به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، نشست خبری سی‌و‌هشتمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست‌و‌هشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران 28 بهمن برگزارشد. در این رویداد ایوب دهقانکار، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران؛ حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی مهدوی‌راد، دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و احمدعلی حیدری، دبیرعلمی جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران حضور داشتند.

دهقانکار با اشاره به اینکه در شرایط و محدودیت‌های همه‌گیری بیماری کووید19 موفق به برگزاری مراسم‌ها و نشست‌ها در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران شده‌است، گفت: جایزه جهانی کتاب سال جای خود را میان رویدادهای کشور باز کرده‌است. اگر بخواهم پیام این رویداد را بگویم، باید به این نکته اشاره کنم که بخش داخلی جایزه کتاب سال نشان داد، کتاب و پژوهش در ایران زنده و پویا است. از طرفی بخش بین‌الملل و جایزه جهانی کتاب منعکس کننده این مساله است که ایران مقصد آکادمیک و پژوهش برای دانشمندان و پژوهشگران خارج کشور است.

او ادامه داد: داوری را از بین 10 هزار اثر علمی و فاخر انجام شده‌است، گستره‌اس که فعالیت را برای گروه علمی سخت‌تر و خطیرتر کرد. نشانه پویندگی و زنده بودن ایران‌شناسی، اسلام‌شناسی و اسلام‌پژوهی در داخل کشور، این است که نزدیک بر دو هزار اثر در گروه داخلی بررسی شده‌است و این نشان می‌دهد که ایران مقصد خوبی برای پژوهش‌ها است.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به تفاوت این دوره با دوره‌های پیشین، بیان کرد: اتفاق بی‌نظیر این دوره کتاب سال این است که این جایزه به عنوان رویداد نخبگان مورد پذیرش قرارگرفت، اتفاقی که باید زودتر می‌افتاد محقق شد و برگزیدگان و شایستگان کتاب سال جمهوری اسلامی از جمله نخبگان حساب می‌شوند. بنیاد نخبگان تمام مزایایی که برای نخبگان در نظر می‌گیرد، برای این گروه هم در نظر خواهدگرفت. این بخشی از وعده‌هایی است که در ابتدای تحویل وظیفه موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران اعلام کردم یکی از اهداف، مزیت‌سازی برای جوایزی است که برای اهالی قلم در نظر گرفته می‌شود.

برای دریافت مزایای جوایز کتاب تلاش کردم
دهقانکار با بیان اینکه جوایز در حوزه کتاب در ایران به اندازه کافی برجسته و شناخته‌شده هستند، ادامه داد: هدفی که برایش تلاش کردم، این بود که برندها را برجسته کنیم. مزیت‌سازی برای جوایز را دنبال کردیم و بخشی تبلور پیدا کرد. امیدواریم همکاری خوبی با سازمان‌ها و نهادها انجام بشود و دریافت مزیت‌ها برای موسسات تحقق یابد. جوایزی که موسسه خانه کتاب در همکاری با موسسات و نهادهای دیگر برگزار می‌کند، حول محور کتاب است. جای خوشحالی دارد که جایزه کتاب سال ایران به عنوان مبادی ورودی برای دریافت مزیت‌ها به رسمیت شناخته بشود.

به گفته مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، مراسم اختتامیه کتاب سال روز شنبه، دوم اسفند در محل ریاست جمهوری با حضور برخی از برگزیدگان برگزار خواهدشد. به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی، مهمان‌های خارجی و همچنین برگزیدگان شهرستانی در این مراسم حضور نخواهندداشت. برگزیدگان جوایز خود را از دست رئیس جمهوری دریافت خواهند کرد.

در پایان او به اجرای طرح زمستانه کتاب در اسفند اشاره کرد و گفت: بعد از جایزه کتاب سال، رویداد اجرایی طرح فصلی زمستانه و حمایت از کتاب‌فروشی‌ها را داریم. مسئولان و کتاب‌فروشان اقدامات لازم را انجام دادند. امیدواریم تا پایان طرح همراه باشند. این طرح نهم اسفند آغاز خواهدشد. شروع فعالیت‌ خانه کتاب در سال 99  با طرح بهاره بود و حسن ختام با طرح زمستانه است. امیدواریم کتاب‌فروشان از آن بهره‌مند شوند.

