به گزارش خبرگزارش كتاب ايران(ايبنا)، اين کتاب كه از سوي كانون انديشه جوان منتشر شده است، با تکيه و تأکيد بر سخن و سيره امام علي(ع) ابعاد گوناگون بحث فتنه را به اختصار مي‌کاود.
این کتاب در هفت فصل سامان يافته است. فصل نخست به بيان مقدمات بحث و مفهوم‌شناسي «فتنه» مي‌پردازد و فصل دوم به توصيف «شرايط و موقعيت‌هاي فتنه‌خيز» اختصاص دارد. آگاهي از اين شرايط براي تحليل موقعيت‌هاي اجتماعي و تشخيص وظيفه عقلي و ديني سودمند است، زيرا بسياري از افراد از روي غفلت در موقعيت‌هاي فتنه‌خيز گرفتار می‌شوند و بدون آن که بخواهند يا بدانند، هيزم آتش فتنه‌گران مي‌شوند.
فصل بعدي بسترهاي اجتماعي ايجاد فتنه را بررسي مي‌كند. مطالب اين فصل براي متصديان فرهنگي جامعه از اين جهت مي‌تواند مفيد باشد که نشان مي‌دهد زنگ‌هاي خطر فتنه چگونه و چه زماني به صدا در مي‌آيند. از بعدي ديگر، مطالب فصل سوم نشان مي‌دهد که براي مبارزه با فتنه از کجا بايد شروع کرد. به عقيده نويسنده، هرگز نبايد آثار ظاهري فتنه، از قبيل آشوب‌هاي جزئي، مخالفت‌ها و نافرماني‌هاي مدني در بخش‌هاي کوچکي از جامعه، ما را از آبشخورهاي اصلي فتنه غافل كند.
در فصل چهارم به شگردها و شيوه‌هاي فتنه‌گران براي ايجاد فتنه در جامعه توجه مي‌شود. اين فصل دکترين فتنه و فرمول آن را تحليل مي‌کند و نشان مي‌دهد فتنه‌گران از چه راه‌ها و به چه شيوه‌هايي کار خود را پيش مي‌برند. آشنايي با مطالب اين فصل از اين جهت مفيد است که به خوانندگان کمک مي‌کند آگاهي خودشان را از حقيقت بالاتر برند و فريفته ظاهر افراد و شعارهاي خوب و جذاب نشوند. سطح برخورد خودشان را با مسايل اجتماعي و سياسي عقلاني‌تر كنند و از اتخاذ تصميمات هيجاني و احساسي که خواسته فتنه‌گرانند، خودداري ورزند.
همان‌گونه كه نويسنده اثر نيز به اين موضوع اشاره دارد؛ «با توجه به آن که اغلب فتنه‌ها در روزگار امام علي(ع)، از ناحيه خود مسلمانان و بلکه از ناحيه مبارزان و جهادگران اوليه اسلامي و برخي از صحابه باسابقه پيامبر(ص) بود، اين سوال جدي مطرح مي‌شود که چرا و به چه علت چنان افرادي با چنان سوابقي دست به فتنه و فتنه‌گري زدند و شکاف‌هاي عميقي در اسلام پديد آوردند؟»
پاسخ اين سوال به شکل بنيادين و با تکيه بر کلام امام علي(ع) و با ذکر مستندات تاريخي در فصل پنجم اين کتاب تحليل شده است. البته نه سوال مطرح‌شده و نه پاسخ‌هاي گفته شده، تنها به روزگار امام علي(ع) اختصاص ندارند. در روزگار ما نيز همين سوال مطرح است که چرا در ميان مبارزان اوليه انقلاب و ياران حضرت امام اختلافاتي شکننده پديد آمده است؛ به گونه‌اي که هم‌سنگران ديروز، رو در روي يکديگر صف‌آرايي می‌کنند؟ به نظر مي‌رسد مطالب اين فصل مي‌تواند عوامل بنيادين چنين تحولاتي را توضيح دهد.
