سرویس بین‌الملل خبرگزاری کتاب ایران (یبنا) - الهه شمس: کتاب «گلی که در خونم سفر کرد» نوشته هیلی کوهن گیلی‌لند، که در ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۵ توسط انتشارات Avid Reader Press / Simon & Schuster منتشر شده، نمونه کتابی است که داستانی واقعی را با تحقیق و شواهد دقیق روایت می‌کند و به یکی از پرچالش‌ترین دوره‌های معاصر تاریخ آرژانتین می‌پردازد. نویسنده با تکیه بر سال‌ها حضور میدانی در بوئنوس‌آیرس و دسترسی به آرشیوها، اسناد و مصاحبه‌های میدانی، روایتی چندلایه از جنبش «مادربزرگ‌های میدان مایو» (Abuelas de Plaza de Mayo) ارائه می‌کند؛ حرکتی که هدف اصلی آن یافتن و بازگرداندن نوه‌هایی بود که در دوران دیکتاتوری نظامی (۱۹۷۶-۱۹۸۳) ربوده شدند.

بازسازی دقیق یک دوره تاریخی

کتاب به لحاظ ساختار روایی در چند بخش متمایز پیش می‌رود. بخش آغازین با بازسازی دقیق فضای سیاسی-اجتماعی ۲۴ مارس ۱۹۷۶، روز کودتای نظامی و سقوط دولت وقت، شروع می‌شود. در این فصل، نویسنده به جای اتکا به تصویرسازی کلی، از جزئیات دقیق – از حضور تانک‌ها در خیابان‌های بوئنوس‌آیرس تا واکنش بخش‌های مختلف جامعه – استفاده می‌کند تا نشان دهد چگونه «فرآیند بازسازمان‌دهی ملی» یا El Proceso با هدف کنترل کامل فضای سیاسی و فرهنگی کشور آغاز شد.

بخش بعدی کتاب به یکی از اصلی‌ترین محورهای جنایت‌های این دوره می‌پردازد: ربودن زنان باردار و واگذاری پنهانی نوزادانشان به خانواده‌هایی که اغلب وابسته به نیروهای امنیتی یا نظامی بودند. این بخش نه صرفاً با توصیفات احساسی، بلکه با بهره‌گیری از مستندات قضایی، شهادت‌های خانوادگی و حتی آمارهای رسمی و غیررسمی روایت می‌شود. نویسنده نشان می‌دهد که سیاست «دزدیدن نسل» بخشی سیستماتیک از پروژه ایدئولوژیک خونتا بود، نه مجموعه‌ای از اقدامات پراکنده.

هسته اصلی کتاب در فصل‌های میانی شکل می‌گیرد؛ جایی که داستان شکل‌گیری و سازمان‌یابی «مادربزرگ‌های میدان مایو» روایت می‌شود. شرح استفاده از روش‌های شناسایی چهره، جاسازی در خانواده‌های مشکوک، و نهایتاً همکاری با دانشمندان برای توسعه آزمون‌های نوین ژنتیکی، بعدی تازه به تاریخ حقوق بشر اضافه می‌کند. نویسنده به‌درستی نشان می‌دهد که این همکاری بین دانش و کنش اجتماعی، از جمله نمونه‌های نادری است که تأثیر آن فراتر از آرژانتین رفت و به الگوی تحقیقات جنایات مشابه در نقاط دیگر جهان بدل شد.

در فصل‌های پایانی، کتاب به نتایج عملی و پیامدهای سیاسی-اجتماعی تلاش‌های این جنبش می‌پردازد و با مرور پرونده‌های موفق، به چالش‌های هویتی نوه‌های پیدا شده نیز اشاره می‌کند. نویسنده به‌جای کلی‌گویی، تضاد میان خاطره فردی و حافظه جمعی را تحلیل می‌کند و موضوع عدالت انتقالی را از زاویه‌ای چندبعدی به بحث می‌گذارد.

از نظر رویکرد پژوهشی، کتاب بر پایه ترکیبی از گزارش‌نویسی تحقیقی، تاریخ‌نگاری مستند و روایت داستانی ساخته شده است. پرهیز از لحن خطی و تک‌بعدی، استفاده از روایت‌های متنوع و مستندات قابل پیگیری، و گنجاندن بعد علمی در کنار وجه اجتماعی، باعث شده اثر فراتر از یک روایت تاریخی صرف عمل کند.

اهمیت «گلی که در خونم سفر کرد» نه تنها در بازخوانی یک دوره تاریک تاریخ آرژانتین، بلکه در طرح این مسئله است که چگونه کنش‌گری مدنی و ابزار علمی می‌توانند در برابر سرکوب ساختاری و نهادینه مقاومت کنند. انتشار این کتاب در سال ۲۰۲۵ توسط یک ناشر معتبر آمریکایی، نشان‌دهنده تداوم اهمیت پرسش‌هایی چون حافظه، هویت و عدالت در گفتمان جهانی امروز است.

درباره نویسنده و بازتاب‌ها

هیلی کوهن گیلی‌لند روزنامه‌نگار آمریکایی و مدیر «ابتکار روزنامه‌نگاری ییل» است. او هفت سال در نشریه اکونومیست کار کرد که چهار سال آن را به‌عنوان خبرنگار آرژانتین در بوئنوس‌آیرس گذراند. تجربه میدانی و شناخت ساختار سیاسی-اجتماعی آرژانتین به او امکان داد در این کتاب هم از منظر یک محقق و هم از منظر کسی که تجربه زیسته از بستر ماجرا دارد، روایت کند. آثار او در نشریات معتبری چون نیویورک تایمز، نشنال جئوگرافیک و بلومبرگ بیزنس‌ویک منتشر شده و تمرکزش همواره بر پیوند میان تاریخ و روایت‌گری دقیق بوده است.

کتاب بلافاصله پس از انتشار، بازخورد گسترده‌ای از سوی منتقدان دریافت کرد. نیویورک تایمز آن را «روایتی شگفت‌انگیز» خواند و پابلیشرز ویکلی با نقد ستاره‌دار، آن را به دلیل ساختار پرتعلیق و دقت روایی ستود. The Nation بر جنبه‌های تحلیلی و شباهت کتاب به یک «تریلر جنگ سرد» تأکید کرد، در حالی که کیرکاس ریویو توجه ویژه‌ای به ارزش کتاب به عنوان نمونه مستند مقاومت مدنی داشت. این مجموعه واکنش‌ها نشان می‌دهد کتاب توانسته هم از نظر کیفیت محتوا و هم به لحاظ اهمیت موضوع، جایگاه محکمی در حوزه ناداستان معاصر کسب کند.

منبع: آمازون