رحیم رئیس‌نیا، تاریخ‌نگار درباره کتاب در دست چاپش به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: کتاب خاطرات «سلام‌الله جاوید» آخرین مراحل آماده‌سازی برای انتشار را می‌گذارند و به زودی منتشر خواهد شد. سلام‌الله جاوید از نسل نخست کمونیسم‌های آذربایجانی در ایران بود که عمری طولانی کرد و در اواسط دهه 80 درگذشت. 

او افزود: جاوید رئیس داخله فرقه دموکرات آذربایجان بود و بعد از آن استاندار آذربایجان طی غائله فرقه دموکرات شد. او از اعضای برجسته حزب کمونیست به شمار می‌آمد. جاوید در باکو به دنیا آمد و در آنجا درس خواند و در رشته پزشکی تحصیل کرد. در عین حال در همان دوران جوانی که برابر با انقلاب اکتبر بود، به جریانات چپ گرایش پیدا کرد. او چند سال از پیشه‌وری کوچک‌تر و هر دو آنها خلخالی‌الاصل بودند؛ با هم آشنایی داشتند و جاوید همپای همشهری خود در عرصه فعالیت سیاسی پیش آمد، هر چند چنان‌که پیداست در برخی مسائل سیاسی با هم اختلافاتی هم داشتند اما در کل می‌توان گفت هر دو رهرو یک راه بودند.  

این پژوهشگر و تاریخ‌نگار عنوان کرد: جاوید مدتی بعد از کودتای سوم اسفند به ایران آمد و سال 1309 به دلیل فعالیت سیاسی دستگیر و هم پرونده پیشه‌وری بود، یکی دو سالی را در زندان گذراند و بعد به کاشان تبعید شد تا سال 1920 در این شهر حضور داشت و فعالیت‌های خود را در جزوه‌هایی گاه به زبان فارسی گاهی ترکی ثبت کرد. من این یادداشت‌ها را گردآوی و آنچه به زبان ترکی بود به فارسی برگرداندم و متن فارسی را ویرایش و با تعلیقات خیلی گسترده آماده چاپ کردم.

رحیم رئیس‌نیا درباره راستی‌آزمایی خاطرات سلام‌الله جاوید گفت: در این کتاب که تقریبا یک هزار صفحه است، به برخی ادعاها با مراجعه به اسناد و شواهد پاسخ دادم برای مثال اگر بحث از رشوه گرفتن در میان بوده، سعی کردم با تکیه بر اسناد و سایر خاطرات هم‌عصران و حتی منتقدانش این مساله را بررسی کنم. همچنین اگر او ادعایی داشته باز هم بر آن شدم که صحت یا کذب ادعایش را نشان دهم. 

او افزود: در بررسی خاطرات این فعال سیاسی، خوشبختانه توانستم پرونده‌ای که ساواک برایش در 140 تا 150 صفحه تهیه کرده بود، هم به دست بیاورم و در کتاب جای دهم. از گزارش‌های ساواک چنین برمی‌آید که جاوید پیش از تشکیل ساواک از سال 1336 تحت نظر بوده تا پیروزی انقلاب اسلامی. در این گزارش‌ها اطلاع دقیقی از رفت و آمد، ارتباطات و جزئیات بازجویی‌هایش وجود دارد.  

مترجم کتاب «تبریز مه‌آلود» درباره اهمیت خاطرات فعال سیاسی اظهار کرد: من سعی کردم خاطرات پراکنده جاوید را گردآوری کنم، با توجه به ارتباطات گسترده‌ای که داشت و نقشی که در تاریخ معاصر ایفا کرد، برای همین در اوایل دهه 80 وقتی همسرش درگذشت و او را برای دفن به تبریز آوردند، در مراسم شرکت کردم و او را از نزدیک دیدم بعد از فوت خودش وصیت‌نامه‌اش به دستم رسید که آن را هم در کتاب خاطراتش منعکس کردم. حال بعد از چاپ کتاب با توجه به متن آن مورد قضاوت و بررسی قرار خواهد گرفت.