جامعهی علمی، رسانه و کتاب خراسانرضوی در سال 1400 اساتید، مفاخر و اندیشمندان بزرگی را از دست داد. در این گزارش یاد این عزیزان را گرامی میداریم.
ملتخواه؛ نویسندهی مشهدی 250 نمایشنامه
اصغر ملتخواه معروف به «شهاب ملتخواه» نویسنده و کارگردان پیشکسوت سینما و تئاتر مشهد، سال 1400 عصر جمعه ۱۱ تیرماه بر اثر ابتلا به بیماری کرونا در سن ۶۹ سالگی درگذشت. نویسندگی و کارگردانی فیلمهای سینمایی «شب حورا»، «دیوار» و نویسندگی بیش از ۲۵۰ نمایشنامه رادیویی، بخشی از کارنامه وی را تشکیل میدهد.
«نور و نمایش»، «فریاد خون حبیب»، «پروانه ها و عروج» و «غزلنامه تابران» از آثار مکتوب به جامانده از این هنرمند فقید است. در کارنامه او همچنین تولید بیش از ۵۰۰ اثر نقاشی در سبک های مختلف، چهار مجموعه شعر از قدیم تا امروز به چشم میخورد. وی سال 1367 در رشته کارشناسی صنایع دستی از دانشگاه هنر تهران فارغ التحصیل شد و مؤسس، مدیرعامل و مدرس اولین انجمن فیلمنامه نویسان در ایران – انجمن فیلمنامه نویسان خراسان – از ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۲ بود. ملتخواه در قطعهی نامآوران بهشت رضا(ع) در مشهد به خاک سپرده شد.
نظریان؛ مورخ معاصر نیشابوری
اما تیرماه داغ دیگری را هم بردل اهالی ادب خراسان به جا گذاشت، حسن نظریان، پژوهشگر و مورخ معاصر نیشابور نیز در 17 تیر ماه پس از تحمل یک دوره بیماری در سن ۸۱ سالگی درگذشت. نظریان پس از گذراندن دوره تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی وارد دانشسرای مقدماتی شد و در سال 1340 جذب آموزش و پرورش نیشابور و بعد از 33 سال تدریس در مقاطع مختلف تحصیلی به درجه بازنشستگي نائل شد.
وی بهعنوان یک فرهنگی، عاشقانه در مسیر فرهنگ سازی و شناساندن تاریخ شهرستان نیشابور تلاش کرد؛ بطوری که از طراحان اصلی روزهای ملی عطار، خیام، سالروز ورود امام رضا(ع) به نیشابور و فضل بن شاذان بود که در تقویم ملی دو روز آن به ثبت رسیده است. نظریان عضو کمیته علمی کنگره جهانی خیام از طرف سازمان جهانی یونسکو بود و تالیف کتاب فرهنگ جغرافیای تاریخی نیشابور و برگزاری سلسله برنامههای فرهنگی وهنری هفت شهر عشق و هفت شب شعر نیز از دیگر ثمرات فرهنگی اوست. وی در آرامجای مشاهیر نیشابور و در جوار عطار و خیام به خاک سپرده شد.
سرور رجایی؛ شاعر برجسته فارسی زبان
کرونا در مردادماه 1400 در کنار سایر عزیزان و هموطنانی که با خود برد، محمد سروررجایی، نویسنده، شاعر، روزنامه نگار و فعال فرهنگی افغانستانی مقیم ایران را هم از فرهنگ و کتاب ایران و بهویژه خراسان گرفت. وی متولد 1348 کابل و از سال 1373 با مهاجرت به ایران مدیریت خانه ادبیات افغانستان و مدیریت دفتر شعر و داستان افغانستان در حوزه هنری را برعهده گرفت. او از اعضای دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و چندین دوره دبیری جشنواره «قند پارسی» جشنواره خانه ادبیات افغانستان را نیز بر عهده داشت.
ازجمله آثار او میتوان به «در آغوش قلبها: اشعار و خاطرات مردم افغانستان درباره امام خمینی»، «از دشت لیلی تا جزیره مجنون»، «ماموریت خدا: هفت روایت از احمدرضا سعیدی، شهید ایرانی جهاد اسلامی افغانستان»، «گرگهای مهربان کوه تخت: داستانی از افغانستان» و «سفیدتر از آفتاب: گزیدهی شعرهای حیدری وجودی» اشاره کرد. سروررجایی در جوار شهید آوینی و شهید صیاد شیرازی در بهشت زهرا(س) تهران به خاک سپرده شد.
