وی ضمن تبریک ایام ماه ربیع‌الاول گفت: تشکیل این جلسات برکاتی خواهد داشت که حتماً از آن بهره‌مند خواهیم شد. دنبال اینگونه جلسات هستیم. قبلا در حوزه‌های مختلف کتابخانه‌های عمومی با استادان دیگری جلسه داشته است اما با دوستان نویسنده و ناشر این نخستین جلسه محسوب می‌شود.
رمضانی اضافه کرد: کتابخانه مرکزی قم، مدت زیادی است تجهیز و مکان منظم و فاخری شده است؛ اما به‌دلیل مسائل فنی و تاسیساتی معطل مانده است. من از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهش کردم که دستور بدهند با رفع نواقص، این مجموعه تقدیم مردم شود تا از این ظرفیت برخوردار شوند. دستور مساعدت و همکاری را داده‌اند و امیدوارم به زودی شاهد بهره‌برداری کامل از کتابخانه مرکزی قم باشیم.
این مقام مسئول بیان کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بزرگترین شبکه فرهنگی بعد از مساجد و مدارس است. اساساً رقیب مساجد و مدارس نیستیم اما این خصوصیت ویژه براساس تعریف نهاد شکل گرفته است. کتابخانه‌ها باید بدون در نظر گرفتن جنسیت، سن و قومیت برای هر فردی دسترسی به کتاب را ایجاد کنند.
وی ادامه داد: نهاد یک شبکه ۳۷۰۰ کتابخانه‌ای است که حدود ۲۷۰۰ کتابخانه مستقیم از سوی نهاد اداره می‌شود، ۸۰۰ کتابخانه روستایی و هزار کتابخانه مشارکتی نیز با مجوز نهاد فعالیت می‌کنند. همه فعالیت کتابخانه عمومی غیر از چند کتابخانه که استثناء شده است، باید براساس مجوز نهاد باشد.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به خدمات نهاد در مناطق محروم اشاره کرد و افزود: خدماتی که کتابخانه روستایی ارائه می‌دهند بی‌نظیر است. کاری که در بشاگرد کرده‌ایم، نمونه‌ای از این کارهاست. درمجموعه استان‌ها کتاب خانه‌های روستایی احداث کردیم و به معنای اصلی این کتابخانه‌ها به مرکز فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن منطقه تبدیل شده‌اند.
وی با ابراز تاسف از کم‌توجهی به معرفی صحیح نهاد، یادآور شد: متاسفانه یک تعریف قدیمی از کتابخانه وجود دارد؛ مثلاً کتابخانه یک سالن است با یک مخزن که کسی از آن استفاده نمی‌کند و صرفاً آدم‌های خاص به آن مراجعه می‌کنند؛ در‌حالی که در دنیا، کتابخانه مرکزی، مکانی فرهنگی و اجتماعی است. تقریبا چیزی شبیه کارکرد فرهنگسراها که در ذهن‌ها ترسیم می‌شود.
رمضانی اضافه کرد: کتابخانه مرکزی قم، ششمین کتابخانه‌ای است که با مدل جدید کتابخانه‌های عمومی تجهیز می‌شود. در کتابخانه‌های مرکزی سنندج، یزد و مشهد، بیش از ۶۰ خدمات ارائه می‌شود.
