به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، مجموعه حاضر كه در دو جلد تهيه شده، شرح و تفسيري است بر خطبه همام يا خطبه متقين كه از جامع‌ترين خطبه‌هاي نهج‌البلاغه در زمينه اخلاق و تقوي به‌شمار مي‌رود كه حاصل درس‌هاي نهج‌البلاغه آيت‌الله مكارم شيرازي است.

بر اساس مطالب كتاب، آيت‌الله مكارم شيرازي درباره اهميت اخلاق مي‌گويد: «نمي‌دانم چرا هنگامي كه سخن از "اخلاق" به ميان مي‌آيد بسياري از مردم، حتي بعضي از اهل فضل و دانش، آن را يك امر مستحبي، و در حاشيه زندگي مي‌دانند، در حالي كه اغلب مشكلات فردي و اجتماعي كه با آن دست به گريبان هستيم، دقيقا و مسلما ناشي از ضعف‌هاي اخلاقي ما است، مشكلات و گرفتاري‌ها و بن‌بست‌هاي جهاني نيز درست از فقر اخلاقي جامعه‌ها و مخصوصا سران بسياري از كشورهاي جهان سرچشمه مي‌گيرد، و اين سخن تحليل‌هاي روشني دارد كه شرح آن از حوصله اين مقدمه كوتاه خارج است.
آري اخلاق سرمايه اصلي اقوام و ملت‌ها است. اخلاق كليد حل مشكلات مهم اجتماعي است. اخلاق خمير مايه تمدن و ستون فقرات يك زندگي اجتماعي سالم است و اخلاق بهترين وسيله انسان در سير الهي است؛ به همين دليل تا مسائل اخلاقي در جوامع انساني حل نشود هيچ مساله‌اي حل نخواهد شد.
و باز به همين دليل "تهذيب نفوس" و "تزكيه قلوب" و "تكميل مكارم اخلاق" به عنوان يكي از اهداف اصلي بعثت پيامبر بزرگ اسلام(ص) در كتاب آسماني ما قرآن و روايات اسلامي شمرده شده است، و پيشوايان اسلام و بزرگان دين قسمت عمده عمر پر بركت خود را وقف اين كار كردند.»

آيت‌الله مكارم شيرازي درباره خطبه شريف متقين نيز مي‌گويد: «جالب اينكه در اين خطبه شريفه يكصد و ده صفت از صفات برجسته پرهيزكاران(مطابق نام علي"ع" به حروف ابجد) است كه تجسمي براي اين صفات بود، صفاتي كه هر يك از ديگري مهمتر و سازنده‌تر است، و هر يك از اين صفات يكصد و ده‌گانه به‌طور تفصيل در اين كتاب مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. (27 صفت در جلد اول، و 83 صفت در جلد دوم).
يقين داشته باشيد هركس بتواند اين اوصاف را در خود زنده كند و به آن متخلق گردد، نور ايمان و حقيقت بر قلب او تابنده خواهد شد، و از اين سرچشمه نور و هدايت امير مومنان(ع) روح و دل او روشن خواهد گشت، و شخصيتي تازه همراه با آرامش و روحانيتي بي‌نظير در وجود خود احساس خواهد كرد.
لذا مطالعه دقيق اين خطبه نوراني را در زمينه "صفات متقين" كه آئينه تمام نماي اخلاق اسلامي است به همه خوانندگان گرامي و پويندگان راه تهذيب نفس مخصوصا جوانان عزيز توصيه مي‌كنم، و موفقيت آنها را در به كار بستن اندرزهاي مولاي متقيان علي(ع) از خدا خواهانم.»

به يقين خطبه همام يا خطبه متقين، قطره‌اي زلال و درخشان از درياي متلاطم و بيكران علم مولي‌المتقين اميرالمومنين علي(ع) است، آن امام همامي كه نوري بر منار طريقت و نگاهباني بر مسير شريعت بود. امامي كه در خانه حق (كعبه) چشم به جهان گشود تا از ابتدا بيننده حق باشد؛ نوجواني كه در مكتب نبوت در برابر استادي چون نبي اكرم(ص) زانو زد و كتاب وحي را ورق ورق مطالعه كرد تا تاريخ جهان را رقم بزند، شاگردي كه در اين مكتب قلم به دست گرفت تا دست قلم زنان باطل را قلم كند، آن سخن‌آموزي كه در اين مدرسه سخن گفتن آموخت تا پرچم فرياد را در سرزمين زشتي‌ها برافرازد؛ آن دست پرورده نبوت هرآنچه لازم بود، فرا گرفت و هرآنچه لازم بود، در صحيفه خود به يادگار گذاشت. او به جائي رسيد كه به فرموده خودش؛ «ينحدر عني‌السيل و لا يرقي الي‌الطير» «سيل دانش از كوه فكرتم روان، و مرغ انديشه بر فراز آن پرواز نتواند كرد»!

مولف اين اثر در بخشي از مقدمه خود درباره اهميت اين خطبه شريف مي‌نويسد:‌ «"خطبه همام" دستور العملي است براي آنان كه مي‌خواهند به مقصود رسند، آئينه‌اي است تمام نما براي پروا دارندگاني كه طالب‌اند به سرچشمه زلال حقيقت دست يابند، آنان كه دوستدار آراستگي‌اند و آراستگي را در باطن آراسته مي‌بينند.
"خطبه همام" صحنه‌اي از تاثير يك معلم حقيقي در شاگردي حقيقي است تاثيري كه رخت بر بستن جاني از كالبدي را به همراه دارد! تاريخ بسيار نشان داده كه سخن‌گويان بزرگ توانسته‌اند به تأثير سخن، مستمع را بگريانند، يا بخندانند، يا سپاهي را براي جنگ و دفاع (يا صلح و سازش) بشورانند، يا گروهي را به اندرز و نصيحت از خلق و خوئي زشت دور و به اخلاق و عاداتي نيكو نزديك سازند، يا در نهايت شنونده را از خود بيخود ساخته و به تاثير سخن بيهوش نمايند؛ ولي تاريخ نشان نداده كه خطيبي در طي سخنراني خود، مستمع را براي هميشه مدهوش كند و به جهان جاودانش رهسپار سازد و تنها "خطبه همام" است كه مقام تاثير سخن را به درجه اعجازي رسانده و خارج از طرق بشري تاثير كرده كه جان شنونده "همام" را از قفس طبيعت آزاد و به گلشن راز به پرواز درآورد.»

«خطبه همام» ا زمعروفترين خطبه‌هاي مولا علي(ع) است كه در كتاب‌هاي معتبر «شيعه و سنة» با كمي اختلاف، نقل شده و پيوسته علماي بزرگ حفظ آن را مانند حفظ قرآن لازم دانسته و به شاگردان خود سفارش كرده‌اند.

«خطبه همام» در هر يك از قرون اسلامي، نزد اهل دانش، بزرگترين كتاب از نظر اخلاقي به‌شمار مي‌رفته است و حتي بعضي همانند تلاوت قرآن، مقيد به خواندن آن بوده‌اند.

چاپ دوم كتاب «اخلاق اسلامي در نهج‌البلاغه(خطبه متقين) جلد دوم» در شمارگان 500 نسخه (دوره دو جلدي)، 608 صفحه و قيمت دوره دو جلدي 120000 ريال راهي بازار نشر شد.