خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم – هادی قبادی، کارشناس مذهبی: یکی از مسائلی که در مورد عبادات مطرح است فلسفه وجوب آنهاست. اینکه خداوند برای هر عبادتی که انجام آن را برای بندگانش فرض نموده است، مصالح، فوائد و ثمراتی قرار داده که نهایتاً نتیجه آنها شامل انسان‌هایی می‌شود که آن عبادت را با تمامی شرائط و لوازمش بجا می‌آورند.
در این میان روزه از ویژگی‌های خاصی برخوردار است که پرداختن به همه آنها مجالی فراخ‌تر می‌طلبد. یکی از شاخص‌ترین ثمرات و برکات روزه، مسئله اخلاص است. لذا امیرالمؤمنین علی(ع) در حکمت 252 نهج البلاغه در ضمن بیان فلسفه وجوب بسیاری از احکام، نکات بسیار زیبایی را فرموده‌اند و آنجا که به مسئله روزه می‌رسند، می‌فرمایند: «فرض الله... الصیام ابتلاء لإخلاص الخلق؛ خداوند روزه را واجب کرد تا بوسیله آن اخلاص خلق را بیازماید.»
جالب آنکه حضرت فاطمه زهرا(س) نیز در مقدمه خطبه فدکیه در بیان علت وجوب روزه می‌فرمایند: «جعل الله الصیام تثبیتاً للاخلاص؛ خداوند روزه را برای پابرجایی اخلاص قرار داد.»
یعنی تفاوت روزه با سایر عبادات در این است که روزه یک عمل امساکی است و مبنای آن ترک افعال است و در ترک افعال جای ریا و تظاهر و خودنمایی وجود ندارد. مگر اینکه فردی خیلی گرفتار رذیله ریا باشد و برای دیگران اظهار نماید که او روزهدار است، اما طبیعت این عبادت به گونه‌ای است که زمینه خودنمایی در آن کمتر است.
در روایتی که از پیامبر عظیم الشأن اسلام در کتاب بحارالأنوار، ج96، صفحه 257 نقل شده است در فضیلت روزه‌داری در فصل گرما آمده است که: «الصوم فی الحرّ جهاد؛ روزه‌داری در فصل گرما نوعی از جهاد است.» و شاید به سبب همین ویژگی روزه باشد که پیامبرخدا(ص) می‌فرماید که: قال الله عزوجل: «الصوم لی و أنأ أجزی به؛ خداوند فرموده است: روزه برای من است و خودم پاداش آن را می‌دهم.»
بدیهی است که به نص قرآن و روایات، خداوند پاداش همه حسنات را می‌دهد اما در خصوص روزه می‌فرماید، به‌خاطر جایگاه ویژه روزه در بین عبادات است و تأثیری که روزه‌داری در نیل انسان به مقام اخلاص دارد. مضافاً آنکه در کلام حضرت فاطمه زهرا (س) سخن از تأثیر روزه در ماندگاری و پابرجایی اخلاص در وجود روزهدار است، یعنی روزه باعث ملکه شدن صفت نیکوی اخلاص در انسان می‌شود.
در روایتی از مولای متقیان نیز آمده است که: «الصوم عباده بین العبد و خالقه لا یطّلع علیها غیره و لذلک لا یجازی عنها غیره؛ روزه عبادتی بین بنده و خدای اوست و دیگران از آن مطلع نمی‌شوند و لذا جزای آن نیز فقط با خداست.»
چهارشنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۲ - ۱۳:۲۵
نظر شما