباعی رهنمون می‌شود.

در قصری که ویران شود، شیر و آهو در کنار هم جمع نمی‌‌شوند؛ چراکه این دو، آکل و ماکولند و اضداد به شمار می‌آیند. فعل «جام گرفت» در مصرع نخست ماضی ساده و «گور می‌گرفتی» در مصرع سوم ماضی استمراری است و بنابراین از جنبه تکرار و تداوم از یک جنس نیستند(«جام گرفت» امری است که یک بار اتفاق افتاده است). همچنین شکارچی، به‌ویژه اگر پادشاه باشد، نمی‌تواند همه عمر در شکارگاه باشد و تنها گورخر شکار کند. این‌ها همگی از جمله ابهامات و پرسش‌های این رباعی هستند.

واژه «بهرام» در این رباعی سه بار تکرار شده است که از نظر صنایع ادبی پسندیده نیست؛ مگر آن‌که نشانه راهنما باشد. 

مولف با تاکید بر لزوم رمزگشایی از واژه‌ها به رمزگشایی واژه‌ها و فعل‌هایی چون «قصر»، «بهرام»، «جام گرفت»، «آهو»، «بچه کردن»، «شیر»، «آرام گرفتن»، «گور گرفتن»، «همه عمر» و «دیدی» پرداخته است.

در این اثر، با توجه به سوره «حج»، رمزگشایی از واژه‌ها با استناد به اشعار دیوان کبیر، مثنوی معنوی و دیوان حافظ صورت گرفته و نمونه اشعاری از این منابع برای تکمیل بحث ارائه شده است.

به عنوان مثال این رمزگشایی مشخص می‌کند که مراد از «قصر»، خانه کعبه، کانون توحید و مجمع روح است؛ قصری دل‌افروز که منزلگاهی امن است و در آن‌جا آهو با دشمن خود انس می‌گیرد و جنگی ندارد، و کبوتر از چنگال باز ایمن می‌شود و گوسفند از گرگ احتراز نمی‌کند.

مثال دیگر از رمزگشایی در این رساله در ارتباط با واژه «بهرام» است. «بهرام» در فرهنگ فارسی ستاره مریخ و در اساطیر مظهر جنگ و فرشته فیروزی و فتح است. ولی با رمزگشایی از واژه‌ها و ارائه مصادیق قرآنی آن از سوره مبارکه «حج»، و نیز با عنایت به این‌که نام حضرت ابراهیم(ع) در این سوره سه بار تکرار می‌شود، مولف نشان داده است که مقصود از «بهرام» همان حضرت ابراهیم(ع) است. در انتهای این رساله نیز شرح رباعی ارائه شده است.

پروین رییسی‌فرد متولد 1319 است.

«بهرام گور و آن قصر مشید» در 58 صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت دو هزار و 250 تومان توسط انتشارات موسسه علمی پژوهشی علم معمار منتشر و راهی بازار کتاب شد.