وی بیان کرد: تنها مرکزی هستیم که به ناشنوایان خدمت فرهنگی ارائه می‌دهیم که محروم‌تر از نابینایان هستند. برای سالمندان درحال برنامه‌ریزی هستیم که براساس آمار رسمی کشور در چند سال آینده با جمعیت زیادی از سالمندان مواجه می‌شویم. در حوزه کودک و نوجوان هم کتابخانه‌های عمومی نهاد بخش قابل توجهی از ظرفیت‌شان را به خود اختصاص داده‌اند.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی را مهم ارزیابی کرد و گفت: یک نکته اساسی وجود دارد و آن اینکه اگر بخواهیم در بحث توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی اقدام کنیم و کار شایسته انجام دهیم هیچ گریزی وجود ندارد؛ جزاینکه درهای آموزش و پرورش را باز کنیم. آموزش و پرورش اساساً نگاهش نسبت به ورود دستگاه‌های فرهنگی به آن نگاهی بسته است. اگر این نگاه تغییر نکند، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. کتابخانه‌های نزدیک به مدارس داریم، پیشنهاد داده‌ایم آن کتابخانه‌ها را به‌عنوان کتابخانه معین همان مدرسه تعریف کنیم، یک تیم مشخص شود که از کتابخانه به مدرسه کتاب امانت دهند. این ظرفیت هیچ بار مالی هم برای آموزش و پرورش نخواهد داشت. یک مطالب فرهنگی دیگر این است که «زنگ کتابخوانی» در مدرسه داشته باشیم. لزوماً هم به مطالعه ختم نمی‌شود و می‌توان مسائلی مثل روش رسیدن به کتاب خوب یا روش‌های مطالعه را در آن مطرح کرد.
وی گفت: اساساً اوضاع کتابخوانی در کشور بد نیست. مهم‌ترین نکته، بازار است. اندکی در مسائل واقع‌بین باشیم مشاهدات عینی می‌گوید یکی از حوزه‌هایی که خانواده‌ها برای بچه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند، همین حوزه کتاب است. علائم و نشانه‌ها نیز همین را تایید می‌کند. یکی از رده‌های پُرفروش و پُر‌امانت کتاب‌های کودک و نوجوان است؛ البته برای کتابخوان کردن مردم و گسترش مطالعه باید کار کرد.
رمضانی بیان کرد: حتماً از مبانی انقلاب و دین حمایت می‌کنیم، این وظیفه ماست اما در تولید آثار دین و انقلابی حتما باید کیفیت و توجه به مخاطب رعایت شود. ما در جهانی سیر می‌کنیم که با کیفیت‌ترین کارها مواجهیم، لذا کار دینی و انقلابی باید با بالاترین کیفیت چاپ شود و ما هم موظف به حمایت هستیم.
در بخش دیگری از این برنامه نویسندگان و ناشران به طرح دیدگاه‌های خود پرداختند. پوروهاب شاعر و نویسنده گفت: کارکرد چند سال اخیر نهاد نسبت به ارگان‌هایی که فعالیت‌های مشابه او را انجام می‌دهند خیلی بهتر شده است. اولین دلیل، ثبات مدیریتی بود که نسبت به جاهای دیگر رقم خورد و از طرفی مدیرها از خود نهاد برآمدند و با ساز و کار نهاد آشنا بودند.
وی ادامه داد: نهاد کتابخانه‌ها بخش‌های مختلفی دارد؛ اما به سه مورد مهم اشاره می‌کنم. خرید کتاب بسیار مهم است. نهاد، تعداد زیادی خریداری می‌کند اما چرا فقط کتاب مذهبی خریداری می‌شود و این نقد من است. ادبیات کودک و نوجوان همه‌اش مذهبی است، دینی و غیردینی ندارد. نکته دوم خرید مطبوعات است. در این هفت هشت سال خیلی به ما کمک شد. بالای ۳۰۰۰ نسخه هر ماه از ما مجله خریداری شده است. و نکته سوم درباره بخش نابینایان است. خیلی بخش انسان‌دوستانه‌ای است که نهاد در این زمینه فعالیت کرده است.
انصاری مدیر موسسه بوستان کتاب هم گفت: ما در این سال‌ها بالغ بر ۷۰ هزار عنوان کتاب منتشر کردیم که سهم بوستان از کتاب‌های کودک و نوجوان ۳۵۰ عنوان اثر بوده است. حتی در دانشنامه قرآنی که روی آن کار می‌کنیم سهم کودک و نوجوان را هم دیدیم. بعد از حضور آقای سرشار در شبکه‌های تلویزیونی اتفاق‌های خوبی در حوزه معرفی کتاب افتاده اما برای معرفی این آثار و نویسنده‌ها به نظرم باید کار بیشتری شود چرا که فاصله مخاطبان، آثار و نویسنده‌ها بسیار زیاد است. لازم است با یک شیوه‌نامه تنظیم شود که این فاصله به حداقل برسد.