فصل ششم کتاب به توضيح برخي از پيامدهاي مثبت و منفي فتنه مي‌پردازد. نگاه نويسنده، به پيروي از فرهنگ اسلامي، اين است که نبايد تنها به عنوان تهديد با فتنه‌ها برخورد کرد، زيرا از زاويه‌اي ديگر، فتنه‌ها فرصتي بي‌نظير در اختيار جامعه اسلامي قرار مي‌دهند. فرصتي براي شناخت حقيقت و حقيقت‌محوران. فتنه‌ها موجب کنار رفتن پرده نفاق از چهره‌هايي مي‌شود که تا قبل از وقوع فتنه هرگز گمان نمي‌رفت، چنان افرادي با چنان نيت‌هايي در صفوف جامعه رخنه کرده باشند.
در نهایت، واپسين فصل کتاب به شيوه‌هاي مبارزه با فتنه مي‌پردازد و راه‌هاي مبارزه کوتاه‌‌مدت و بلندمدت با فتنه را تبيين مي‌کند. اين فصل مي‌تواند براي عموم مردم راهگشاي خوبي براي برون‌رفت از فضاي غبارآلود و تاريک فتنه و در امان ماندن از آسيب‌هاي معنوي و اجتماعي آن باشد. در عين حال، در اين فصل با تکيه بر سخن و سيره امام علي(ع) راه و روش مبارزه کوتاه مدت و بلند مدت با فتنه و فتنه‌گران به متصديان فرهنگي و نخبگان علمي جامعه نيز نشان داده مي‌شود.
در بخشي از اين نوشتار با عنوان «شگردهای فتنه‌گران» آمده است: «در گذشته فتنه‌ها را عموماً بعد از فراهم‌شدن ناخواسته بسترها و زمينه‌ها، عده‌اي از افراد بانفوذ رهبري مي‌کردند، اما امروزه وضعيت دگرگون شده است. سال‌ها انديشه و تأمل مي‌شود که چگونه و از چه راه و راه‌هايي مي‌توان يک حکومت و نظام سياسي را از ميان برداشت يا حکومتي ديگر را جايگزين آن کرد؟ درباره يک ملت، مطالعات فراوان مردم‌شناختي، جامعه‌شناختي، روان‌شناختي، سياسي، منطقه‌اي و تاريخي صورت مي‌گيرد تا نقاط قوت و ضعف آن به دست آيد و بهترين، سريع‌ترين و کم‌هزينه‌ترين شيوه براي براندازي نظام حاکم بر آن جامعه به‌کار گرفته شود. به همين دليل فتنه‌هاي اين دوران همراه با برنامه‌ريزي‌هاي راهبردي دقيقي صورت مي‌گيرد. فتنه‌گران تلاش مي‌کنند حتي‌المقدور همه منابع و امکانات موجود را ساماندهي کنند و به بهترين وجه به‌کار گيرند. تئوريسين‌هاي فتنه تلاش مي‌کنند با توجه به شناختي که از جامعه و نظام حاکم و حساسيت‌هاي مردم دارند، مجموعه مرحله‌بندي‌شده‌اي از اقدام‌هاي سازمان‌يافته را طراحي و عملياتي کنند.
در شيوه‌هاي براندازي نرم، صرفاً براندازي نظام حاکم هدف نيست، بلکه جايگزين‌کردن نظامي ديگر نيز مدنظر است؛ نظامي که بتواند حدي از مقبوليت اوليه را در ميان تعداد زيادي از مردم داشته باشد. در يک جامعه اسلامي، اگر بخواهد حکومتي لائيک، ليبرال و غير اسلامي جايگزين حکومتي اسلامي شود ـ که هدف اصلي بسياري از فتنه‌ها عليه جمهوري اسلامي است ـ لازم است که از قبل، زمينه‌هاي فرهنگي، اخلاقي، اجتماعي و ذهني آن فراهم شده باشد. به همين دليل، بدون داشتن يک برنامه استراتژيک بزرگ و جامع، دستيابي به چنين هدفي غير ممکن است. فتنه‌اي مي‌تواند مؤثر باشد که براي همة قدم‌هاي بعدي خود برنامه داشته باشد و قدم نخست و قدم‌هاي بعدي را دقيقاً محاسبه کرده باشد. طبيعتاً اگر فتنه‌گران، تجزيه و تحليلي استراتژيک از وضعيت يک جامعه نداشته باشند، نمي‌توانند فهم درستي از قدم‌هاي بعدي و حوادث آينده داشته باشند. در اين صورت آن‌ها فقط جلوي چشم خود را مي‌بينند و به همين دليل احتمال پيروزي آنان بسيار ضعيف است.
