مدير مركز پژوهشي ميراث مكتوب به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) گفت:
اين كتاب نفيس، چاپ فاكسيميله (عكسي) از دو نسخه خطي است كه سخنان كوتاه امام علي (ع) را دربردارد و نسخه اصلي آن در كتابخانه و موزه ملي ملك نگهداري ميشود.
دكتر اكبر ايراني افزود: يکي از دو نسخه در واقع مجموعهاي از دو متن جداگانه از کلمات قصار امام علي «ع» است. متن نخست (نسخه اول) «مائة کلمه» نام دارد که گردآوري آن به جاحظ منسوب شده است.
وي به متن ديگر اين نسخه اشاره كرد و گفت: «نثراللآلي» نام متن ديگر (نسخه اول) است که گردآوري آن را از طبرسي دانستهاند. اين نسخه در سال 1294 هجري قمري به خط نسخ احمد وقار شيرازي خوشنويس نامي سده سيزدهم هجري (1232 ـ 1298 ه.ق) کتابت شده است و هماکنون به شماره 2942 در کتابخانه ملي ملک نگهداري ميشود.
ايراني به نسخه دوم اين چاپ عكسي اشاره كرد و گفت: نسخه دوم دستنويسي از متن و ترجمه منظوم فارسي از نثراللآلي است که در نخستين سال حکومت سلطان سليم عثماني (918 ـ 926 ه.ق) به نام وي نگاشته شده است.
وي افزود: قرائن نشان ميدهد که اين نسخه همان نسخه اصل تقديم شده به سلطان سليم است چرا که مهر وي در صفحه نخستين و پاياني نسخه ديده ميشود. اين نسخه نيز به شماره 5128 در کتابخانه ملي ملک نگهداري ميشود.
وي افزود: البته کتابت نسخه بر دست مؤلف انجام نشده است. از اين نويسنده اثر ديگري با نام «رياضالافکار» در توصيف خزان و بهار برجاي مانده که متن آن به کوشش دکتر نصرالله پورجوادي در تهران منتشر شده است.
ايراني يادآور شد: به مناسبت موضوع اين دو نسخه و تأثير دو متن «مائة کلمه» و «نثراللآلي» بر ميراث مکتوب اسلامي و ايراني کتابشناسي سخنان کوتاه امام علي (ع) در آغاز کتاب به عنوان مقدمه درج شده و همچنين مشخصات متنشناسي و نسخهشناسي دو نسخه چاپ شده در ادامه مقدمه آورده شده است.
علي نامه، منظومهاي کهن درباره دلاوريهاي حضرت علي(ع)
وي همچنين به چاپ فاكسيميله (عكسي) «علي نامه» نيز اشاره كرد و گفت: «علي نامه» اثري است به سبک شاهنامه فردوسي درباره دلاوريهاي حضرت علي (ع) در جنگهاي صدر اسلام که به نظم در آمده است. نسخه اصلي اين اثر در موزه قونيه بوده و تاريخ کتابت اين اثر نشان ميدهد که حدود 100 سال بعد از سرايش شاهنامه فردوسي سروده شده است.
وي افزود: تا چندي پيش گمان ميرفت كه نخستين حماسه شناخته شده شيعي، «خاوران نامه» ابن حسام خوسفي است اما اكنون با پيدا شدن منظومه «علي نامه» به اثري دست يافتهايم كه چهار سده پيش از خاوران نامه و در قرن پنجم هجري نگاشته شده است.
ايراني خاطرنشان كرد: سالها پيش زندهياد مجتبي مينوي، ميكروفيلمي از آن را تهيه و براي كتابخانه مركزي دانشگاه تهران ميفرستد. شگفت است كه ساليان بسيار استادان زبان فارسي از توجه به اين منظومه شيعي غفلت ميورزند تا آن كه دكتر محمدرضا شفيعي كدكني با بررسي نكتهبينانه ميكروفيلم «علي نامه»، مقالهاي مفصل (در 70 صفحه) درباره آن چاپ و منتشر ميكند و استادان را به اهميت و ارزش «علي نامه» توجه ميدهد.
وي افزود: گوينده «علي نامه» بارها خود را «ربيع» مينامد و اشاره ميكند كه در 62 سالگي منظومهاش را سروده است. دكتر شفيعي كدكني در مقاله خود حدس زده است كه ربيع به احتمال قريب به يقين در خراسان و شايد در ناحيه بيهق بهسر ميبرده است.
ايراني يادآور شد: «علي نامه» حدود 12 هزار بيت دارد و در شرح جنگها و مناقب علي (ع) است. سراينده منظومه به شرح جنگهاي «جمل» و «صفين» ميپردازد و گويا قصد داشته كه جنگ «نهروان» را هم به نظم بكشد اما موفق نميشود يا آن كه ميسرايد، اما آن بخش از منظومه او در گذر زمان از بين ميرود.
پنجشنبه ۲۶ خرداد ۱۳۹۰ - ۰۹:۰۹
نظر شما