دكتر محمدحسين دياني، بنيانگذار دكتراي كتابداري دانشگاه فردوسي مشهد، در گفت و گو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) با اعلام اين خبر افزود: سال پيش گرايش فناوري اطلاعات در دانشگاه‌هاي «فردوسي»، «پيام نور» و «امام رضا(ع)» مشهد تصويب و اجرايي شد.
وي ادامه داد: در برنامه‌هايي كه از سال‌ها قبل در كشور تصويب شده، گرايش‌هاي مختلف فني و مهندسي، پزشكي، دانشگاهي، آموزشگاهي و حتي هنر و علوم انساني براي رشته تحصيلي كتابداري و اطلاع‌رساني مورد توجه قرار گرفته و اين در حالي است كه طي 20سال گذشته، تاكيد اصلي آموزش اين رشته بر گرايش علوم انساني متمركز بوده است.
استاد دانشگاه فردوسي مشهد، در بيان اوضاع آموزش كتابداري و اطلاع‌رساني در كشور اظهار داشت: اين تخصص جوان كه از سال 1346 به دانشگاه‌هاي ايران راه يافته است توانسته به رشد كمي و كيفي قابل توجهي دست يابد. ايجاد گروه‌هاي آموزشي در سراسر ايران و گشايش دوره‌هاي تحصيلات تكميلي (كارشناسي ارشد و دكترا) نشان‌دهنده پيشرفت آموزش كتابداري در مقايسه با رشته‌هاي قديمي دانشگاهي است.
اين پژوهش‌گر، گفت: افزون بر اين، در عمر 30 ساله كتابداري در دانشگاه‌هاي ايران شاهد ظهور توليدات علمي، نشر كتاب و مقاله‌هاي تخصصي پر محتوا بوده‌ايم. چهار ناشر در حوزه تخصصي كتابداري فعاليت مي‌كنند و هر ماه مقاله‌هاي بسياري از اساتيد و محققان ايراني در نشريات تخصصي كتابداري دنيا منتشر مي‌شود. عرضه نزديك به 500 پايان نامه دانشجويي در هر سال را نيز بايد در اين برآورد به حساب آوريم.
موسس رشته كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه اهواز تصريح كرد: امروز با ورود رايانه و شبكه فناوري اطلاعات به حوزه كتابداري اوضاع آموزش اين تخصص بسيار متحول و جذاب شده است. از سوي ديگر، كتابداران متخصص ما به تدريج در توليد مقاله‌هاي غيرفارسي فعال مي‌شوند.
عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد، در عين حال به آسيب‌شناسي آموزش كتابداري و اطلاع‌رساني در دانشگاه‌هاي كشور پرداخت و افزود: در تاسيس گروه‌هاي كتابداري به نيازهاي دوره‌هاي كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا كمتر توجه مي‌شود. از سوي ديگر، هيچ برنامه خاصي براي نظارت صحيح و هماهنگ كردن واحدهاي درسي دانشگاه‌هاي كشور وجود ندارد.
موسس دكتراي كتابداري و اطلاع‌رساني در دانشگاه شيراز، تاكيد كرد: ارزيابي آموزش كتابداري در ايران به سهولت امكان‌پذير است و لازم است كه برنامه خاصي براي بررسي دانش و تخصص دانشجويان دانشگاه‌هاي مختلف تدارك ببينيم.
اين استاد دانشگاه، ادامه داد: در مجموع آموزش كتابداري ايران را نامطلوب نمي‌بينم. درعين حال براي رسيدن به سطح قابل قبول كيفيت آموزشي به تلاش بيشتري نياز داريم.
پژوهش‌گر دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، با اشاره به سرفصل درس‌هاي ارايه شده در دانشكده‌هاي كتابداري گفت: اين سرفصل‌ها 20سال پيش در زماني كه هنوز رايانه و شبكه فناوري اطلاعات به ايران نيامده بود تدوين شده‌اند. برخي از گروه‌هاي آموزشي چون دانشگاه فردوسي مشهد در سال‌هاي اخير درس‌ها و سرفصل‌هاي متناسب با تحولات اخير را اجرا كرده‌اند.
دكتر دياني افزود: انجمن كتابداري و اطلاع رساني و دانشگاه اهواز به نمايندگي وزارت علوم تحقيقات و فناوري در حال بازنگري فصل‌هاي درسي هستند كه تاكنون مطلب قابل ارايه‌اي در اين زمينه منتشر نكرده‌اند.
