به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) زمستان سال 1366 بود. «هوای سرد کوهستان در کنار رودخانه، سوز بیشتری می‌گرفت و حالا سرما تا مغز استخوان نفوذ می‌کرد. با وجود این، نگاه کنجکاو بسیجی‌ها به نوک قله قمیش دوخته شده بود. آن قله پر از برف، انتظارشان را می‌کشید. اگرچه مسافتی را که باید طی می‌کردند، به چند کیلومتر می‌رسید، اما اگر بیش از این در تصرف قله تأخیر می‌کردند، ممکن بود محورهای دیگر عملیات بیت‌المقدس 2، با مشکلات زیادی روبه‌رو شود... بسیجی به اولین سنگر عراقی‌ها رسیده بود. حالا دیگر می‌توانست صحنه نبرد روی قله را بهتر ببیند و دلیل تشنگی رزمندگان را لمس کند. چند نفر به او نزدیک شدند و پرسیدند: تا رودخانه خیلی راه داریم؟ مانده بود که چه بگوید! دلش نمی‌آمد بگوید که هنوز خیلی مانده تا به رودخانه برسند. یکی دیگر پرسید: جهادی‌ها جاده را تا کجا رساندند؟ پاسخ این سوال از اولی هم مشکل‌تر بود. چه‌طور می‌توانست به آن‌ها بگوید.»
در کتاب «جاده بهشتیان» که جملات بالا از آن نقل شدند، گوشه‌ای از عملیات بیت‌المقدس 2 روایت می‌شود. نویسنده خودش در میدان نبرد حضور داشت و شاهد حوادث آن روزها بود. او تلاش می‌کند حال‌وهوای آن عملیات را در روایتی مکتوب بازآفرینی کند و در این کوشش، مجاهدت‌های نیروهای جهاد سازندگی را محور کار خودش قرار می‌دهد. نیروهایی که در ادبیات پایداری ما از آنان به «سنگرسازان بی‌سنگر» یاد می‌شود. کتاب «جاده بهشتیان» نوشته نصرت‌الله محمودزاده که چاپ تازه‌ای از آن سال 1397 و به همت انتشارات شهید کاظمی روانه بازار کتاب کشور ما شد چهار فصل دارد و در هر فصل یکی از عملیات‌های کوهستانی در جبهه شمال غرب مرور می‌شود. فصول کتاب به ترتیب چنین‌اند: فصل اول: تپه جهاد (عملیات کربلای 10)؛ فصل دوم: جاده بهشتیان (عملیات نصر 4)؛ فصل سوم: جاده بسیجیان (عملیات نصر 8)؛ و فصل چهارم: گذرگاه رمضان (عملیات بیت المقدس 2).
نبرد زمستانی در جبهه شمالی
پرسش‌هایی درباره هرکدام از نبردهای دفاع مقدس، از جمله عملیات بیت‌المقدس 2 وجود دارد، مثل این پرسش که این عملیات چگونه طراحی، شروع و اجرا شد؟ مراحل مختلف آن چگونه پیش رفت و موانع و مشکلات و نیز دستاوردهای هر مرحله از آن چه بود؟ کدام فرماندهان در این نبرد حضور داشتند؟ در کتاب «نبرد زمستانی در جبهه شمالی» به همه این پرسش‌ها و نیز بسیاری پرسش‌های دیگر مرتبط با عملیات بیت‌المقدس 2 پاسخ داده می‌شود.
به عنوان مثال، در این کتاب، در تحلیل چرایی ضعف خطوط دفاعی دشمن و ناتوانی آنان در مواجهه با حمله ما می‌خوانیم که «حضور ضعیف در صحنه عملیات و ضعف آتش دشمن در شب اول، از غافلگیری آن‌ها حکایت می‌کرد. این عدم هوشیاری ناشی از تصور غلط عراقی‌ها مبنی بر پیش‌بینی عملیات اصلی جمهوری اسلامی در جنوب بود که موجب شد دشمن توان اصلی خود را در آن جبهه مسقر کند. ارتش عراق به دلیل آنکه احتمال اجرای عملیات نیروهای ایرانی را در منطقه شمال ضعیف می‌دید، از آمادگی لازم برای مقابله برخوردار نبود. لذا حمله غافلگیرانه یگان‌های خودی در بین نیروهای دشمن آشفتگی زیادی به وجود آورد، به‌طوری که مانع از پاتک قوی آن‌ها به مناطق آزادشده گشت.»
متن کتاب «نبرد زمستانی در جبهه شمالی» به کوشش حسین اردستانی و یدالله ایزدی تدوین شده است و مثل سایر کتاب‌های مجموعه روزشمار جنگ ایران و عراق، در فهرست تولیدات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس جای می‌گیرد. «نبرد زمستانی در جبهه شمالی» جلد نخست از کتاب پنجاه و سوم مجموعه روزشمار است و به مرور حوادث و اظهارنظرهای بازه زمانی 25 دی 1366 تا 23 بهمن ماه همان سال اختصاص دارد.
روایتی کوتاه از عملیات
در عملیات بیت‌المقدس 2 چه گذشت؟ سردار فتح‌الله جعفری در گفت‌وگو با جعفر شیرعلی‌نیا می‌گوید «25 دی ماه در شرایطی که همه در این ایام به عملیات‌های بزرگ سالانه ایران در زمستان عادت کرده بودند، ایرانی‌ها در عملیات بیت‌المقدس 2 در جبهه کوهستانی شمالی برای آزادسازی ارتفاعات غرب ماووت در شمال استان سلیمانیه عراق عملیات کردند. رزمندگان ایرانی با مهارت در جنگ کوهستانی پیروز شدند، کوه‌های صعب‌العبور پوشیده از برف و موانع عراقی را پشت سر گذاشتند و خط دفاعی عراقی‌ها را شکستند و تلفات زیادی از آن‌ها گرفته و ارتفاعات غرب ماووت را آزاد کردند. هوای ابری و برفی در جبهه‌های شمالی و جان‌پناه‌های طبیعی در دل کوهستان تأثیر توان هوایی دشمن را کم می‌کند و زرهی هم که از کار می‌افتد.»
شیرعلی‌نیا بخشی از این مصاحبه را در کتاب «دایره‌المعارف مصور جنگ ایران و عراق» (نشر سایان) آورده است و سپس با استناد به کتاب «آغاز تا پایان» محمد درودیان (مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس) می‌افزاید «بیت‌المقدس 2 دو مرحله دیگر ادامه یافت. مرحله دوم 27 دی ماه با حمله به تیپ کماندویی عراق و تلفات زیاد عراقی‌ها انجام شد و مرحله سوم هم در 28 دی ماه و چندین ارتفاع دیگر منطقه آزاد شد، از جمله ارتفاع مهم کرکوک که بلندترین ارتفاع منطقه بود. نتایج عملیات کاملاً راضی‌کننده بود و فرمانده سپاه به رزمندگان گفت: "شما به اندازه عملیات فتح‌المبین زمین فتح کردید."»
سپس می‌نویسد «هنوز کارشناسان نظامی باور نکرده بودند که ایران تغییر جبهه داده و بی‌بی‌سی می‌گفت: "حملات ایران تاکتیکی است تا ارتش عراق را به شمال بکشاند، اما عراق منتظر حمله ایران از جبهه جنوب است." عراق در برابر نیروهای ایران با نیروهایی که در منطقه بود جنگید و به‌صورت محدود از بمباران شیمیایی استفاده کرد که مردم کرد عراق در روستاهای منطقه عملیاتی آواره شدند.»
یکشنبه ۲۵ دی ۱۴۰۱ - ۱۵:۳۳
نظر شما