دكتر جعفر مهراد، موسس گروه كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه شيراز در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) با بيان اين مطلب عنوان كرد: آموزش كتابداري در ايران در دهه 1340 و با پيش‌گامي دانشگاه تهران در سطح كارشناسي ارشد در دانشكده علوم تربيتي راه‌اندازي شد. البته پيش از آن، در همين دانشكده، رشته كتابداري و اطلاع‌رساني به صورت دوره كهاد و مهاد به طور مشترك با رشته علوم تربيتي براي دانشجويان كارشناسي نيز ارايه مي‌شد.

وي اظهار داشت: در آن دوره، از استادان خارجي كه عمدتا از ايالات متحده بودند براي تدريس استفاده مي‌شد. درس‌هاي اين دوره، به تناسب پيشرفت رشته در جهان طراحي و براي تدريس در اختيار گروه كتابداري دانشكده علوم تربيتي قرار گرفته بود.

رييس مركز منطقه‌اي اطلاع رساني علوم و فناوري، ادامه داد: فارغ‌التحصيلان اين دوره بعدها به عنوان اعضاي تيمي در گروه‌هايي كه پس از دانشگاه تهران در دانشگاه‌هاي ديگر كشور تاسيس شد،‌ تدريس و يا به عنوان كتابدار تحصيل‌كرده در سمت رييس كتابخانه در محيط‌هاي مختلف علمي خدمت كردند. به هر حال دانشگاه تهران با همان برنامه، زيربناي آموزش كتابداري را پي‌ريزي كرد.

موسس گروه كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه شيراز، خاطرنشان كرد: در فاصله تاسيس گروه كتابداري در دانشگاه تهران تا پيروزي انقلاب اسلامي در سال 1357، دو دانشگاه ديگر شامل دانشگاه شيراز در مقطع كارشناسي ارشد و دانشگاه تبريز در دو سطح كارشناسي و كارشناسي ارشد به تشكيل رشته كتابداري همت گماشتند.

استاد دانشگاه شيراز، اشاره كرد: فارغ التحصيلان اولين دوره كارشناسي ارشد دانشگاه تبريز مدرساني بودند كه آموزش كتابداري را در سطح كارشناسي اين دانشگاه بر عهده گرفتند.

موسس گروه ارزيابي علم و فناوري شوراي انقلاب فرهنگي، در عين حال گفت: برنامه‌هاي ارايه شده در گروه‌هاي كتابداري و اطلاع‌رساني ما با اين‌كه متناسب با نياز ايران در آن دوره طراحي شده بود، ولي از لحاظ دامنه آموزش و سطح پوشش با كشورهاي ديگر خصوصا انگلستان، ‌ايالات متحده و اروپاي شمالي تفاوت آشكار داشت. البته با توجه به نياز گسترده‌اي كه به فارغ التحصيلان رشته كتابداري احساس مي‌شد، تربيت دانشجويان با همان كيفيت آموزشي كارآيي قابل توجهي داشت.

سرپرست كميته برنامه‌ريزي كتابداري و اطلاع‌رساني، در بيان تحولات صورت گرفته در آموزش كتابداري ايران پس از پيروز انقلاب اسلامي، عنوان كرد: پس از پيروزي انقلاب اسلامي، دانشگاه‌هاي مختلف در تاسيس اين رشته اقدام كردند. همزمان با انقلاب فرهنگي كه ايجاد تغييرات بنيادي در برنامه‌هاي آموزشي دانشگاه‌ها را در راس برنامه ‌هايش داشت، كميته برنامه‌ريزي كتابداري و اطلاع‌رساني در كنار ساير كميته‌هاي آموزشي ستاد انقلاب فرهنگي وقت فعاليت خود را آغاز كرد. در اين زمان، متخصصان اين رشته دوره‌هاي كارداني، كارشناسي و كارشناسي ارشد را يكي پس از ديگري در داشنگاه‌هاي ايران طراحي كردند.

اين عضو تيم رتبه‌بندي دانشگاه‌هاي جهان اسلام، ادامه داد: برنامه‌هايي كه آن كميته تصويب و براي اجرا به دانشگاه‌ها ابلاغ كرد، حاصل بينش و انديشه متخصصان مختلفي بود كه با توجه به دانشگاه محل تحصيل خود پياده‌سازي كرده ‌بودند. مجموع اين بينش‌ها به تدوين برنامه‌هايي همخوان با نياز جامعه آن روز منجر شد.

