به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) 14 تیرماه سالروز ثبت جهانی تخت سلیمان (آتشکده آذرگشسب) بود. مورخان، باستانشناسان و جغرافیدانان بسیاری در طول تاریخ به تخت سلیمان و آثار تاریخی آن اشاره کرده‌اند که این نشان از اهمیت این منطقه دارد. «سفرنامه ابودلف»، «نزهه‌القلوب» حمدالله مستوفی، «پرواز در شهرهای باستانی ایران» اشمیت، در زمره قدیمی‌ترین آثاری هستند که به تخت سلیمان و موقعیت آن اشاره کرده‌اند. اما با وجود اهمیت این منطقه و ثبت جهانی آن در سال 82 شاهد تالیفات قابل توجهی در این زمینه نیستیم. «حفریات در زندان سلیمان»، هانس هنینگ فون «تخت سليمان» تاليف محمدرضا خاک‌زاد (که به تازگی جزو پرفروش‌ترین آثار شهر کتاب شده است.)، «تخت سليمان اريكه خورشيد» به قلم محمدحسن تفرشي، «گل مهرهاي تخت سليمان» تاليف روبرت گوبل، «ويرانه‌هاي تخت سليمان و زندان سليمان»، نوشته رودلف ناومان، «نگاهي گذرا به تخت سليمان» به قلم عبدالله كاظمي قره بلاغ و «جغرافياي تكاب»، تالیف عسگر دشتي برنچه در زمره معدود آثاری هستند که در دهه‌های اخیر تخت سلیمان را موضوع خود قرار داده‌اند.

گزارش کامل تخت سلیمان در آثار تاریخی را اینجـــا و کتابشناسی را اینجـــا بخوانید. 

ناديده‌گرفتن دستاورد فرهنگ‌های دیگر درست نیست 

گفت‌وگو با عليرضا طيب،‌ مترجم و مولف كتاب‌هاي سياسي درباره «آسیب‌شناسی ترجمه کتاب‌های سیاسی در ایران» به عنوان خط خبری سرویس تاریخ و سیاست «ایبنا» شنبه 14 تیرماه انجام شد. طیب معتقد بود که مترجمان و دست‌اندركاران حوزه ترجمه باري را از دوش جامعه برمي‌دارند و به جاي اين‌كه جامعه از صفر شروع كند، مردم را با دستاورد ديگر فرهنگ‌‌ها‌ آشنا و در اين راه در زمان صرف‌جویی مي‌كنند. بدين معنا كه با توجه به عقب‌ماندگي‌هايي كه ما با آن رو به رو هستيم، مترجمان دستاوردهاي جوامع ديگر را به جامعه خود معرفي و منتقل می‌کنند و با ترجمه آن‌ها مي‌توان به اين درك رسيد كه كجاي اين دستاوردها درست و به درد بخور و كجا غلط است. اين در واقع، كمكي است به فرهنگ و تمدن جامعه كه متاسفانه در حال حاضر اين مساله درك نمي‌شود. 

گفت‌وگوی کامل با علیرضا طیب را اینجـــا بخوانید. 

استقبال از کتاب «هاشمی در سال 88» در بازه زمانی دوماه پس از انتشار 

یکشنبه 15 تیرماه نیز با حجت‌الاسلام رضا صنعتی به مناسبت این‌که در فاصله كمتر از دو ماه كتاب «هاشمي در سال 88» به چاپ هشتم رسیده و تا كنون 11 هزار نسخه از اين كتاب به فروش رفته است، گفت‌وگویی انجام دادیم. وی به دلیل استقبال از این کتاب اشاره کرد و گفت: فکر می‌کنم علت استقبال از این کتاب به چند عامل برمی‌گردد. اول از همه، ويژگي خاص سال 88 و وقايع مربوط به آن است. اين سال مقطع خاصی از تاریخ جمهوري اسلامي است که وقايع ناگواري در آن به وقوع پیوست. درباره اين سال تحليل‌هاي متفاوت و متضادي وجود دارد. مردم دوست داشتند بدانند چه تصويري از هاشمی و ديدگاه‌هاي وي درباره‌ وقايع اين سال در اين كتاب ارايه شده است. دلیل دوم، مربوط به شخصیت آقاي هاشمی است؛ شخصیتی که مورد توجه مردم است. حتي مخالفان وي مواضع و آثار مربوط به وي را با دقت دنبال مي‌كنند. به‌ویژه آن‌كه اين كتاب بعد از رد صلاحيت آقاي هاشمي در انتخابات رياست جمهوري يازدهم انتشار اخبار گوناگون و تخريب شخصيت وی در صدا و سيما منتشر شد. 

