در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی عماد، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی روز مجلس را نیز تبریک گفت و اشاره‌ای به استقامت و عقلانیت سید حسن مدرس داشت، سپس افزود: مدرس در دوران دیکتاتوری رضا خان توانست منشأ خیر بسیار باشد. وی در ادامه گفت مجلس نماد پربارترین دوران مشروطیت است با حضور افرادی که عمیق‌ترن دلسوزی‌ها را برای وطن داشته‌اند.
وی همچنین توضیحاتی نیز در مورد کتابخانه مجلس داد و گفت: کتابخانه مجلس یک کتابخانه تحقیقاتی است که ضمن جمع‌آوری اسناد مهم مجلس، مجموعه ای از مطالعات را در مورد سویه‌های مختلف قانون گذاری، انجام می‌دهد. یکی از کارهای مهم کتابخانه مجلس که توسط حجت الاسلام دکتر جعفریان با حمایت علی لاریجانی، پایه‌گذاری شد، همایش‌های تاریخ مجلس است.
وی ادامه داد: کتابخانه مجلس وظیفه خود می‌داند منابع مورد نیاز پژوهشگران را در اختیار آنان قرار دهد. گروه های پژوهشی کتابخانه مجلس نیز در حوزه ارائه پژوهش فعالیت می‌کنند.
رئیس کتابخانه مجلس ضمن یادکردی از بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی (ره) که مجلس را در رأس همه امور می‌دانستند، اشاره ای به لزوم مطالعات پارلمانی در کشور داشت و گفت در شرایط فعلی کشور علاوه بر فعالیت مطالعات پارلمانی در کشور، در کتابخانه مجلس نیز دو گروه مطالعات پارلمانی و مطالعات اسنادی در حال فعالیت هستنتد. علاوه بر این، کتابخانه مجلس با همکاری مرکز مطالعات دانشنامه نگاری ایران، طرح تدوین دانشنامه قانون گذاری را در دست تدوین دارد.
عماد، دیگر طرح‌های مورد پیگیری کتابخانه مجلس را چنین معرفی کرد: طرح کتاب‌شناسی جامع مجلس و قانونگذاری ایران، طرح تدوین تاریخ مجلس به عنوان یک مجموعه کلان و افتتاح کتابخانه پارلمانی. وی همچنین سویه اصلی پژوهش‌های کتابخانه مجلس را به سمت مطالعات پارلمانی و اسنادی مطرح کرد. طرح تدوین تاریخ مجلس به عنوان یک مجموعه کلان،
رئیس کتابخانه مجلس همچنین یکی از طرح‌های مورد حمایت کتابخانه مجلس را طرح تأسیس رشته مطالعات قانونگذاری به عنوان یک رشته مطالعات حقوقی با گرایش مطالعات پارلمانی در رشته کارشناسی ارشد در پردیس فارابی معرفی کرد.
عماد، ضمن معرفی مرکز اسناد کتابخانه مجلس، مهمترین بخش این مرکز را مذاکرات و اسناد کمیسیون‌ها دانست و گفت: امیدواریم همایش‌های تاریخ مجلس با پیشنهادات حضار محترم، در بهترین شرایط و موضوعات، ادامه پیدا کند. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که بتوانیم همایش‌های تاریخ مجلس را با کمک دانشگاه‌ها و مراکز مهم استانی، در استان‌ها برگزار کنیم.
رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، در پایان ضمن تشکر و سپاس از ریاست مجلس، معاونت اجرایی، روابط عمومی، تشریفات، کمیته اجرایی و علمی همایش، دبیر اجرایی همایش، همکاران دبیرخانه و کتابخانه مجلس، از خانواده اسماعیل سامنی به دلیل اهدای مجموعه اسناد این خاندان به کتابخانه مجلس شورای اسلامی، قدردانی کرد.
سپس نجفقلی حبیبی، دبیر علمی همایش گفت: نظام پارلمانی در ایران به تدریج شکل گرفته است و قدرت را به دست نماینده‌های مجلس داده تا بتواند درباره قوانین کشور تصمیم‌گیری کنند این مساله در سده‌های گذشته مورد استقبال جهانیان قرار گرفت و در ایران نیز که از نظام استبدادی خسته شده بودند تلاش کردند تا نظام پارلمانی شکل بگیرد و در این راه کوشش‌های بسیاری کردیم.
وی افزود: بعد از مشروطه در زمان محمدعلی شاه قرار شد بساط مشروطه برچیده شود و مجاهدت‌های ستارخان نیز با این مسأله همراه شد. خوب است که مردم قدر این انسان‌های بزرگ را بدانند زیرا این افراد بودند که تلاش کردند مشروطه پا بگیرد. هویت مجلس بسیار مهم است کسانی در این عرصه قانونگذاری می‌کنند که این مسأله در تاریخ ایران دارای ارزش بسیاری است.
دبیر علمی همایش بیان کرد: این مسأله در حد پرسش باقی مانده که چرا این جایگاه به مدرس داده شده است. آیا او ضداستعمار و ضداستبداد بود، امروزه هم افرادی هستند که در مجلس با این اندیشه فعالیت می‌کنند. اما چرا تنها نام مدرس بر سر زبان‌هاست. او چه بود که توانست در تاریخ ایران ماندگار باشد.