فتنه‌گران افزون بر داشتن برنامة استراتژيک، براي اجرايي کردن استراتژي‌هاي خود نيازمند تاکتيک‌ها و روش‌هاي کنش متناسب با هر موقعيت خاص اند. تاکتيک‌ها و روش‌هاي فتنه‌انگيزي بايد در خدمت تقويت و تسريع وصول به اهداف نهايي فتنه باشد. طبيعي است کساني که مسووليت برنامه‌ريزي و اجراي تاکتيک‌ها را بر عهده دارند، بايد ارزيابي دقيقي از شرايط داشته باشند تا بتوانند بهترين تاکتيک را در آن وضعيت خاص به‌کار گيرند. افزون بر اين، براي موفقيت برنامه‌ها لازم است افرادي که در آن اقدام خاص به‌کار گرفته مي‌شوند، از قبل آموزش‌هاي لازم را در خصوص چگونگي استفاده از تاکتيک ديده باشند. بخش اعظمي از اين آموزش‌ها توسط رسانه‌ها صورت مي‌گيرد؛ رسانه‌هاي بين‌المللي، اينترنت و فضاهاي مجازي ديگر از جمله اين رسانه‌ها هستند.»
نويسنده در ادامه نوشته است: «تفاوت ديگر فتنه‌هاي مدرن با فتنه‌هاي گذشته اين است که در فتنه‌هاي مدرن، حمايت‌هاي خارجي از فتنه‌گران قدرت مانور آنان را افزايش مي‌دهد؛ چيزي که در گذشته به اين شکل وجود نداشت. به‌عنوان مثال، در فتنه‌هاي دوران امام علي(ع) کمتر اثري از دخالت قدرت‌هاي بيگانه همچون ايران و روم و امثال آن مشاهده مي‌شد و اثرگذاري‌ها بيشتر بُعد داخلي داشت. اما در دوران جديد، به دليل ضربه‌هايي که نظام سلطه از حکومت اسلامي و نظام مردم‌سالار ديني در کشور ايران ديده و طعم حقارت‌هايي که از اين نظام نوپا چشيده است، هرگونه کمکي به فتنه‌هاي داخلي از اولويت‌هاي برنامه‌اي آنان است. آنان هيچ ابايي از اعلام رسمي اين مساله و بيان هزينه‌هاي مصوب براي براندازي نرم عليه کشور ما ندارند.»
اين اثر مي‌كوشد پاره‌اي از شگردها و شيوه‌هاي فتنه‌گري را با استناد به نمونه‌هاي تاريخي، به‌ويژه دوران امام علي(ع) و استفاده از تئوري‌هاي کودتاهاي مخملي و نرم بررسي كند.
عناويني نظير «استفاده از شيوه‌هاي مبارزه نرم»، «استخدام چهره‌هاي موجه و مقدس»، «استفاده از شعارهاي خوب و جذاب»، «سخن‌گفتن از اصول متعالي انساني»، «نفي گذشته افتخارآميز جامعه»، «تحريک احساسات»، «شبهه‌افکني»، «تفرقه‌افکني»، «جلب حمايت‌هاي خارجي»، «ايجاد سازمان‌هاي اجتماعي مردم‌نهاد»، «ايجاد فاصله ميان مردم و حکومت» و «درآميختن حق و باطل» از موضوعاتي‌اند كه در اين اثر به عنوان برخي از ويژگي‌هاي فتنه بررسي مي‌شوند.
سومين و چهارمين چاپ كتاب «موج فتنه؛ از جنگ جمل تا جنگ نرم» از سوي كانون انديشه جوان در 192 صفحه و قطع رقعي به زودي روانه بازار نشر خواهند شد.
چهارشنبه ۱۸ آذر ۱۳۸۸ - ۱۵:۴۰
نظر شما