کتابشناسی «قوکاسیان» مولف و تدوین کننده تاریخ شفاهی سینمای ایران

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)ـ زنده یاد، زاون قوکاسیان در تاریخ هنر معاصر ایران، نخستین کسی است که برای یک فیلم سینمایی، کتاب معرفی و نقد و بررسی تهیه و منتشر کرد. از این منظر نام او در تاریخ سینمای ایران جاودانه خواهد بود. در ادامه گزارشی از زندگی و کار هنری این منتقد و نویسنده فقید درج شده است. زنده یاد قوکاسیان پیش از ظهر امروز جمعه اول اسفند 1393 در اصفهان درگذشت. خبرگزاری کتاب ایران درگذشت این منتقد و پژوهشگر فرهیخته را به خانواده سینمای ایران تسلیت می گوید.

زندگی و کار هنری
زاون قوکاسیان در سال 1329 در اصفهان به‌دنیا آمد. او تحصیلات آکادمیک خود را در رشته شیمی در دانشگاه اصفهان دنبال کرد. قوکاسیان فعالیت سینمایی خود را نیز از سال 1350 با ساخت فیلم‌های هشت میلیمتری در سینمای آزاد (که پس از انقلاب به انجمن سینمای جوان تغییر نام داد) شروع کرد. او همچنین مدتی را نیز سرپرست سینمای آزاد شهر اصفهان بود.

قوکاسیان در ادامه دوران فیلمسازی خود در سال‌های پس از انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از برجسته‌ترین مستندسازان مطرح شد. «نقش خیال»، «در فلق»، «فصلی دیگر» و «خاج شویان» نام شماری از مهم‌ترین فیلم‌های مستند قوکاسیان است. در کارنامه فیلمسازی قوکاسیان همچنین یک فیلم بلند داستانی نیز به چشم می‌خورد. این فیلم با عنوان «همه فرزندان من» در سال 1363 با بازی محبوبه بیات، یدالله شیراندامی، علی غلامی و چند تن دیگر، ساخته شد.

قوکاسیان در جشنواره‌های سینمایی بسیاری نیز چه در ایران و چه در خارج از کشور به عنوان داور حضور داشت. او همچنین در دهه اخیر در دانشگاه‌های سپهر اصفهان و سوره تهران سینما تدریس کرده است.

کتابشناسی
قوكاسيان، كار تحقيق و تاليف كتاب‌های سينمايی خود را از سال 1350 با انتشار کتابی درباره فیلم «چشمه» از ساخته‌های آربی آوانسیان، فیلمساز شهیر ایرانی، شروع کرد. انتشار این کتاب باعث شد تا نام زاون قوکاسیان به عنوان نخستین محققی که درباره یک فیلم کتابی نوشته و منتشر کرده، در تاریخ هنر و تاریخ سینمای معاصر ایران ثبت شود.

قوکاسیان تاکنون بیش از 20‌ عنوان کتاب درباره سينماگران و هنرمندانی چون بهرام بیضایی، مجید انتظامی، خسرو سینایی، مسعود کیمیایی، عباس کیارستمی، فاطمه معتمدآریا، بهمن فرمان‌آرا و گلاب آدینه تدوین و منتشر کرده است.

نام کتاب	ناشر	سال نشر	نوبت چاپ	شمارگان	تعداد صفحات	قیمت	محل نشر	فایل pdf نخستین صفحات
نقش آبی سیمین	چشمه	1393	دوم	هزار و 500	186	4800 تومان	تهران	دانلود
حقیقت سینما و سینما حقیقت	ماتیکان	1387	اول	دو هزار	320	چهارهزار تومان	تهران	دانلود
هوشو: قصه‌ها، فیلم‌ها	نقش خورشید	1384	اول	هزار و 650	304	3900 تومان	اصفهان	دانلود
مجید انتظامی: موسیقی بر پرده موسیقی	نقش خورشید	1384	اول	هزار	160	3000 تومان	اصفهان	دانلود
گلاب آدینه: بانوی بازیگر	نقش خورشید	1384	اول	هزار	140	3500 تومان	اصفهان	دانلود
خسرو سینایی، نقاشی با دوربین	نقش خورشید	1384	اول	هزار	184	3500 تومان	اصفهان	دانلود
نقش آبی سیمین	چشمه	1383	اول	دو هزار	210	هزار و 750 تومان	تهران	موجود نیست
بهرام بیضایی و پدیده سگ‌کشی	خجسته	1381	اول	دو هزار	336	دو هزار و 500 تومان	تهران	موجود نیست
بوی کافور، عطر یاس: مروری بر آثار بهمن فرمان‌آرا	آگاه	1380	اول	دو هزار و 200	324	هزار و 900 تومان	تهران	موجود نیست
گفت‌وگو، نقد و نظر و فیلمنامه «گفت‌وگو با باد» بیضایی	دیدار	1379	اول	سه هزار و 300	148	هزار و 200 تومان	تهران	موجود نیست
بانوی اردیبهشت	ثالث	1378	اول	سه هزار و 300	488	دو هزار و 200	تهران	موجود نیست
مجموعه مقالات در نقد و معرفی آثار کیمیایی	دیدار	1378	اول	سه هزار و 300	368	هزار و 750 تومان	تهران	موجود نیست
گفت‌وگو با بهرام بیضایی	آگاه	1378	اول	دو هزار و 200	336	هزار و 400	تهران	موجود نیست
مجموعه مقالات در نقد و معرفی آثار کیارستمی	دیدار	1375	اول	سه هزار و 300	360	هزار و صدتومان	تهران	موجود نیست
فیلم‌های برگزیده سینمای ایران در دهه60	آگاه	1374	اول	دو هزار و 200	284	هشتصد تومان	تهران	موجود نیست
درباره مسافران: بهرام بیضایی	روشنگران و مطالعات زنان	1371	اول	دو هزار	192	دو هزار تومان	تهران	موجود نیست
مجموعه مقالات در نقد و معرفی آثار بیضایی	آگاه	1371	اول	سه هزار و 300	532	390 تومان	تهران	موجود نیست
مجموعه مقالات در نقد و معرفی آثار کیمیایی	آگاه	1369	دوم	سه هزار و 300	544	200 تومان	تهران	موجود نیست

قوکاسیان در «ایبنا»
تاریخ شفاهی سینمای ایران بر بستر بیماری/ کتابشناسی قوکاسیان

نکوداشت زاون قوکاسیان در جشنواره فیلم مستند حقیقت

سخت است زندگی را با نوشته‌ منتقل کنیم اما این کتاب چنین کرده است/ غنای زبان نعلبندیان با شکسپیر قابل قیاس است

معتمدآریا از نگاه قوکاسیان کتاب شد/شمارگان کتاب خجالت‌آور است

در پایان نیز می‌توانید یکی از مقالات منتشر شده درباره کارنامه هنری و کتابی قوکاسیان در رسانه‌های فعال در فضای مجازی را از این نشانی بخوانید.