دليل سوم، برخورد نامناسبي است كه دولت سابق با اين كتاب انجام داد. بيش از دو سال توقيف کتاب در وزارت ارشاد و عدم اعطاي مجوز نشر به آن در دولت دهم و رسانه‌اي شدن خبر آن در دوران توقيف به صورت طبیعي مردم را تشنه‌ خواندن آن كرد. دليل چهارم، پوشش مناسب خبر انتشار كتاب در پايگاه اطلاع‌رساني آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و بازتاب مناسب آن در رسانه‌هاي مختلف بود. دليل پنجم نيز شايد به نوع نگارش كتاب و شیوه‌ ارایه‌ مطالب آن برمی‌گردد. به طوری‌که هر موضعی از ایشان در قالب موضوع مربوطه با رعايت ترتیب زمانی آورده شده است. به عنوان نمونه اگر كسي بخواهد سير موضوع صيانت از آراء را در مواضع آقاي هاشمي در اين سال ببيند به خوبي مي‌تواند بفهمد كه مثلا وی به ترتيب در فروردين، ارديبهشت، خرداد و تيرماه چه عباراتي را در اين رابطه بيان داشته‌ است. آن‌گاه به راحتي ارزيابي می‌كند كه آيا اين سير ثابت بوده است يا نه؟ 

گفت‌وگوی کامل با رضا صنعتی را اینجـــا بخوانید. 

مترجمان، کتاب‌های سیاسی را دست و پا چلفتی ترجمه می‌کنند 

گفت‌وگو با رضا فاضل، استاد جامعه‌شناسی و مترجم درباره «آسیب‌شناسی ترجمه کتاب‌های سیاسی در ایران» به عنوان خط خبری سرویس تاریخ و سیاست «ایبنا» نیز یکشنبه 15 تیرماه انجام شد. وی اعتقاد دارد كسي‌كه در حوزه علوم انساني دست به ترجمه می‌زند بايد توانايي ترجمه و فهم زبان مقصد را به حد زبان مادري داشته باشد؛ يعني همان اندازه که فارسي می‌داند، زبان مقصد را نیز بداند و بشناسد. فاضل می‌گوید: ترجمه در جامعه ایران نوعی باز توليد علم است. نه به دليل خود ترجمه بلکه به این دليل که جامعه ايراني مستعد توليد علم نيست و به دليل شرايط تاريخي خاص خود، حال و حوصله تعمق و تامل را ندارد؛ جامعه‌اي رفاه‌زده و آسايش‌طلب كه به جاي به کار انداختن فكر و انديشه خود، عادت به استفاده از فكر و انديشه‌هاي ديگران کرده است. 

گفت‌گوی کامل با رضا فاضل را اینجـــا بخوانید. 

كتابسازي در رشته تاريخ بيشتر از حوزه‌هاي ديگر است

هفته گذشته داريوش رحمانيان،‌ عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران یادداشتی برای ایبنا نوشته و در آن به عقب ماندگی رشته تاریخ در ایران پرداخته است. وی معتقد است که متاسفانه كتابسازي در رشته تاريخ بيشتر از حوزه‌هاي ديگر است. اين در حالي است كه در رشته‌هاي ديگر تعرض به قلمرو موضوعي آن رشته‌ها ساده نيست. مثلا تا كسي دانش‌آموخته جامعه‌شناسي،‌ زبان‌شناسي يا علوم سياسي نباشد، خيلي سخت بتواند در اين حوزه‌ها كتابي تاليف کند و تحليي داشته باشد. در نتيجه، در اين حوزه‌ها، كمتر كتابسازي كه جنبه تفنني دارد،‌ صورت مي‌گيرد.
اما متاسفانه رشته تاريخ، عرصه ورود بسياري از افراد از سر شوق،‌ ذوق، علاقه و كنجكاوي شده است، بدون اين‌كه اين افراد بدانند و بخواهند بدانند كه اين رشته داراي اصول، چارچوب‌ها و قواعدي است كه بايد آن‌ها را فرا گرفت و تمرين كرد زیرا به آساني به دست نمي‌آيد. از اين رو، يكي از بيماري‌هاي دانش تاريخ در ايران، «عوام‌زدگي» است. 