حبیبی توضیحاتی در مورد شکل گیری مجلس مشروطه داد و گفت: پس از شکل‌گیری مجلس، با مقاومت مردم، مجلس در ایران پایدار شد. اما در کشور پس از مشروطه چه اتفاقی افتاد؟ متاسفانه افرادی وارد مجلس شدند که از نظر فرهنگی شایستگی حضور در مجلس را نداشتند و حتی نطق نمایندگان را نیز افراد دیگر می‌نوشتند و تا این حد مجلس تنزل داشت. به این دلایل بررسی مجلس شورای مشروطه بسیار مهم است و باید اتفاقات آن دوران را به دقت بررسی و از آن برای دوران فعلی مان عبرت بگیریم.
دبیر علمی همایش در مورد آیت‌الله مدرس نیز گفت: مدرس مبنای مجلس مشروطه و روز شهادتش با نام روز مجلس نامگذاری شده است. اما باید دید چرا چنین جایگاهی به مدرس داده شده است و مدرس چه ویژگی دارد که دیگران ندارند و این چرایی یک سوال عمومی است که هر کس باید به آن بیندیشد و پاسخ آن یک درسی است بر همگان، به ویژه برای نمایندگان مجلس.
سخنران بعدی علی ططری، دبیر همایش تاریخ مجلس بود وی گفت: کتابخانه مجلس شورای اسلامی در دوره مدیریت علی لاریجانی بیش از 400 اثر منتشر کرده است که این تعداد کتاب در این دوره جای بسی خوشحالی است.
وی افزود: تاریخ‌نگاری مجلس اهمیت بسیاری دارد، چقدر پارلمان می‌تواند به مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کمک کند. ما 113 سال قانونگذاری و تاریخ پارلمان داریم و ایران در مسیر قانونگذاری از بسیاری از کشورهای دیگر پیشرو بوده است. افزون‌بر اینکه کتابخانه مجلس تعهد انتشار اسناد را برعهده دارد در اساسنامه آن تصویب شده که منابع سترگ یکصدساله برای پژوهش و تحقیق گام‌های ارزنده‌ای برداشته شود.
ططری اظهار کرد: از سال 1388 یکی از مباحثی که مطرح شد انتشار کتاب‌هایی در حوزه تاریخ مجلس و تک‌نگاری‌ها بوده است. زیرا ما در حوزه تاریخ‌نگاری مجلس مهجور بوده‌ایم و هنوز در گام‌های نخست تاریخ‌نگاری مجلس هستیم. امروز سرمایه بزرگ اسلامی را در دست داریم و 400 تن را در حوزه پژوهشی تربیت کرده‌ایم.
دبیر همایش تاریخ مجلس گفت: برای برگزاری این همایش دو هدف عمده را دنبال کرده‌ایم نخست جامعه هدف ما نمایندگان مجلس و آماده‌سازی برای آنها بود تا مشکلاتی در حوزه قانونگذاری نداشته باشیم. هدف بعدی ما جامعه پژوهشگری و تاریخ‌نگاری ایران بوده است و چکیده مقاله‌هایی که به همایش رسید خود می‌تواند پایه‌های تحقیق و پژوهش‌های بعدی باشد. در این همایش نیز مجلس بیست و سوم و بیست و چهارم شورای ملی را که در بازه زمانی 1350 تا 1357 را در برمی‌گیرد 53مقاله در مرحله اول مورد تصویب کمیته علمی همایش قرار گرفت و 27 مقاله از میان آن انتخاب شد تا در این همایش ارائه شود.
پایان‌بخش هفتمین همایش تاریخ مجلس تجلیل از اهداگر سند: «اسناد خاندان اسماعیل ثامنی» بود که از دختر استاندار مازندران در دوره مصدق با اهدای لوح تقدیر قدردانی شد. وی در سخنانی کوتاه گفت: به دو دلیل این اسناد را به کتابخانه مجلس شورای اسلامی اهدا کردم. نخست عشق به پدرم و دوم عشق به وطنم.
سپس از 8 اثر با عناوین «مجموعه مقالات هفتمین همایش تاریخ مجلس (دوجلدی)»، «مجموعه مقالات ششمین همایش تاریخ مجلس (سه‌جلدی)»، «کتابچه گزارش هفت دوره همایش تاریخ مجلس»، «نخستین بودجه حقوق و مستمریات مجلس شورای ملی» تالیف اسدالله عبدلی آشتیانی، «فهرست مجموعه قباله‌های اسناد محاکم شرع فارس و زنجان» تالیف امید رضایی، «اسناد گیلان در مشروطیت» (ادوار دوم تا پنجم مجلس شورای ملی) تالیف عباس پناهی، «فهرست اسناد انتخابات مجلس شورای ملی» (ادوار هجدهم تا بیست و چهارم) تالیف مشترک علی ططری و زهرا غلامحسین‌پور و «فهرست اسناد عرایض مجلس شورای ملی» (دوره پنجم) مریم نیل‌قاز رونمایی شد.
نظر شما