به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) آیین نکوداشت جلال ستاری، اسطوره پژوه و محقق مطالعات میان رشته‌ای هنر و ادبیات، عصر دیروز، شنبه هشتم آذر (1393) با حضور ناصر فکوهی، بهروز دارش، علیرضا مشایخی، لاله تقیان، بهمن نامورمطلق و با اجرای اکبر عالمی در تالار جلیل شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد. جلال ستاری خود در این مراسم حاضر نشد.

مخالفت ستاری با تفکر اسطوره‌ای
ناصر فکوهی، انسان‌شناس و عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، در این مراسم گفت: جلال ستاری بیش از 90 عنوان کتاب، تالیف و ترجمه، به جامعه آکادمیک کشور هدیه کرده است. مهم‌ترین و اساسی‌ترین کار او در این آثار شناساندن مفهوم علمی اسطوره به ایرانیان است. اسطوره‌نگاران پیش از ستاری، توجه چندانی به شرح و بررسی مفهوم علمی اسطوره نداشتند.

وی افزود: بسیاری از بزرگان عرصه اسطوره‌پژوهی در جهان از جمله میرچا الیاده، ژرژ دومزیل، روژه کایوا، گاستون باشلار، روژه باستید و دیگر اندیشمندانی از این دست، برای نخستین بار با قلم توانای جلال ستاری به ایرانیان معرفی شدند.

فکوهی در ادامه با اشاره به مخالفت ستاری با تفکر اسطوره‌ای و اساطیری فکر کردن گفت:  دامنه پژوهش جلال ستاری حتی اسطوره‌های دنیای مدرن را نیز در بر می‌گیرد اما ستاری با تفکر اسطوره‌ای یا به‌عبارتی دیگر با اساطیری فکر کردن مخالف است. به‌باور ستاری در این دوران اسطوره‌ای فکر کردن یا شیفتگی به اساطیر بسیار خطرناک است.

تحلیل علمی آثار کلاسیک شرقی
فکوهی در بخش دیگری از سخنرانی خود گفت: یکی از کارهای مهم و اثرگذار ستاری تحلیل علمی آثار کلاسیک شرقی است؛ به‌عنوان مثال ستاری در برخی کتاب‌های خود با استفاده از رویکردهای نوین متونی چون «هزار و یک شب» و داستان‌ها و روایت‌هایی چون «یونس و ماهی»، «سلیمان و بلقیس» و... را تحلیل کرده است.

این انسان‌شناس همچنین اضافه کرد: بسیاری از محققان هم‌نسل ستاری یا حتی نسل‌های پس از او فقط و فقط به ترجمه و یا تحلیل اساطیر غربی توجه داشته‌اند اما ستاری حتی تحلیل اسطوره‌های متعلق به فرهنگ اعراب را نیز از یاد نبرده است.

مقابله با تفکرات ضدزن در ایران
نویسنده کتاب «پاره‌های انسان‌شناسی» همچنین جلال ستاری را یکی از معدود اندیشمندانی دانست که با آثار پژوهشی خود به مقابله با تفکرات ضدزن رایج در تمدن ایرانی رفته‌اند. فکوهی در این‌باره گفت: ستاری با تمرکزی که در مجموعه آثارش بر شخصیت «شهرزاد قصه‌گو» دارد، تفکرات ضدزن رایج در تمدن ایرانی را نفی می‌کند.

فکوهی اضافه کرد: یکی از مهم‌ترین کتاب‌های ستاری در زمینه نفی تفکرات ضدزن «سیمای زن در فرهنگ ایران» است. نکته مهم در اینجاست که این متفکر از رهگذر این پژوهش‌ها به مقوله «عرفان» رسیده و کتاب‌های تحلیلی جذابی چون «عشق‌های صوفیانه» را می‌نویسد.

ستاری و هنر دینی
فکوهی در بخش دیگری از سخنرانی خود در آیین نکوداشت جلال ستاری با اشاره به کتاب‌های این اسطوره‌شناس در حوزه هنر گفت: ستاری در حوزه تئاتر و مطالعات بینارشته‌ای این هنر نیز کتاب‌های مهمی را به جامعه فرهنگی و هنری کشور ارائه کرده است.

وی افزود: «تئاتر و دین»، «جامعه‌شناسی تئاتر» و «نماد و نمایش» نام شماری از کتاب‌های ستاری در حوزه تئاتر است. وی همچنین معرف هنرمند نظریه‌پرداز شهیر در حوزه تئاتر، یعنی «آنتونن آرتو» به فارسی‌زبانان بوده است.

فکوهی همچنین از انتشار قریب‌الوقع مجموعه گفت‌وگوهای خود با جلال ستاری از سوی نشر مرکز خبر داد.

جلال شفاهی و جلال مکتوب
علیرضا مشایخی، موسیقیدان بین‌المللی کشورمان نیز یکی دیگر از سخنرانان آیین نکوداشت جلال ستاری بود. وی در بخشی از سخنرانی خود گفت: ما دو جلال ستاری داریم؛ جلال شفاهی و جلال مکتوب. جلال مکتوب را که همه می‌شناسند، اما جلال شفاهی را خیر. به‌عنوان مثال تاکنون در هیچ‌ منبع مکتوبی به دانش و بینش وسیع ستاری در عرصه موسیقی اشاره نشده است.

 وی افزود: جلال ستاری خود یک پدیده هنری است و تاکنون برای من و دیگر هنرمندانی که با او در ارتباط هستند، منبع الهام بسیاری از آثارشان بوده است.

دایرةالمعارف متحرک
اکبر عالمی مجری این برنامه نیز دقایقی را برای حاضران سخنرانی کرد. او در سخنان خود با اشاره به کتاب‌های جلال ستاری گفت: ستاری بیش از 90 کتاب را در دانش اسطوره‌شناسی و مطالعات بینارشته‌ای هنر و ادبیات، منتشر کرده است. این آثار نه تنها در تاریخ ایران که در تمدن بشری به یادگار خواهند ماند.

وی افزود: ستاری یک دایرةالمعارف متحرک است و همراه حجم عظیمی از دانش‌ها را در ذهن خود دارد. به دلیل همین ویژگی‌ها و همین فعالیت‌های ستاری است که نشان ارزشمند «افیسیه» از کشور فرانسه به او اهدا شد.

در این مراسم همچنین فیلم کوتاهی شامل گفت‌وگوی جلال تهرانی، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر با جلال ستاری، پخش شد.

«حسین محجوبی» هنرمند نقاش، «عباس مشهدی زاده»معمار و مجسمه ساز،«حبیب الله درخشانی» هنرمند نقاش و پژوهشگر هنر معاصر، «احمد محیط طباطبایی» کارشناس حوزه میراث فرهنگی،«مجید سرسنگی» مدیرعامل خانه هنرمندان و «داود فتحعلی بیگی» نمایشنامه‌نویس، بازیگر و کارگردان تئاتر برخی از چهره های حاضر در مراسم دیروز بودند.