مديرمسوول انتشارات كتابخانه رايانه‌اي، در پاسخ به اين پرسش كه كتابخانههاي ما تاچه اندازه به استاندارد جهاني نزديكند، توضيح داد: اوضاع خاص كتابخانههاي ما كه فقط منابع فارسي زبان در آنها قابل ارايه است، استاندارد داخلي را براي تعيين كيفيت كتابخواني كشور ما توجيه مي‌كند. تعداد توليدهاي علمي گويشوران فارسي بسيار اندك است و ما نمي‌توانيم كتابخانه‌هايمان را از منابع جهاني دست اول در حوزه‌هاي علمي برخوردار كنيم.
مديرمسوول موسسه فرهنگي دانشورز، تاكيد كرد: آموزش 30ساله كتابداري ايران در عمل توانسته است فقط در متحول كردن كتابخانههاي دانشگاهي تاثير بگذارد؛ چرا كه در كتابخانههاي تخصصي، عمومي و آموزشگاهي به لحاظ قانوني شرايط جلب تحصيل‌كرده كتابداري فراهم نشده است.
به گفته سردبير نشريه كتابداري و اطلاع رساني آستان قدس رضوي(ع)، ناكافي بودن اعتبار مورد نياز براي كتابخانههاي عمومي، مشكلات استخدامي كاركنان كتابخانه‌ها و متمركز بودن شيوه ارسال كتاب به سراسر كشور سه مشكل عمده كتابخانههاي ايران هستند.
وي تصريح كرد: با وجود اين سه مشكل اصلي، راهي باقي نمي‌ماند جز اينكه از فضا و صندلي‌هاي كتابخانههاي عمومي براي مطالعه كتاب‌هاي شخصي (بيشتر درسي) استفاده شود. البته علاوه بر اينكه جاي كتابخانه استاندارد در شهرستان‌هاي ما خالي است؛ به مكان‌هايي به عنوان قرائتخانه نياز داريم كه در آنها افراد با آرامش خاطر به مطالعه بپردازند.
دكتر دياني، در پاسخ به پرسش خبرنگار ما كه چشم‌انداز آموزش كتابداري در ايران چگونه خواهد بود، گفت: آينده كتابداري مانند رشته‌هاي ديگر تابع شرايط سياسي، اجتماعي و اقتصادي به ويژه شرايط علمي كشور است. اگر آنچه در اسناد و مدارك مانند سند چشم‌انداز تاكيد شده به واقعيت بپيوندد، كتابداري نيز مانند ديگر رشته‌هاي علمي در تحقق اهداف ملي سهم خواهد داشت.
وي ادامه داد: در صورتي كه تصميمات اتخاذ شده از سوي مسوولان فرهنگي ما بر شواهد و يافته‌هاي علمي استوار باشند، كتابداري جايگاه والايي مي‌يابد.
محمدحسين دياني، سال 1319 در شهر مقدس مشهد به دنيا آمد. تير ماه 1359 درجه دكتراي كتابداري را از دانشگاه ايالتي راتگرز ايالات متحده امريكا كسب كرد و از آن پس به مدت 18 سال مسووليت مدير يت گروه كتابداري را در دانشگاه شهيد چمران و فردوسي مشهد برعهده گرفت.
دكتر دیانی به عنوان اولين استاد كتابداري و اطلاع رساني در ايران اين موقعيت را داشته است كه بنيانگذار دوره كارداني، كارشناسي و كارشناسي ارشد در دانشگاه شهيد چمدان، دوره كارشناسي ارشد و دكترا در دانشگاه فردوسي مشهد و باني دوره دكتري كتابداري در دانشگاه شيراز باشد.
وي تا كنون 20 كتاب و 75 مقاله در حوزه كتابداري و اطلاع رساني منتشر كرده است كه از جمله آنها مي‌توان به «روش‌هاي تحقيق در كتابداري»، «اصول و خدمات مرجع در کتابخانه هاي و مراکز اطلاع رساني» و «گلوگاه‌هاي پژوهش» اشاره كرد.
سه‌شنبه ۲۱ اسفند ۱۳۸۶ - ۱۶:۲۳
نظر شما