مركز مطالعات الجزيره (وابسته به شبكه الجزيره قطر) سه كتاب جديد منتشر كرد كه در آنها به بررسی مسايل كشورهای حوزه رود نيل، اتحاد كشورهای مغرب عربی و جهانی شدن میپردازد./
اين كتاب به ريشه بحرانهای اصلی كشورهای عربی در رويارويی با نظام جديد جهانی میپردازد و سعی در ارائه راهكارهايی برای سازگاري با آن دارد. نويسنده برای سازگار شدن جهان عرب با تحولات جهانی و كسب جايگاهی در بين كشورهای جهان، هيچ راهی جز تكامل اعراب و دور شدن از عناصر سنتی مثل قبيلهگرايی و طايفهگرايی نمیبيند.
نويسنده اين كتاب معتقد است جهانی شدن فرايندی است كه هنوز كامل نشده و همچنان ادامه دارد. وی در اين باره پرسشهايی را مطرح میكند از قبيل اين كه: اين ارتباط مستمر بين اشكال مختلف و در سطوح محلی، منطقهای و جهانی تا كجا ادامه پيدا خواهد كرد؟ اين پديده چه تأثيری بر رويكردهای وحدتگرايانه و تكاملگرايانه اعراب دارد؟ تأثير جهانی شدن بر فرهنگ ملی و ابعاد مختلف آن چيست؟
نويسنده "شاخص سياسی" را آشكارترين شاخص جهانیشدن در جهان عرب میداند ولی در نهايت معتقد است كه كشورهای عربی در داشتن شاخصهای سياسی، اقتصادی و اجتماعی جهانی شدن در رتبه بسيار پايينی قرار دارند.
نويسنده در اين كتاب چنين نتيجهگيری میكند: "مدلسازی" پديده جهانیشدن در جهان عرب بسيار دشوار است. اين مساله حاكی از عمق آشفتگی و به هم ريختگی در ساختار موجود كشورهای عربی است. با اين حساب بسياری از نظريههايی كه در سطوح مختلف در كشورهای ديگر اجرايي اند در كشورهای عربی پياده شدني نيستند.
كتاب "بازتابهای جهانیشدن بر جهان عرب" نوشته دكتر وليد عبدالحی" در 119 صفحه توسط مركز مطالعات الجزيره و الدار العربية للعلوم منتشر شده است.
دومين كتاب با عنوان "هزينه ناكامی اتحاد كشورهای مغرب عربی" شامل چهار مقاله است كه هزينههای سياسی، اقتصادی، اجتماعی و تربيتی ناكامی اتحاد كشورهای مغرب عربی را بررسی میكند.
از منظر سياسی، اين كتاب معتقد است موضع دولتهای مغرب عربی درباره همكاری با اتحاديه اروپا دچار تشتت و پراكندگی است و اين دولتها به علاوه افراطشان در مسلح شدن، نسبت به حل مساله حاد صحرای غربی با شكست مواجه شدهاند.
به رغم فوايد بسيار همگرايی اقتصادی، هنوز اين نوع همگرايی بين اين كشورها به وجود نيامده و تجارت بين اين كشورها در بالاترين حد خود از 3% تجاوز نكرده است.
از نظر اجتماعی نبود همگرايی خلل بسياری به وجود آورده كه از مهمترين نشانههای آن پديده رشد جغرافيای انسانی نامتوازن و گسترش بيكاری به حدود 51% از ساكنان منطقه (كه بيشتر، جوانان را شامل میشود) و همچنين مهاجرت و افزايش انديشه مهاجرت در بين جوانان است. به عنوان مثال اين پديده در بين جوانان الجزايری 50% از جوانان 18 تا 35 سال را در برمیگيرد.
از نظر تربيتی نيز اين منطقه با مشكل فرار مغزها مواجه است علاوه بر آنكه همكاری پژوهشی فيمابين در پايينترين حد خود قرار دارد.
كتاب "هزينههای ناكامی اتحاد مغرب عربی" تأليف جمعی از پژوهشگران در 77 صفحه توسط مركز مطالعات الجزيره و با همكاری الدار العربية للعلوم منتشر شده است.
اما آخرين كتاب با عنوان "منابع آبی و زمينی كشورهای حوزه رود نيل" را نادر نورالدين محمد، استاد منابع آبی و زمينی دانشكده كشاورزی دانشگاه قاهره تأليف كرده است.
اين كتاب مطالعه كاملی را بر منابع آبی و زمينی و مرتبط با كشاورزی در ده كشور اين حوزه انجام میدهد و آينده همكاری بين اين كشورها در بهرهبرداری بهينه از اين منابع و رشد آن را بررسی میكند. همچنين نگاهی به مشاركت اين كشورها در توسعه مستمر در آينده به دور از جدالهای پيشبينی شدني يا حداقل با به تعويق انداختن اين جدالها تا دهه آينده، میاندازد.
مصر به نسبت 98.5% به منابع آبی نيل متكی است، اين رقم در سودان 77% است. كشورهای سرچشمه رود نيل هم بيشتر بر كشاورزی برپايه باران متكی اند. البته اتيوپی به تازگي به آبياری از طريق ذخيرهسازی آب رود نيل به ويژه با توجه به امواج خشكسالي كه اين كشور در سالهای اخير با آن درگير بوده، ابراز تمايل كرده است.
كتاب " كشورهای حوزه رود نيل" تأليف نادر نورالدين در 166 صفحه از سوی مركز مطالعات الجزيره و با همكاری الدار العربية للعلوم منتشر شده است.
نظر شما