وي تصريح كرد: متاسفانه وقفه‌اي كه براي تدوين برنامه‌هاي جديد به وجود آمد، ‌بسيار طولاني و از نظر علمي غير قابل قبول است. مي‌توان گفت كه نزديك به دو دهه هيچ تغييري در برنامه‌هاي آموزش كتابداري و اطلاع‌رساني ايجاد نشد كه اين امر آثار منفي زيادي بر آموزش كتابداري در دانشگاه‌ها از يك سو و كيفيت خدمت‌رساني فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌ها از سوي ديگر به وجود آورد.

رييس گروه ارزيابي علم و فناوري شوراي عالي انقلاب فرهنگي در عين حال به تغييرات صورت گرفته در برنامه آموزش كتابداري در سال‌هاي اخير اشاره كرد و يادآور شد: با وجود واقعيت‌هاي عنوان شده،‌ برنامه‌هاي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در سال‌هاي مختلف اجازه مي‌داد كه گروه‌هاي آموزشي در دانشگاه‌هاي مختلف بر اساس نيازهاي خود تغييراتي را در برنامه‌هاي آموزشي به وجود آورند. ميزان اين تغييرها در دوره كارشناسي، حدود 30 واحد در تعدادي از دانشگاه‌هاي بزرگ كشور به وقوع پيوست.

وي اضافه كرد: اين تغيير 30 واحدي آثار مطلوبي در كيفيت برنامه‌هاي آموزشي كتابداري و اطلاع‌رساني به جاي گذاشت و به تحولي خوب در برنامه‌ها منجر شد. بديهي است كه آثار اين تغييرات مثبت در تربيت دانشجويان انعكاس يافته است و فارغ التحصيلان به سهم خود بر كيفيت خدمات افزوده اند.

دكتر مهراد، با بيان اين مطلب كه تاكنون تحول چنداني در آموزش دوره دكتراي كتابداري و اطلاع‌رساني رخ نداده‌است،‌ توضيح داد: در سال 1378 به پيشنهاد دكتر محمدحسين دياني، رييس گروه وقت دانشگاه فردوسي مشهد به رييس گروه وقت دانشگاه شيراز (دكتر جعفر مهراد)، اولين دوره دكتراي اين رشته در دانشگاه شيراز به صورت مشترك با دانشگاه فردوسي راه‌اندازي شد. برنامه اين دوره قبلا تهيه شده بود و به دليل اين‌كه فرصت كافي براي ايجاد تغييرات اساسي و لازم وجود نداشت، برنامه موجود در دوره دكترا تدريس شد.

اين استاد دانشگاه، افزود: پس از دانشگاه شيراز دانشگاه‌هاي فردوسي، تهران، شهيد چمران و تربيت مدرس يكي پس از ديگري دوره دكترا را بر برنامه‌هاي آموزش كتابداري خود افزودند كه تصور مي‌كنم تغييرات مهمي در برنامه‌هاي اين دوره صورت نگرفته است. 

دكتر جعفر مهراد، متولد سال 1325 در شهر تبريز و داراي درجه دكتراي تخصصي در حوزه سيستم‌ها و مديريت كتابخانه‌هاي عمومي از دانشگاهcase western reserve ايالات متحده است. 

وي موسس گروه كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه شيراز در سال 1358، استاد پايه 32 دانشگاه شيراز، ‌موسس و رييس مركز منطقه‌اي اطلاع‌رساني علوم و فناوري است. دكتر مهراد از سال 1382 به عنوان رييس گروه ارزيابي علم و فناوري در شوراي عالي انقلاب فرهنگي كار مي‌كند. 

دكتر جعفر مهراد در سال 1386 به سمت سرپرستي كميته برنامه‌ريزي كتابداري و اطلاع‌رساني منصوب شد. وي اكنون عضو تيم اصلي رتبه‌بندي دانشگاه‌هاي جهان اسلام است. 

ازجمله آثار دكتر جعفر مهراد مي‌توان به كتاب‌ها و مقاله‌هايي چون «روش تحقيق»،‌ «مقدمه‌اي بر خدمات مرجع عمومي» و «نظام‌هاي بازيابي اطلاعات» و  مقاله‌هاي «سياست وجين كردن مجموعه مرجع در كتابخانه هاي دانشگاهي ايران»، «طرح ريزي و تهيه دستورالعمل ارزيابي مجموعه» و «نقش اطلاع رساني در تحقيق و توسعه» و ده‌ها طرح تحقيقاتي در حوزه كتابداري و اطلاع‌رساني اشاره كرد.