یادداشت داریوش رحمانیان را اینجـــا بخوانید. 

ارزيابي جواد اطاعت از ترجمه کتاب‌های سیاسی در ایران 

گفت‌وگو با جواد اطاعت، استاد علوم سیاسی دانشگاه شهيد بهشتي درباره «آسیب‌شناسی ترجمه کتاب‌های سیاسی در ایران» به عنوان خط خبری سرویس تاریخ و سیاست «ایبنا» نیز دوشنبه 16 تیرماه انجام شد. وی معتقد بود که مهم‌ترین معضل ترجمه و تالیف کتاب‌ها به ویژه کتاب‌های تخصصی به استقبال نکردن مخاطب برمی‌گردد. زمانی‌که کتاب‌ها مخاطب نداشته باشند، سرمایه‌گذاری مادی و معنوی بر کتاب با کاهش انگیزه مواجه خواهد شد. از سوي ديگر، فکر نمی‌کنم این موضوع اختصاص به رشته علوم سیاسی داشته باشد. این معضلی است که بعضا سایر رشته‌های علوم انسانی مثل تاریخ، روانشناسی و سایر رشته‌های تخصصی از این دست نیز با آن مواجه هستند. از طرفی در عرصه سیاست برخلاف بسیاری از رشته‌ها با دو نوع مخاطب خاص و عام مواجه هستیم. این رشته مثل فیزیک یا شیمی و به طور کلی علوم پایه نیست که مخاطب خاص داشته باشد و تنها صاحبنظران، متخصصان و دانشجویان همان رشته‌ها را شامل شود، بلکه در کنار مخاطب خاص، مخاطب عام هم دارند، از این‌رو این موضوع باعث ورود غیر متخصصان در این رشته تخصصی شده است. 

گفت‌وگوی کامل با جواد اطاعت را اینجـــا بخوانید 

خطاهای فاحشی در ترجمه کتاب‌های سیاسی وجود دارد 

گفت‌وگو با احمد بستانی، استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی درباره «آسیب‌شناسی ترجمه کتاب‌های سیاسی در ایران» به عنوان خط خبری سرویس تاریخ و سیاست «ایبنا» نیز سه‌شنبه 17 تیرماه انجام شد. وی معتقد است: متاسفانه در حوزه علم سیاست ترجمه‌های فعلی از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند. ترجمه بسیاری از این متون مستلزم تخصص در مباحث علم سیاست و فلسفه سیاسی است و در اغلب موارد مترجمان بدون بهر‌ه‌مندی از دانش کافی به ترجمه مبادرت می‌ورزند و خطاهای فاحش در کار آن‌ها راه می‌یابد. از سوی دیگر منطق انتخاب آثار برای ترجمه نیز روشن نیست. گاه می‌بینیم به آثار یک نویسنده مشهور اما کم‌ اهمیت بیشتر توجه می‌شود تا نوشته‌های اندیشمندان مهم و تراز اول جهانی. 

گفت‌وگوی کامل با احمد بستانی را اینجـــا بخوانید. 

