به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، چهارمين دوره همايش بزرگداشت فردوسي پنج‌شنبه (۵ خرداد) در مجموعه فرهنگي تاريخي کاخ نياوران برگزار شد و تا ۸ شب با رونمايي از شاهنامه‌اي ارزشمند و به يادگار مانده از روزگار صفوي به پايان رسيد.
اين شاهنامه نفيس در سال ۱۰۰۸ قمري، در روزگار صفويان و به دستور حسين‌خان شاملو به خط محمد مومن كتابت شده است و ۴۵۶ برگ دارد. اين نسخه به خط نستعليق و بر روي كاغذ سمرقندي در هرات نوشته شده است و اندازه آن ۲۵ در ۳۸ است.
ويژگي برجسته اين شاهنامه، كامل بودن آن است، افزون بر اين كه داراي تصاويري مينياتوري است. شاهنامه ياد شده، در مخزن كتابخانه مجموعه فرهنگي ـ تاريخي نياوران نگهداري مي‌شود.
در اين همايش دكتر فرح زاهدي، مدرس فرهنگ و زبان‌هاي باستاني درباره «كتيبه‌هاي يافت شده در پنجكند و نگاره‌هاي رستم» سخن گفت و گزيده فيلم پخش‌نشده‌اي از مجتبي مينوي درباره فردوسي براي نخستين‌بار به نمايش درآمد كه مينوي درباره فردوسي و سرايش شاهنامه سخن گفته بود. علي دهباشي، سردبير مجله بخارا دیگر سخنران این مراسم بود.
سردبير مجله بخارا گفت: نام و ياد مجتبي مينوي به علت كثرت آثار و ميراث عظيمي كه برجاي گذاشته است و نيز مقالات و كتاب‌ها و يادداشت‌هاي ارزنده‌اي كه از او در دست است، فراموش نشدني است. نام مينوي با شاهنامه نیز همراه است. مينوي به شاهنامه عشق مي‌ورزيد. اين عشق از دلبستگي او به ايران سرچشمه مي‌گرفت و آغاز آن به آشنايي او با ايران باستان بازمي‌گشت.
وي خاطرنشان كرد: مينوي در سال ۱۳۰۵ زبان پهلوي را نزد «هرتسفلد» فراگرفت. اين آشنايي با زبان پهلوي، سبب دلبستگي او به تاريخ ايران پيش از اسلام شد و او را واداشت تا دو كتاب درباره ساسانيان را به فارسي ترجمه كند.
دهباشي يادآور شد: سال‌هاي جواني مينوي به تصحيح متون زبان فارسي گذشت. مهم‌ترين كار او هم تصحيح جلد اول شاهنامه‌اي بود كه كتابفروشي بروخيم در آن ساليان چاپ كرد. با فروغي نيز در تهيه خلاصه شاهنامه همكاري كرد. مينوي تا پايان عمر دمي از انديشيدن به شاهنامه نياسود. او از اين كه مي‌ديد جهانيان شاهنامه را بيش از ما شناخته‌اند، رنج مي‌برد و با آن كه قدر كارهاي شاهنامه‌شناسان بيگانه را مي‌دانست، اما مي‌گفت كه ايرانيان بايد خود به نشر و ويرايش شاهنامه بپردازند.
اين پژوهشگر يادآور شد: هنگامي كه در سال ۱۳۴۸ پيشنهاد بنيانگذاري «بنياد شاهنامه» را دادند، مينوي شايسته‌ترين كسي بود كه مي‌توانست مديريت آن بنياد را بپذيرد. او ويرايش شاهنامه را بر هر كار ديگري كه درباره شاهنامه صورت بگيرد، برتري مي‌داد و مي‌گفت كه نبايد تنها به اين دلخوش باشيم كه خياباني را به نام فردوسي نامگذاري كنيم.
وي افزود: هنگامي كه مینوی در تيرماه ۱۳۵۰ سرپرستي بنياد شاهنامه را پذيرفت، با شور و شوق كار خود را آغاز كرد و روزي ۵ ساعت در بنياد كار كرد. مجله «سيمرغ» را هم بنياد گذاشت كه درباره تحقيقات شاهنامه‌پژوهي بود. نخستين ثمره كوشش مينوي در آبان ۱۳۵۲ به بار آمد و او در اين سال «داستان رستم و سهراب» را منتشر كرد.
دهباشي در پايان سخنانش يادآور شد: آرزوي دوستداران زبان و ادبيات فارسي اين بود كه چاپ دوره كامل شاهنامه توسط مينوي انجام بگيرد و به دست مردم ايران برسد.
حجت‌‌الله شكيبا، هنرمند نقاش، كه نتوانسته بود در همايش شركت كند، نوشتار كوتاهي برای قرائت در این مراسم فرستاده بود. شكيبا در نوشتار خود اشاره كرده بود كه همواره آرزو داشته است هنر نقاشي را با شاهنامه پيوند بزند و اكنون با كشيدن ۴۰ تابلو درباره شاهنامه و فردوسي، به اين آرزوي ديرينه خود دست يافته است. اين تابلوها به‌زودي به صورت كتاب چاپ و عرضه خواهد شد.
مصطفي ميرآقا، استاد نگارگر نيز از لزوم توجه بيشتر به شاهنامه و آموزه‌هاي ادبي پيشينيان سخن گفت. به گفته وی، در ۲۰ آوريل ۲۰۱۱ ميلادي، نمايشگاهي به نام «نگارگري ايراني» در سازمان فرهنگي يونسكو در نيويورك برگزار شده كه موضوع آن شاهنامه بوده است.
شعرخواني افشين مارابي، شمس خلخالي و ايران طبيب از ديگر برنامه‌هاي همايش بود. فرزين طاهري نيز به اجراي تك نفره داستان سياوش شاهنامه پرداخت.
اين همايش با همکاري انجمن فرهنگي بيستون، کميسيون ملي يونسکو ايران، انجمن جوانان سپيد پارس، گنجينه نقش جهان، پايگاه پژوهشي هخامنشيان، انجمن ايلام‌شناسي، هفته‌نامه امرداد، مجله فرهنگي و هنري بخارا، مجموعه فرهنگي تاريخي نياوران، و بنياد فرهنگي جمشيد برگزار شد و در بخش جانبي اين همايش، نمايشگاه نقاشي «کودکان و شاهنامه» که از يکم خرداد ماه گشايش يافته، ميزبان بازديد‌کنندگان بود.
درباره محمد مومن کرمانی
ایبنا: فرزند و شاگرد خواجه شهاب‌الدین عبداله مروارید بود. کارشناسان می‌گویند در اهمیت کار محمد مومن کرمانی همین بس که سلسله خوشنویسان ایران را به یاقوت مستعصمی پیوند می‌زند. مهدی بیانی در کتاب «احوال و آثار خوشنویسان» که گویا واپسین چاپ آن در سال ۶۳ در نشر علمی صورت پذیرفته است، بخشی را به این محم مومن کرمانی اختصاص داده است. در کتابخانه ملی چندین نسخه خطی به خط محمد مومن حفاظت می‌شود، ازجمله «مفتاح الخزاین» و «عجایب الاسرار».
از آنجا که در عموم منابع (ازجمله در کتاب مهدی بیانی) سال وفات محمد مومن کرمانی، ۹۴۸ هجری قمری ذکر شده است، کتابت این شاهنامه توسط او در سال ۱۰۰۸ دور از انتظار به نظر می‌رسد.
شنبه ۷ خرداد ۱۳۹۰ - ۱۱:۳۹
نظر شما