خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ ویژگی‌های چوب مورد استفاده در ساخت بدنه گیتار الکتریک و تأثیر آن بر روی ماهیت صوتی، حس نوازندگی و حتی قیمت گیتار، مبحثی است که بارها توسط متخصصین به آن پرداخته شده است. اما ممکن است شما چندان با این مقوله آشنا نباشید و رایج‌ترین چوب‌هایی که امروزه در ساخت بدنه گیتارهای الکتریک به کار می‌روند را نشناسید. بنابراین، تصمیم گرفته‌ایم تا در این مطلب، متداول‌ترین انواع تُن‌وود برای ساخت گیتارهای الکتریک را به شما معرفی کنیم.

ویژگی‌های چوب مورد استفاده در ساخت بدنه گیتار الکتریک و تأثیر آن بر روی ماهیت صوتی، حس نوازندگی و حتی قیمت گیتار، مبحثی است که بارها توسط متخصصین به آن پرداخته شده است. اما ممکن است شما چندان با این مقوله آشنا نباشید و رایج‌ترین چوب‌هایی که امروزه در ساخت بدنه گیتارهای الکتریک به کار می‌روند را نشناسید. بنابراین، تصمیم گرفته‌ایم تا در این مطلب، متداول‌ترین انواع تُن‌وود برای ساخت گیتارهای الکتریک را به شما معرفی کنیم و ماهیت صوتی آنها را به شکلی اجمالی مورد بررسی قرار دهیم تا شما بتوانید در زمان خرید گیتار الکتریک، انتخابی آگاهانه‌تر داشته باشید. توجه داشته باشید که این مطلب، یک بررسی جامع از این چوب‌ها نیست و تنها ارائه‌کننده نگاهی اجمالی به آنهاست.

انواع چوب مورد استفاده در ساخت بدنه گیتار الکتریک

توسکا (Alder)

توسکا درختی است که در مناطقی با دمای معتدل و رطوبت بالا رشد می‌کند. از این درخت که رشدی بسیار سریع دارد، چوبی نرم با رگه‌هایی بلند به دست می‌آید که سختی آن از چوب ماهون بالاتر و از چوب افرا پایین‌تر است. همین سختی متعادل، تنی بسیار خنثی به گیتارهای ساخته‌شده از چوب توسکا می‌بخشد که در هیچ محدوده فرکانسی خاصی تشدید نشده است. گیتارهایی که بدنه آنها از چوب توسکا ساخته شده است، معمولاً در محدوده فرکانسی تربل کمی ملایم‌تر از معمول عمل می‌کنند و میدرنج نیز در آنها چندان گرم تولید نمی‌شود.

زبان گنجشک (Ash)

چوب زبان گنجشک یا Ash، از منابع مختلفی تأمین می‌شود که هر یک از آنها، ویژگی‌های نسبتاً متفاوتی دارند. نوع عادی و متداول این چوب، سختی بالایی دارد که باعث می‌شود گیتارهای ساخته‌شده از آن، صدایی کوبنده و قوی، همانند گیتارهای ساخته‌شده از چوب افرا اما با شدتی بیشتر در محدوده فرکانسی بیس تولید کنند.

چوب Swamp Ash که زیرشاخه‌ای از چوب زبان گنجشک به شمار می‌رود، سبک‌تر است و تنی بازتر و لطیف‌تر تولید می‌کند. گیتارهایی که بدنه آنها از چوب swamp ash ساخته شده است، معمولاً صدایی باز با قدرتی بالا در محدوده فرکانسی آپرمید (بخش فوقانی بازه فرکانسی میدرنج) و تربل تولید می‌کنند که می‌تواند در هر میکسی بر سایر عناصر موسیقی غالب شود.

بسوود (Basswood)

بسوود چوبی است که امروزه بیشتر در ساخت گیتارهای الکتریک مخصوص سبک متال مورد استفاده قرار می‌گیرد. این درخت بسیار سریع رشد می‌کند و رگه‌های چوب آن نیز چندان زیبا نیستند و می‌توان آنها را بدون عذاب وجدان با رنگ‌هایی پوشاننده و ضخیم پوشاند!

اما دلیل اصلی محبوبیت بسوود در میان سازندگان گیتارهای مناسب برای متال، ماهیت صوتی متفاوت آن است که نه غرش منحصربه‌فرد چوب ماهون، نه کوبندگی صدای چوب افرا، نه لطافت صدای چوب توسکا و نه قدرت صدای چوب زبان گنجشک را در خود دارد؛ بلکه تمامی این کیفیت‌ها را به شکلی ملایم‌تر ارائه می‌کند. بسوود صدایی قدرتمند، کوبنده و در عین حال، بسیار لطیف را برای گیتار الکتریک رقم می‌زند و تنی تمیز و خنثی را برای آن به ارمغان می‌آورد که می‌تواند نقطه شروعی مطلوب برای طراحی یک تن عالی باشد. در واقع، می‌توان گفت که بس‌وود هیچ ماهیت بارزی را به صدای گیتار نمی‌افزاید و در عین حال، هیچ ویژگی خاصی را نیز در آن از بین نمی‌برد.