مطهری مدیر نشر رود آبی گفت: بحث خرید اقدامی است که ناشران به آن توجه دارند. اتفاقی که برای ما افتاد این بود که بعد از چند بار پیگیری و اعلام قطعی خرید ۵ عنوان کتاب، متاسفانه به یک عنوان تبدیل شد. البته این خیلی اهمیت ندارد. این روند باید اصلاح شود. این فرآیند کار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نکته بعد اینکه نهاد کتابخانه‌ها آنگونه در فضای عمومی کشور شناخته نشده است و باید جایگاه خود را به دست بیاورد.
در بخش دیگری از این نشست نباتی مدیر روابط عمومی کتاب جمکران بیان کرد: ما به این گفتگوها نیاز داریم. خوب است خود اهالی قم هم این موقعیت‌ها را رقم بزنند. این مجموعه کتابخانه مرکزی خیلی خوب است و باید رسانه موضوع کتابخانه مرکزی قم را مطالبه کند تا به بهره‌برداری برسد، حیف است این مکان در اختیار مردم قرار نگیرد.
وی بیان کرد: کتاب «جمکران» سال ۹۸ بخش «گنجشک‌های جمکران» را تعریف کرد که تقریباً ۱۵۰ عنوان با شمارگان خوب داشته و با نویسندگان کار می‌کند. بخش ترویج کتابخوانی که بسیار هم بر آن تاکید می‌شود با شیوه‌های قبلی اتفاقی در آن رخ نداد. به واقع کاری با آن ساختار پیش نرفت و به نظرم باید طرح دیگری در انداخت.
صدیقی، نویسنده و پژوهشگر نیز با ارائه دیدگاه‌های خود گفت: من خیلی نگران وضعیت کتاب در ایران هستم. به‌عنوان کسی که ۴۰ سال است وضعیت کتاب را رصد می‌کند، می‌بیند سال ۶۱ شمارگان کتاب به 100 هزار نسخه هم می‌رسید. نخستین کتاب من سال شصت و سه ۲۰ هزار نسخه چاپ شد؛ الان اگر با جمعیت ۸۵ میلیون هزار نسخه چاپ شود.
محمد حقی، مدیر نشر کتابستان معرفت گفت: فضای مجازی، فضای اکانت‌هاست. شبکه نیروی انسانی که در نهاد است در کار‌ویژه خودش ظرفیت بالایی دارد. تعدادی کتابخانه، کارمند و مهمان در کتابخانه نهاد دارید. از این ظرفیت برای کتابخوانی و معرفی کتاب اقدام شود. این موضوع به ترویج کتاب کمک می‌کند.
وی بیان کرد: دهه چهارم انقلاب ۲۶ برابر کتاب‌های چاپ اول بیشتر شده است؛ بنابراین وضع کتاب را خیلی نابسامان نمی‌بینم، نه که مساله وجود ندارد، لااقل در مقایسه با آمارهای موجود بحران وجود ندارد.
سبحانی‌نسب دیگر مهمان این نشست گفت: برخی از موسسات فرهنگی خط‌شکن بودند و با تمامی نواقص کار کردند اما نیازمند رقابت جدی خصوصاً در بخش خصوصی هستیم، نیازمند مجموعه‌ای هستیم که فعالیت‌های کتاب را جلو ببرد. مجموعه نهاد دارای پرسنل آشنا با کتاب است و باید این ظرفیت را نمایان‌تر کند و این را ترویج کنند. هم صدایی از کتابخانه‌ها بیرون بیاید و همین اینکه به ترویج کمک کند.
این فعال حوزه چاپ و نشر گفت: تاکنون تجهیز کتابخانه‌ها دغدغه اصلی مسئولین بوده است، الان خیلی از کتابخانه‌ها جا ندارند و پر از کتاب است اما کتابخوان نداریم. ما نیاز داریم که چه کنیم کتاب‌ها خوانده شود. مثلاً واحدی در آموزش و پرورش درباره کتابخانه دیده شود یا زنگ کتاب در آموزش و پرورش جانمایی شود تا بتوانیم مباحث کتاب را پیش ببریم.
نظر شما