خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ تشنج یک وضعیت ناگهانی و ناخودآگاه عضلات است که به طور معمول با اختلال در فعالیت های عصبی مرتبط است، تشنج ممکن است در اندام‌ها یا کل بدن رخ دهد و ممکن است با هدایت های الکتریکی در مغز یا اختلالات دیگر عصبی مرتبط باشد. برای مقابله با ایجاد و تکرار تشنج و حرکات مشکوک همانند تشنج شما عزیزان می توانید از خدمات پزشکی مرکز درمان نو بهره مند گردید و با اعزام متخصص مغز و اعصاب به منزل از سوی این مرکز بددون ایجاد عارضه در مقابل این بیماری اقدام نمایید، تشنج ممکن است به صورت عارضه‌ای باشد یا نتیجه‌ای از بیماری‌هایی مانند افت فشار خون، اختلالات متابولیکی یا اختلالات عصبی مانند اپیلپسی ظاهر گردد، درمان و مدیریت تشنج بستگی به علت اصلی آن دارد و ممکن است شامل داروها، تغییرات در سبک زندگی، یا درمانهای دیگر باشد. مشاوره با پزشک متخصص مغز و اعصاب در منزل یا بیمارستان برای تشخیص دقیق و درمان مناسب مهم است، در برخی موارد تشنج ممکن است ناشی از عوامل خارجی مانند برخورد شدید، کمبود خواب، یا مصرف مواد مخدر باشد. اگر تشنج یکباری بروز کند یا تکرار داشته باشد، اهمیت ارائه تاریخچه کامل به پزشک و انجام آزمایش‌های تشخیصی برای تعیین علت آن زیاد می‌شود. به عنوان همیشه، پیگیری با پزشک بهترین راه برای تشخیص و مدیریت وضعیت است، مراقبت از سلامت عمومی، مانند تغذیه مناسب، استراحت کافی، و کاهش استرس نیز می‌تواند به کاهش احتمال بروز تشنج‌ها کمک کند. در مواردی که تشنج ناشی از اختلالات عصبی مانند اپیلپسی است، استفاده از داروها تحت نظر پزشک معالج و با رعایت نسخهای پزشکی ممکن است لازم باشد. همچنین، آموزش‌های امدادی برای افرادی که ممکن است شاهد یا همراه با فرد تشنجی باشند نیز مفید است، مراقبت از سلامت عمومی، مانند تغذیه مناسب، استراحت کافی، و کاهش استرس نیز می‌تواند به کاهش احتمال بروز تشنج‌ها کمک کند. در مواردی که تشنج ناشی از اختلالات عصبی مانند اپیلپسی است، استفاده از داروها تحت نظر پزشک معالج در منزل و با رعایت نسخهای پزشکی ممکن است لازم باشد. همچنین، آموزش‌های امدادی برای افرادی که ممکن است شاهد یا همراه با فرد تشنجی باشند نیز مفید است.
انواع تشنج کدام است؟
تشنج های متعارف (یا جنرالیزه): در این نوع تشنج، فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در تمام مغز رخ می‌دهد. این تشنج‌ها دو زیرنوع دارند:
- تشنجهای حرکتی (motor seizures): با حرکات جسمی همچون لرزش و تپش عضلات همراه هستند.
- تشنجهای غیرحرکتی (non-motor seizures): ممکن است فرد آگاهی خود را از دست بدهد، اما حرکات جسمی یا لرزشی نداشته باشد.
تشنج های جزئی (یا محلی): در این نوع تشنج، فعالیت الکتریکی ناطقه تنها در یک منطقه خاص از مغز رخ می‌دهد. این نوع تشنج به دو دسته تقسیم می‌شود:
- تشنجهای جزئی ساده (simple partial seizures): که ممکن است با تغییرات در حواس حسی یا حرکات طبیعی محدود به یک طرف بدن همراه باشد.
- تشنجهای جزئی پیچیده (complex partial seizures): که می‌تواند با تغییرات در حواس حسی و آگاهی، حرکات غیرطبیعی و رفتارهای مشخصی همراه باشد.
علائم مهم تشنج چیست که باید آن را بدانیم؟
تغییرات در وضعیت آگاهی: افراد ممکن است آگاهی خود را از دست بدهند یا به نظر برخی ممکن است به دور از اطراف نگاه کنند.
حرکات ناطقه: حرکات ناطقه و ناشی از انقباضات عضلانی شدید که ممکن است با تپش یا لرزش همراه باشد.
فراموشی پس از تشنج: پس از تشنج، فرد ممکن است برخی اطلاعات را فراموش کند یا احساس خستگی و ضعف کلانی داشته باشد.
تغییرات در تنفس و قلب: تغییرات در نحوه تنفس، تپش قلب ناپایدار، یا بلعیدن برخی مایعات نیز ممکن است اتفاق بیافتد.