ماهون (Mahogany)

این چوب قهوه‌ای‌رنگ مدت‌هاست که در ساخت گیتار به کار گرفته می‌شود. منبع اصلی چوب ماهون در گذشته آمریکای جنوبی بود؛ اما با قطع بی‌رویه درختان آن، امروزه این چوب در آسیا و آفریقا تولید می‌شود. همچنین آزمایشاتی صورت گرفته است که بتوان در آینده، درخت ماهون را در مناطق گرم‌تر اروپا و آمریکای شمالی نیز به عمل آورد. تن چوب ماهون بستگی بسیاری به ضخامت آن دارد. در یک گیتار الکتریک با بدنه نازک‌تر همچون Gibson SG، این چوب صدایی گرم و غرنده تولید می‌کند؛ اما در یک گیتار با بدنه ضخیم‌تر همچون Gibson Les Paul Junior، ماهیت صوتی ماهون ضخیم‌تر و بم‌تر است و تربل نیز در آن لطافت بیشتری دارد. افزودن یک صفحه ضخیم از چوب افرا بر روی یک بدنه نازک ساخته‌شده از چوب ماهون، راهی است که بسیاری از گیتارسازان برای افزایش ضخامت بدنه و در عین حال، حفظ تن چوب ماهون با ضخامت کم به کار می‌گیرند.

افرا (Maple)

افرا یا میپل، چوبی بسیار سخت و فشرده است که معمولاً در ساخت بخش‌هایی همچون دسته، فرت‌بورد و صفحه رویی بدنه و به‌ندرت در ساخت بدنه یک گیتار به کار می‌رود. این چوب در دو نوع رگه‌دار و بدون رگه وجود دارد که هر یک از آنها نیز در ساخت بخشی خاص از گیتار الکتریک استفاده می‌شوند. سختی بالای افرا باعث می‌شود که بسیاری فکر کنند تُن این چوب کمی روشن است و بیس در آن بیش‌ازحد ضعیف است؛ اما باید بدانید که اینگونه نیست! در واقع، گیتارهای معدودی که با استفاده از این چوب ساخته شده‌اند، شاید صدایی گرم نداشته باشند، اما تنی بسیار قوی و غالب تولید می‌کنند.

بدنه برخی از گیتارهای تولیدشده در دهه هشتاد میلادی، از چوب افرا ساخته شده بودند و تنی جذاب نیز تولید می‌کردند که برای برخی از سبک‌های موسیقی بسیار مناسب بود. در صورتی که می‌خواهید صدای گیتارتان در میکس غالب باشد، پیشنهاد می‌کنیم یک گیتار با بدنه‌ای از جنس چوب افرا را امتحان کنید.

رزوود (Rosewood)

چوب رزوود در اصل از یک درخت بومی برزیل به دست می‌آمده است؛ اما با محبوب شدن چوب رزوود و قطع بی‌رویه منابع آن، این درخت اکنون در برزیل در مرز انقراض قرار دارد و سازندگان گیتار برای دستیابی به این چوب، باید به مزارع آن در کشورهای هند و ماداگاسکار بروند. این چوب سخت و فشرده که چربی بسیاری نیز درون خود دارد، می‌تواند بسته به نژاد خود، سطحی بسیار زبر یا صیقلی داشته باشد. همچنین رزوود ممکن است کاملاً یکدست باشد یا در برخی از بخش‌های آن، خطوطی با رنگ‌های متفاوت وجود داشته باشد. این چوب به دلیل دوام فوق‌العاده و تن دلچسب خود، بیشتر در ساخت فرت‌بورد مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما در مواردی معدود برای ساخت دسته گیتار نیز به کار گرفته می‌شود. گیتارهای مجهز به دسته رزوود، تنی بسیار گرم و در عین حال شفاف دارند که تربل در آنها بسیار کنترل‌شده است. در مواردی نادر، رزوود در ساخت بدنه گیتار نیز به کار می‌رود؛ اما به دلیل قیمت بسیار بالای این چوب، اکنون گیتارهای معدودی از این جنس در دنیا وجود دارند.

صنوبر (Poplar)

چوب صنوبر یا پاپلار، ماهیتی بسیار شبیه به چوب توسکا دارد؛ اما ظاهر و تن آن، جذابیت کمتری از این چوب دارد. قیمت این چوب نسبت به چوب توسکا پایین‌تر است و به همین دلیل نیز گیتارسازان از آن برای ساخت بدنه محصولات اقتصادی‌تر خود استفاده می‌کنند. اما در نمونه‌هایی نادر، این چوب نیز می‌تواند بسیار مرغوب باشد و قیمتی بالا داشته باشد.

سخن آخر

در این مطلب کوتاه تنها به برخی از چوب‌های مورد استفاده در ساخت بدنه گیتار الکتریک پرداختیم و طبیعتاً از چوب‌هایی دیگر چون کورینا (Korina)، آکومه (Okoume)، مرانتی (Meranti)، کاج، پالونیا (Paulownia) و Nyatoh نیز در ساخت گیتار استفاده می‌شود. همچنین، به‌جز چوب، وجوه فنی دیگری نیز هستند که برای انتخاب و خرید گیتار الکتریک باید از آنها مطلع باشید. اگر از این وجوه فنی آگاهی چندانی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً با کارشناسان گیتار ایران مشورت کنید تا بتوانید بنا بر بودجه و خواسته‌های خود، بهترین گزینه ممکن را برگزینید.