مهریزیمقدم؛ بانوی نویسنده مشهدی
شهریور ماه سال گذشته هم برای اهالی کتاب خراسان ماه تلخی بود؛ در اولین روزهای این ماه «منیر مهریزیمقدم» نویسندهی 53 ساله مشهدی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت. وی در سال 1347 در سبزوار به دنیا آمد و بعدها ساکن مشهد شد و از خود 20 عنوان کتاب به یادگار گذاشت.
پارسا، ساحل آرامش، ياسمن، همراز، غريبه آشنا، آتش كينه، همدم خاطرهها، شب آفتابی، غروب دل، کوچه، مدارا، هویت، انعکاس، بیوفا، داغ عشق، فال و مرهم، عناوین آثار زندهیاد منیر مهریزی مقدم است. این بانوی نویسنده در قطعهی نامآوران بهشت رضا(ع) در مشهد به خاک سپرده شد.
خیرآبادی؛ منتخب نیشابوری جشنواره کتابخوانی
الهه خیرآبادی، مسئول باشگاه کتابخوانی شهر زبرخان شهرستان نیشابور و فعال حوزه کتاب و ترویج کتابخوانی که برگزیده بخش نگاه ویژه هفتمین جشنواره تقدیر از مروجان کتابخوانی کشور بود، هم در شهریور ماه سال گذشته در پی ابتلا به کرونا درگذشت.
وی، از معلمان فعال مدارس شهرستان زبرخان در استان خراسان رضوی بود و با توجه به پیشینه ۱۳ سال کار فرهنگی در آموزش و پرورش و ارتباط مؤثر با کودکان و نوجوانان در حوزه آموزش، فعالیتهای بسیار تأثیرگذاری در زمینه کتاب و کتابخوانی داشت. خیرآبادی در زادگاهش زبرخان نیشابور به خاک سپرده شد.
باوفا فریمانی؛ شاعرجوان فریمان
مجید باوفا فریمانی، شاعر و هنرمند جوان و خوشذوق اهل شهرستان فریمان استان خراسان رضوی هم در شهریور ماه بر اثر سکته قلبی درگذشت. وی علاوه بر شعر در حوزههای نقاشی، مجسمهسازی، خطاطی، داستان، نمایشنامهنویسی و عروسکسازی نیز فعالیت میکرد.
این شاعر ازجمله هنرمندان فعال استان خراسانرضوی و مسئول یکی از انجمنهای فعال شعر در شهرستان فریمان بود. همچنین یک کتاب شعر از به چاپ رسیده و علاوه بر این چند کتاب در حال تکمیل و چاپ داشت. باوفا فریمانی در شهرستان فریمان به خاک سپرده شد.
حمیدزاده عطار ؛ شاعر آیینی خراسانی
احمد حمیدزاده عطار از شاعران آیینی خراسان متخلص به «حمیدی» نیز مهر ماه 1400 و در ۸۱سالگی درگذشت. وی در سال ۱۳۱۹ در شهر مشهد به دنیا آمد و تحصیلات خود را در مدرسه زیر نظر پدر -که از روحانیون بنام شهر بودند- سپری کرد و با اینکه تحصیلات دانشگاهیش در رشته ریاضیات بود، با توجه به علاقه وافرش به ادبیات از محضر اساتیدی همچون ادیب نیشابوری بهره جست و طبع شعر ایشان در ابتدای جوانی غلیان نمود.
از وی چهار اثر ارزشمند با ابیات مذهبی و عاشورایی بر جا مانده است. از اوایل انقلاب اسلامی اشعار آیینی این شاعر در روزنامههای خراسان و قدس منتشر و همچنین منتخب اشعار وی که بالغ بر ۵۰۰۰ بیت بوده، بارها از رادیوی سراسری و رادیو خراسان پخش شده است. حمیدزاده عطار در قطعهی نامآوران بهشت رضا(ع) در مشهد به خاک سپرده شد.
گنجوی؛ طنزپرداز مهولاتی
غلامحسین گنجوی، شاعر، طنزپرداز و هنرمند پیشکسوت شهرستان مهولات استان خراسانرضوی هم در روزهای اول آذر ماه بر اثر بیماری در 80 سالگی درگذشت.
از وی که سواد قدیمه و دارای ذوق شعری انتقادی و طنز اجتماعی بود، آثار طنززیبایی از جمله کتاب شعر آوای خاک به یادگار مانده است. گنجوی در شهرستان نیشابور استان خراسان رضوی از دنیا رفت.
عادلی؛ شاعر معاصرنیشابوری
محمد علی عادلی، معروف به(علی عادلی) شاعر معاصرنیشابوری هم در آخرین روزهای آذر 1400 از دنیا رفت. وی متولد سال 1332 در نیشابور استان خراسان رضوی بود.