بررسی پیمان سعدآباد برپایه اسناد و کتاب‌های تاریخی 

سه شنبه 17 تیرماه نیز سالگرد منعقد شدن پیمان سعدآباد در دفتر سیاست‌های رضاخان بود، قراردادی که با کارگردانی انگلیس و بنا به منافعش بین چهار کشور ایران، ترکیه، افغانستان و عراق بسته شد. «ایبنا» به مناسبت سالروز این قرارداد به بررسی کتاب‌های این رویداد تاریخی از نگاه مورخان، کارشناسان دیروز و امروز سیاست خارجی ایران پرداخت و در این زمینه کتابشناسی نیز ارایه داد. كتاب‌هايي كه در اين زمينه به تاليف درآمدند، دامنه وسيعي ندارند و آخرين كتابي كه در اين زمينه نوشته شده، در دهه گذشته بوده است. اين در حالي است كه بيشتر اين كتاب‌ها،‌ به اين موضوع به صورت گذرا اشاره کرده‌اند نه آن‌كه موضوع محوري كتاب‌ها به اين رويداد اختصاص يافته باشد. 

گزارش پیمان سعدآباد را اینجـــا و کتابشناسی را اینجـــا بخوانید. 

نقد و بررسی کتاب «شکاف جهانی: سیر شکل‌گیری جهان سوم» 

نشست نقد و بررسی کتاب «شکاف جهانی: سیر شکل‌گیری جهان سوم» نوشته «ال.‌اس استاوریانوس» نیز سه‌شنبه (17 تیرماه) در مرکز فرهنگی شهر کتاب با حضور رضا فاضل، جامعه‌شناس و مترجم این کتاب، غلامرضا آذری، مترجم و تحليل‌گر مسایل اساسي حوزه رسانه‌ها، فرهنگ و جامعه برگزار شد. 

فاضل گفت: نویسنده کتاب شکاف جهانی به این مساله که «چگونه شد خاورمیانه با داشتن تمدنی بزرگ و تسلط بر بخش بزرگی از جهان از طریق تمدن اسلامی پیشرفت نکرد اما غرب توانست پیشرفت کند»، پاسخ می‌دهد اگرچه از گذشته «امپریالسیم» (به معنای جهان‌خواری) در دو جهان اول و سوم وجود داشته، اما نحوه امپریالیست بودن آن‌ها با هم متفاوت بوده است و این عامل، دلیل تفاوت در سیر شکل‌گیری آن‌ها در مسیر پیشرفت بوده است؛ بدین معنا که دو خصلت در پادشاهان شرقی، مانع آن‌ها برای اقتصاد سرمایه‌داری و پیشرفت بوده است؛ یکی ارزش قایل‌نشدن آن‌ها برای کسب و کار و دیگری شکل‌گیری پی در پی امپراتوری در شرق و شیوه اقتصاد و مالیات‌گیری آن‌ها از توده‌های مردم. 


گزارش کامل نشست را اینجـــا بخوانید

دانشنامه تهران بزرگ بدون درج مقاله درباره بناهای تاریخی 

دکتر کیانوش کیانی ‌هفت‌لنگ، مشاور عالی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی درباره  نیز درباره «دانشنامه تهران بزرگ» چهارشنبه 18 تیرماه صحبت کرد. وی به مشکلات و دشواری‌های تدوین این دانشنامه اشاره کرد و گفت: در این راه با دشواری‌های زیادی روبه‌رو بودیم. برای نمونه، برخی نهادها، سازمان‌ها و مراکز از دادن هر گونه اطلاعاتی درباره تاریخچه فعالیت‌هایشان خودداری کردند یا برخی سازمان‌ها و نهادهایی که در بناهای تاریخی با ویژگی‌های منحصر به فرد معماری استقرار داشتند، اجازه بازدید از بناهای خود را به پژوهشگران این دانشنامه ندادند، بدین سبب موفق به تالیف مقاله‌ای درباره آن‌ها نشدیم. از دیگر دشواری‌های پیش رویمان در پژوهش‌های میدانی، ضبط مطمئن تلفظ برخی مکان‌های جغرافیایی بود که نام آن‌ها در هیچ یک از آثار مکتوب ثبت نشده است و پژوهشگران این مرکز نام آن‌ها را از زبان افراد بومی آن با چند تلفظ مختلف شنیده بودند؛ از این رو، در انتخاب چنین مدخل‌هایی یکی از آن تلفظ‌ها ترجیح داده شده و از دیگر تلفظ‌ها نیز در متن مقاله همان عنوان یا دیگر جاها استفاده شده است. 

گفت‌وگوی کامل با کیانوش کیانی هفت‌لنگ را اینجـــا بخوانید.