در هر صورت، اگر شما یا کسی دیگر علائم تشنج را تجربه می‌کنید، مهم است که در صورت تمایل سریعاً با مرکز درمان در منزل درمان نو تماس حاصل کرده تا در کوتاه ترین زمان ممکن پزشک برای شما اعزام گردد تا علت این تشنج‌ها تشخیص داده شود و درمان مناسب اعمال شود.
مهم ترین عوارض تشنج چیست؟
خطر اصابت به آسیب: در حین تشنج، افراد ممکن است به زمین بیافتند یا به اشیاء اطراف بخورند که باعث آسیب جسمی شوند.
آسیب دهنده برخورد با شیء: در طی تشنج، افراد ممکن است با اشیاء سخت برخورد کنند که منجر به آسیب در سر یا سایر بخش‌های بدن شوند.
آسیب به زبان یا لبها: در برخی موارد، زبان یا لبها ممکن است به شدت زخمی شوند به دلیل انقباضات عضلانی شدید در طی تشنج.
آسیب عاطفی و اجتماعی: تشنج ممکن است بر روی کیفیت زندگی و ارتباطات اجتماعی تأثیر بگذارد، به ویژه اگر تشنج‌ها متداول باشند.
در هر صورت، مهم است که فردی که تشنج را تجربه می‌کند، تحت نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب در منزل قرار گیرد تا علت آن تشخیص داده شود و برنامه درمانی مناسب اجرا گردد.
مهم ترین دارو های تشنج چیست؟
فنیتوئین (Phenytoin)
کاربامازپین (Carbamazepine)
لاموتریژین (Lamotrigine)
والپروئیک اسید (Valproic Acid)
لورازپام (Lorazepam)- برای مدیریت تشنجهای اورژانسی
مصرف داروها باید تحت نظر پزشک باشد و به مرور زمان ممکن است نیاز به تنظیمات دارویی داشته باشد. همچنین، اطمینان از مصرف منظم داروها و اطلاع به پزشک در صورت بروز هرگونه علائم جانبی یا تغییر در وضعیت مهم است، مطمئناً هر گونه تصمیم درباره درمان باید توسط پزشک تخصصی بیماری های مغزی گرفته شود و باید تمامی دستورات پزشک را دقیقاً دنبال کرد.
مهم ترین نکات در رابطه با درمان غذایی و رعایت آن در تشنج
کنترل گلوکز: تعادل سطوح گلوکز خون می‌تواند در کاهش خطر بروز تشنج‌ها مؤثر باشد. انتخاب غذاهای با اندک مقدار گلوکز و ترکیب آنها با فیبر مفید است.
رژیم کم کربوهیدرات: برخی افراد با اپیلپسی بهبود یافته‌اند با استفاده از رژیم غذایی با مصرف کمتر کربوهیدرات.
ویتامین و مواد معدنی: مطمئن شدن از مصرف کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی، به خصوص ویتامین D و کلسیم، می‌تواند در پشتیبانی از سلامت عمومی اهمیت داشته باشد.
توجه به تحریک ها: برخی مواد غذایی و مواد افزودنی ممکن است تحریک‌کننده باشند. به عنوان مثال، برخی افراد به حساسیت به مواد نگه دارنده‌ی مصنوعی یا مواد رنگی مواد غذایی دارند.
برخی راهکارها برای پیشگیری از تشنج چیست؟
مصرف منظم داروها: اگر به داروهای ضدتشنج نیاز دارید، مطمئن شوید که آنها را به صورت منظم و به دقت مصرف می‌کنید و هر گونه تغییر در داروها را با پزشک خود مطرح کنید.
مدیریت استرس: تلاش برای مدیریت و کاهش استرس از طریق تمرینات ریلکسیشن، یوگا، و مطالعه ممکن است در کاهش خطر تشنج‌ها مؤثر باشد.
استراحت کافی: توجه به خواب کافی و استراحت برای حفظ سلامت عمومی و کاهش خطر تشنج مهم است.
اجتناب از موارد تحریک کننده: اگر می‌دانید که برخی از مواد یا شرایط خاص می‌توانند تشنج را تحریک کنند، سعی کنید از آنها اجتناب کنید.
پیگیری منظم با پزشک: مراجعه منظم به پزشک برای ارزیابی و پیگیری وضعیت می‌تواند در شناسایی مشکلات زودهنگام و تعیین برنامه‌های مناسب کمک کند.
نکات پایانی و گرفتن نتیجه جهت استفاده
در خلاصه، تشنج‌ها دارای انواع مختلفی هستند، از جمله تشنجهای جنرالیزه و جزئی. درمان آنها ممکن است شامل داروهای ضدتشنج، مدیریت استرس، و توجه به رژیم غذایی باشد. پیشگیری از تشنج نیز از طریق مصرف منظم داروها، مدیریت استرس، و پیگیری با پزشک امکان‌پذیر است. همچنین، تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی ممکن است در بهبود وضعیت کلی و کاهش احتمال تشنج‌ها تأثیرگذار باشد.
نظر شما