حاج محمدعلی عادلی 16 مسئول پایگاه بسیج و انجمن اسلامی اداره ثبت احوال و عضو کانون بسیج هنرمندان نیشابور بود و به کارهای فرهنگی میپرداخت و در سال1392 کتاب شعری بنام گلپونههای بلهر،سال1396 کتاب دیگر شعر بنام چکاوک جنداب و کتاب بر کرانههای بصیرت را منتشر کرد.
مولوی؛ عضو شورای سیاستگذاری شعر استان
دیماه 1400 هم یکی دیگر از اهالی کتاب خراسان از دنیا رفت. نجمه مولوی، نویسنده، شاعر، برگزیده جایزه ادبی «داستان ما و کرونا» و عضو شورای سیاستگذاری شعر استان خراسان رضوی بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت.
وی متولد 1330 در مشهد و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته علوم تربیتی بود که در دورههایی عضو هیأت علمی جشنواره داستانهای قرآنی، عضو شورای مشورتی داستان استان ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، مسئول انجمن ادبیات داستانی در مشهد و داوری مسابقات داستان نویسی گوناگون را در کارنامه کاری خود داشت.
اما تاریکترین روزهای سال 1400 برای اهالی کتاب و ادب خراسان در بهمن و اسفند رقم خورد. جایی که سه ضلع از بزرگان این عرصه به دلایل گوناگون و بطور کاملا ناگهانی از دنیا رفتند و دلها را به معنای واقعی کلمه آتش زدند. تشکری، مصطفیزاده و شاملو سه ضلع مثلثی بودند که تلخی سال 1400 را برای دوستداران کتاب و ادبیات خراسان و حتی کشور دوچندان کردند.
تشکری؛ نویسنده و مدرس برجسته کشور
سعید تشکری، نویسنده آثار متعدد رضوی، پژوهشگر، مدرس ادبیات داستانی، رماننویس برجسته و عضو شورای سیاستگذاری ادبیات داستانی خراسانرضوی یکی از مهمترین افرادی بود که 19 بهمن سال گذشته پس از چند روز درگیری در بیمارستان رضوی مشهد درگذشت.
تشکری متولد ۱۳۴۲ در شهرستان قوچان استان خراسان رضوی و فارغالتحصیل رشته ادبیات نمایشی بود و سالها با بیماری MS دست و پنجه نرم میکرد اما همچنان به نوشتن و تدریس تا آخرین روزهای حیاتش ادامه داد.وی بود. او نویسنده، نمایشنامهنویس، کارگردان تئاتر، عضو بینالمللی کانون جهانی تئاتر، مدرس ادبیات نمایشی و عضو کانون منتقدان تئاتر بود.
از سعید تشکری بیش از ۴۰ عنوان کتاب از جمله آثار «شاه بهار»، «من هستم گیلگمش»، «سیمیا»، «پاریس، پاریس»، «هندوی شیدا»، «غریب، قریب»، «بار باران»، «موقف»، «آبیها» و «آرتیست» اشاره کرد؛ نویسندگان جوان زیادی سابقهی حضور در کلاسها و کارگاههای تشکری را دارند. تشکری در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
مصطفیزاده؛ نفر اول هنر تعزیه کشور
تلخی سال 1400 برای اهالی کتاب و هنر خراسان بازهم ادامه پیدا کرد و «سید محسن مصطفیزاده» شاعر، پژوهشگر، نویسنده، منتقد آثار هنری و ادبی و عضو شورای سیاستگذاری ادبیات داستانی خراسان رضوی در 65 سالگی بطور خیلی ناگهانی و به دلیل ایست قلبی 12 اسفند ماه درگذشت.
وی یکی از چهرههای برتر شعر و نویسندگی خراسان بود و کمتر در محافل عمومی حضور مییافت و بیشتر در خلوت خود به تفکر و اندیشهورزی میپرداخت. مصطفیزاده همچنین یکی از مهمترین منتقدان عرصه تئاتر کشور و جهان بود که نگارش صدها مقاله و تصحیح بیش از ۵۰مجلس تعزیه را نیز در کارنامه هنری خود داشت و از او به عنوان نفر اول هنر تعزیه کشور یاد میشود.
الفبای حسن، حدیث ولایت مالک، مجموعه اشعار و نمایشنامههای «محاکات» و «ابدال» و مقالات و آثار متعدد دیگری از وی به یادگار مانده است. این اندیشمند و فیلسوف از شاگردان مرحوم آیت الله حق شناس و مرحوم سیدجلال آشتیانی بود. مصطفیزاده در قطعهی میرزاجوادآقای تهرانی بهشترضا(ع) در مشهد به خاک سپرده شد.
