به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) یاحقی، پژوهشگر و نویسنده ایرانی و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی گفت: تعاطی افکار باعث ایجاد اندیشه و تعامل در خراسان شد، اما دنیایی که به دور خود حصار بکشد و در پی تعامل با دیگران نباشد رشد نمی‌کند.

وی افزود: خراسان بزرگ حتی مرکز تهاجم اقوام مختلف بود و تولید ادبی و فرهنگی را در پی داشت. بنابراین در معرض فرهنگ بودن مهم است. اسلام نیز به عنوان تفکری جدید و نوین در این سرزمین مطرح شد و خراسان بزرگ نیز این تمدن نوین را پذیرفت.

صاحب کتاب «یادنامه ابوالفضل بیهقی» توضیح داد: شیرازه کتاب در خراسان بسته شد. تمام دانش‌ها، ارزش‌ها و علوم مختلف در خراسان شکل گرفت و حتی بسیاری از بزرگان خراسان عربی‌نویس بودند که اوج آن‌ها در آثار ابن سینا، رازی و ابوریحان به چشم می‌خورد. هنگامی که بذر اسلام در این سرزمین پاشیده شد، خراسان مستعد بارور شدن در زمینه ادبیات و علوم گوناگون بود.

این نویسنده پیشکسوت ادامه داد: آنچه در ری نیز اتفاق افتاد، مایه اولیه‌اش در خراسان بود. استعداد جغرافیایی خراسان توانست به تربیت انسان‌ها و تولید شاخص‌های هر حوزه بپردازند که خود مولد بودند. ما دو مرکز تمدن داشتیم یکی بین‌النهرین و دیگری ماوراءالنهر. خراسان، خوارزم ، تاجیکستان حال حاضر، بخارا و غرب هند را نیز شامل می‌شد. در سایه حمایت سلسله‌های طاهریان و سامانیان زبان فارسی در خراسان شکل گرفت و شعر فارسی از این خطه برخاست و جان تازه‌ای گرفت. بسیاری از تولیدات اسلامی از علوم قرآنی گرفته تا تفسیر و رجال و همچنین ریاضی و نجوم در این منطقه بارور شد و شعاعش به فلات ایران نیز کشیده شد.

یاحقی اضافه کرد: خراسان بزرگ زادگاه تمدن‌های بزرگی چون زرتشت و بودا بود. در تمدن‌های هند و چین، خراسان محل اتصال شرق و غرب بود. پارت‌ها و اشکانیان در خراسان بودند؛ گرچه اشکانیان در تاریخ کمرنگ شدند و ساسانیان سعی داشتند تا آثار اشکانیان را بزدایند، اما در هر حال بذر فرهنگی پارت‌ها و اشکانیان در خراسان پاشیده شد و تمدن اسلامی در آن‌جا پا گرفت.

این پژوهشگر گفت: خاستگاه بیهقی در نثر و فردوسی در نظم و خواجه نصیر و شخصیت‌های بزرگ دربار غزنویان و به ویژه رودکی خراسان بزرگ بود. از متأخرین این دوره ملک‌الشعراء بهار و ادیب نیشابوری، ادیب پیشاوری، ارزش‌ها را به تهران منتقل کردند. فکر سیاسی و روزنامه‌نگاری مترقی در خراسان نیز رشد یافت و شکل گرفت. ملک الشعرا و شخصیت‌های برجسته‌ای مثل فروزانفر، مدرس رضوی، زمینه تحولات مدرن را در دانشگاه‌های کشور و تهران به وجود آوردند.

محمدجعفر یاحقی، پژوهشگر، نویسنده ایرانی و استاد زبان و ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد ، عضو پیوستهٔ شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر قطب علمی فردوسی‌شناسی و ادبیات خراسان در دانشگاه فردوسی مشهد است.

از این ادیب و پژوهشگر ادبیات فارسی تاکنون بیش از 42  عنوان کتاب در زمینه ادبیات فارسی، علوم قرآنی و فرهنگ اساطیر به چاپ رسیده است.

یاحقی تا به حال جوایز ادبی بسیاری از جمله جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را برای تالیفاتش دریافت کرده است.