247 عنوان کتاب به مرحله نهایی رسیدند
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی مهدوی‌راد، دبیر علمی جایزه کتاب، سخنران بعدی بود و با اشاره به اینکه هفت سال در جایزه کتاب سال فعالیت کرده‌است، گفت: برای این جایزه هر سال کتاب‌های سال قبل را مورد بررسی قرار می‌دهیم، یعنی امسال کتاب‌هایی که در سال 98 منتشر شده‌اند، بررسی شد. امسال حدود 10 هزار عنوان کتاب مورد بررسی اولیه قرار گرفت، 247 عنوان کتاب به مرحله نهایی رسیدند. سه نفر از متخصصین بررسی می‌کنند اگر میانگین بررسی به 80 تا 90 درصد برسد، کتاب شایسته تقدیر، بالاتر از 90 برگزیده خواهدشد. سال‌هایی است که رتبه ترجمه را بالاتر بردیم و ترجمه‌ها 85 تا 95 و 95 به بالا به عنوان شایسته تقدیر و برگزیده انتخاب خواهندشد.

وی درگزارشی درباره اقدامات هفت ساله اعلام کرد: در این هفت سال، هفتاد هزار و 90 عنوان کتاب مورد بررسی قرار گرفته‌است. 78 عنوان کتاب برگزیده شده‌اند. 287 عنوان کتاب شایسته تقدیر و در مجموع کل آثار انتخاب شده در این هفت سال که با فراز و فرودها همراه بود،  365 عنوان کتاب به مرحله نهایی برگزیده و شایسته تقدیر رسیدند.
کتاب‌های برگزیده باید توسط ناشر شاخص منتشر شده‌باشد.

برگزاری نشست‌های پویای با عنوان آسیب‌شناسی جایزه کتاب سال 
سخنران بعدی این نشست احمدعلی حیدری، دبیرعلمی جایزه جهانی کتاب سال بود. او با اشاره به اینکه انتقلاب اسلامی ایران دارای ابعاد جهانی است، گفت: امسال بیست‌وهشتمین دوره جایزه جهانی کتاب سال برگزار می‌شود، شاید طرح این پرسش نامناسب نباشد که وقتی از جایزه جهانی صحبت می‌کنیم شرط امکان جایزه جهانی کتاب جمهوری اسلامی ایران چیست؟ کسی که برنده این جایزه است باید شاخصه‌هایی را داشته‌باشد. برگزیدگان باید موسس فعالیت‌ها و بهره‌مند از سنت تاثیرگذار باشند. همچنین باید در مناسبات بین‌المللی مشارکت موثر داشته‌باشند که همه به یمن انقلاب اسلامی و شهدای انقلاب اسلامی تحقق پیدا کرده‌است.

حیدری با اشاره به اینکه آثار منتشر شده در سال 98 برای این دوره از جایزه جهانی کتاب سال مورد بررسی قرارگرفته‌است، ادامه داد: حدود هزار و 800 کتاب مورد بررسی قرار گرفت و 20 اثر وارد حوزه داوری جدی‌تری شد. در نهایت پنج عنوان کتاب به عنوان شاخص کتاب سال 2019 در حوزه مطالعات ایرانی و اسلامی انتخاب شد. شرط ورود کتاب‌ها به حوزه داوری این بود که این کتاب‌ها توسط یک ناشر شاخص بین‌المللی چاپ شده‌باشد.

وی ادامه‌داد: گروه‌های علمی مختلفی در حوزه هنر، معماری، ایران باستان و معاصر با ما همراهی کردند. امسال جلسات پویایی را تحت عنوان آسیب‌شناسی جایزه کتاب سال برگزار کردیم. در نتیجه می‌توانیم معیارهای خود درباره جایزه کتاب سال را وسعت ببخشیم. برای مثال کتاب‌هایی را بررسی کنیم که دیدگاه ضد استعماری دارند یا گسترش‌دهنده روابط بین‌المللی هستند.