شاملو ؛ کتابرسان و مروج کتابخوانی
سال 1400 حتی در روزهای پایانی نیز به اهالی کتاب خراسان رحم نکرد و 24 اسفند ماه حجت الاسلام مهندس علی صفوی شاملو طلبه بسیجی، موسس موسسه فرهنگی کتابرسان در مشهد و از فعالان عرصه ترویج کتابخوانی، در سانحه تصادف درگذشت.
وی متولد 1360 و فارغالتحصیل مهندسی پلیمر از دانشگاه امیرکبیر و کارشناسیارشد مهندسی صنایع بود که بنا به اتفاقاتی و با هدف فعالیتهای تربیتی به حوزه میرود و مشغول درس طلبگی میشود. او معتقد بود که کتاب در منظومه دینی ما جایگاه خاصی دارد.
علی شاملو در طبقه منفی یکِ یک مجتمع کامپیوتری در مرکز شهر مشهد پاتوق و فروشگاهی به نام «کتابرسان» ایجاد کرده بود و مشغول به فعالیت در عرصه معرفی و توزیع کتاب خوب بدون نگاه اقتصادی بود. وی در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
اهالی فرهنگ مشهد و خراسان در اسفند ماه همچنین عزادار درگذشت «غلامرضا بایزانمنش» بازیگر پیشکسوت مشهدی تئاتر، سینما و تلویزیون در ۶۸ سالگی هم شدند. تئاترهایی مانند «چوب به دستها»، «سیاه زنگی مرد فرنگی، دایره زنگی»، «شب بیستویکم» «شقایق دره»، «هفت کچل»، «از طواف تا تفت»، «پشت پرچین»، «کمند خاطرات» و «آوارگان عشق» و پروژههای تصویری متعددی، چون «اسیر» به کارگردانی فاضل راد، «گمشده» ساخته مهدی صباغزاده، سریال «طوفان شن» به کارگردانی جواد شمقدری، «فضل بن شاذان» ساخته علی غفاری، «روز باران» اثر اسماعیل براری و سریال «روایت عشق» به کارگردانی علاءالدین رحیمی و انوشیروان ارجمند از وی به یادگار مانده است.
یادی از درگذشتگان جامعهعلمی مشهد
سال گذشته، جامعه علمی و دانشگاهی مشهد نیز عزادار استادان زیادی شد. دکتر محمد مهدی ناصح، پژوهشگر ادبیات فارسی، مصحح ایرانی و استاد بازنشسته دانشگاه فردوسی مشهد اسفند ماه 1400 درگذشت. وی نخستین فارغ التحصیل فوق لیسانس رشته ادبیات دانشگاه فردوسی است.
زندهیاد دکتر ناصح بارها به هندوستان و پاکستان برای تدریس ادبیات فارسی سفر کرد و برای تصحیح کتاب «روض الجنان» و «روح الجنان فی تفسیر القرآن» بههمراه محمدجعفر یاحقی برگزیده کتاب سال ایران شد.
راهنمای نگارش و ویرایش، تصحیح روضالجنان و روحالجنان، شعر دلبر: دوبیتیهای عامیانه بیرجندی، شعر نگار: دوبیتیهای عامیانه بیرجندی شعر غم،گزیده مرصادالعباد و گنج شایگان: معرفی پاسداران زبان فارسی در شبه قاره هند و پاکستان ازجمله آثار وی است. دکتر محمدمهدی ناصح در بلوک ۶۴ بهشت رضا به خاک سپرده شد.
بهجز دکتر ناصح، از جامعه علمی مشهد در سال گذشته دکتر شمسالدين ناظمى، عضو هيات علمى گروه مدیریت دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد فروردينماه ١٤٠٠ چشم از جهان فروبست. از مرحوم دکتر ناظمی دو عنوان کتاب «اصول شرکت در نمایشگاهها، بازرگانی- تخصصی» و «سیر تکاملی کیفیت در سازمان های خدماتی» به جا مانده است.
خرداد ماه نیز دکتر بهرام صادقپور گیلده، استاد گروه آمار دانشگاه فردوسی مشهد و دکتر سیدحسین فاطمی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی از دنیا رفتند. مرداد ماه نیز دکتر حسنعلی آذرنوش استاد گروه آمار دانشگاه فردوسی مشهد نیز درگذشت.
حجتالاسلام محمدرضا مشائی، استاد پیشکسوت گروه آموزشی فلسفه و حكمت اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد و استاد محمد رضا صابری پیشکسوت ورزش کشور و مربی ارزنده تیم دو و میدانی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در شهریور ماه جان به جانآفرین تسلیم کردند.
دکتر محمدحسین اربابزوار استاد پیشکسوت گروه شیمی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد، مهر 1400 ، دکتر علی اصغر سیلانیان طوسی عضو هیأت علمی پیشکسوت گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، آذر سال گذشته و دکتر سیاوش دهقانیان بنیانگذار گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد نیز بهمن 140 از دنیا رفتند.
1400 سال تلخ برای اهالی رسانه خراسان
اما سال 1400 برای اهالی رسانهی خراسان هم تلخ و دردناک بود. کرونا به فاصله حدودا یک ماه «محمدخوشنشین»، «المیرا منشادی» و «مهدی صانعی» سه نفر از جوانان رسانهایی خراسان را نیز با خود برد.
محمد خوشنشین عکاس خبری و تصویربردار مشهدی و با سابقهی همکاری در خبرگزاری ایلنا در استان خراسان رضوی، باشگاه خبرنگاران جوان، جامجم، برنا، واحد مرکزی خبر صداوسیما و چندین نشریه و رسانه گروهی دیگر 28 مرداد ماه برا اثر کرونا درگذشت. وی در آرامستان خواجهربیع مشهد به خاک سپرده شد.
المیرا منشادی نیز خبرنگار باسابقه روزنامه شهرآرا و دبیر مجله شهرآرا محله ثامن 12 شهریور ماه 1400 بر اثر ابتلا به بیماری کرونا در سن ۳۵ سالگی درگذشت. وی ۱۸ سال سابقه روزنامهنگاری داشت و از ۱۴ سال پیش در روزنامه شهرآرا فعالیت میکرد. منشادی در بهشت جوادالائمه(ع) خواجه اباصلت مشهد به خاک سپرده شد.
همچنین مهدی صانعی، مدیر سابق خبرگزاری مهر در استان خراسان رضوی و از فعالان رسانهایی نیز 12 مهر ماه 1400 بر اثر کرونا درگذشت. وی سابقه مدیریت فضای مجازی مؤسسه شهرآرا، سردبیری قرارگاه فضای مجازی بسیج خراسان رضوی و مدیریت گروه رسانهای آتی (آتی نیوز) را در کارنامه داشت. صانعی در آرامستان خواجهربیع مشهد به خاک سپرده شد.
فرنود فولادی مجری و گوینده جوان رادیو خراسان هم تیرماه 1400 بر اثر ایست قلبی در ۳۶ سالگی دارفانی را وداع گفت. وی دارای مدرک تحصیلی مهندسی و دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و همچنین کتابدار کتابخانه مرکزی مشهد بود. «محمدحسین ملکی» معلم و خبرنگار پیشکسوت خراسانی هم دی ماه 1400 نیز در سن ۹۰ سالگی درگذشت. وی از اساتید پیشکسوت مطبوعات و رسانههای خراسان رضوی بود که سالها سابقه خبرنگاری در روزنامههای استان از جمله روزنامههای خراسان و قدس را در کارنامه داشت. این دو در قطعهی نامآوران بهشت رضا(ع) در مشهد به خاک سپرده شدند.
در اواخر بهمن ماه نیز «عباس امیریان» خبرنگار پیشکسوت مشهد بر اثر ابتلا به کرونا درگذشت. وی در رسانههای مختلفی همچون قدس، خراسان، هوشیار و آفتاب شرق سابقه کار داشت اما بطور جدی از سال ۱۳۵۹ در خبرگزاری پارس که بعد به خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) تبدیل شد فعالیت و پس از ۳۲ سال کار به عنوان اولین بازنشسته ایرنا در مشهد شناخته شد؛ امیریان متولد سال ۱۳۲۸ بود و در قطعهی نامآوران بهشت رضا(ع) در مشهد به خاک سپرده شد؛ او به واسطه رفاقت با شهید محمود صارمی تنها کسی بود که موفق شد پیکر پاک این شهید را که توسط طالبان در افغانستان به شهادت رسیده، شناسایی کند.
در سال گذشته «حسین باقری» خبرنگار پیشکسوت چنارانی که نمایندگی خبرگزاری صداوسیما و روزنامه خراسان، کیهان، اطلاعات را برعهده داشت، به علت ایست قلبی و «زهرا حاجیان» خبرنگار بازنشسته حوزه علم و فناروی روزنامه خراسان در دفتر تهران به دلیل کرونا درگذشتند.
نمایندگی خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در خراسانرضوی، یاد و خاطره همه این عزیزان و سایر درگذشتگان سال 1400 را گرامی میدارد.
نظر شما