60 نفر شایسته تقدیر و 12 نفر به عنوان برگزیده انتخاب شدند
در ادامه این نشست حضار و افرادی که به صورت آنلاین در آن شرکت داشتند، سوالات خود را مطرح کردند. مهدوی‌راد درباره تعداد برگزیدگان سی‌وهشتمین دوره کتاب سال اعلام کرد: 60 نفر شایسته تقدیر و 12 نفر به عنوان برگزیده انتخاب شدند. کمیت کتاب در سال 98 به لحاظ تیراژ پایین بود، اما عناوین کم نبودند و بلکه زیاد هم هستند. البته این تعداد خوشحال‌کننده نیست، چراکه هنوز اهمیت کمیت کتاب‌ها از ارزش بالاتری برخوردار است. احساس می‌کنم آنچه مجال نشر  در سال 98 در حوزه مطالعات اسلامی در بحث‌های قرآنی و حدیثی  را پیدا کرده‌است، مقداری رشد داشته‌است.

دهقانکار با تاکید بر اینکه برای بهبود جوایز و بالابردن میزان تاثیرگذاری و اثربخشی اقداماتی برای جایزه جلال‌آل‌احمد شروع شده‌است، گفت: برای دیگر جوایز هم اقدامات ادامه‌خواهدداشت.

بسیاری از آثار در حوزه کتاب اسلامی و دینی، چشم‌نواز نیستند

دبیر علمی جایزه جهانی کتاب سال با تاکید بر اینکه یکی از کاستی‌های جدی جامعه، نداشتن ذهنیت آماری است، گفت: در ارتباط با  ناشران، مولفان، مترجمان و مراکز نشر متوجه‌ شدم، اثرگذاری فعالیت‌ها در حوزه کتاب روزبه‌روز بیشتر می‌شود؛ به‌عنوان‌مثال سال گذشته ناشران شهرهای مختلف خواستند در نشست‌ها مشارکت و درباره محتوا و شکل ظاهری کتاب اظهار نظر کنند. چراکه بسیاری از آثار حوزه اسلامی و دینی چشم‌نواز نیستند. بسیاری از آثارِ عالمانه مورد توجه قرار نمی‌گیرند، با این حال اثر می‌گذارد و اگر اقداماتی در این زمینه انجام شود، بهتر است.
  
رقم جایزه جهانی 10 هزار یورو است.
 
مهدوی‌راد در پاسخ به پرسش دبیر خبرگزاری کتاب ایران درباره توجه به استانداردهای در نظر گرفته شده برای کتاب‌های برگزیده جایزه کتاب سال، افزود: کتاب سال به سوی استانداردسازی پژوهش و نشر حرکت می‌کند؛ همچنین برخی از ناشران برای دریافت مقام شایسته نشر تلاش می‌کنند، اما بعضا اقدامات آن‌ها دیده نمی‌شود. در طول دو سال اخیر اقدامات مختلفی برای بهبود اوضاع انجام شد. کتاب‌های برگزیده جایزه کتاب سال در اولویت هستند. در نظر داریم تا آثار از سوی منتقدان و با حضور مولف یا بدون حضور مولف مورد نقد و بررسی قرار بگیرند.
 
حیدری در پاسخ به سوال درباره برگزیدگان جایزه جهانی کتاب سال اعلام کرد: به کمک کتابخانه‌های ملی در کشورهای مختلف، آثار مورد رصد هیات علمی جایزه جهانی کتاب سال قرارگرفته‌است. 20 اثر از کشورهای افریقای جنوبی، افریقا، روسیه، چین و فرانسه جزء برگزیدگان هستند.
 
جایزه جهانی کتاب سال یکی از جاذبه‌‌های ایران است

دهقانکار در پایان این نشست با اشاره به جاذبه‌های متنوع کشور ایران، بیان کرد: جایزه جهانی کتاب سال نشان می‌دهد که کشور ما برای پژوهشگران خارج کشور جذابیت زیادی دارد. ایران منبعی غنی برای کتاب‌های متنوع و متکثر علمی و دینی است و  کمک می‌کند که در طول یک سال دوهزار منبع علمی در دیگر کشورها نوشته ‌شود.
 
به گفته مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، جایزه جهانی ابن‌سینا فعالیتش را در نتیجه جایزه کتاب سال آغاز کرده ‌است و پژوهشگرانی که ایران را می‌شناسند و درباره ایران و اسلام پژوهش کرده‌اند، سطح جایزه را ارتقا می‌دهد. برگزیدگان دوره‌های قبل هم می‌توانند از مزایای درنظر گرفته شده استفاده کنند.