خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- کتاب «دوران‌نامه داورزن» که به ارائه تاریخ یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی تا سال 1320 اختصاص دارد، تلاشی است در جهت ارائه تاریخ‌های محلی مناطق کمتر مورد توجه قرار گرفته ایران. این کتاب را سید علی مزینانی که فارغ‌التحصیل دکتری تاریخ ایران اسلامی از دانشگاه تربیت مدرس است به همراه غلامحسین نوعی و سید محمدرضا مزینانی نوشته‌اند و انتشارات بین‌النهرین آن را در سال 1398 منتشر کرده است.
 
نکته حائز اهمیت در مورد این اثر، تدوین آن به عنوان مصداقی از پیوند دانشگاه با نیازهای جامعه، از خلال قرارداد پژوهشی میان شهرداری و شواری اسلامی شهر داورزن با انجمن پارسه (دوستداران میراث فرهنگی)، مستقر در مرکز رشد دانشگاه فردوسی مشهد، است. آنچنان که مولف کتاب بیان کرده است، انجمن پارسه فعالیت خود را از سال 1382 و با هدف پیوند دادن تخصص دانشگاهی فارغ التحصیلان حوزه علوم انسانی با نیازهای دستگاه‌های خصوصی و دولتی در حوزه تولید محتوا آغاز کرده است و در حال حاضربه ویژه در حوزه‌های گردشگری فرهنگی و تاریخ شفاهی به تولید محتوای مکتوب و دیجیتال و انتشار آن به چندین زبان زنده اشتغال دارد.  
 
تا بیش از 22 بهمن 1391، داورزن از جهت تقسیمات کشوری یک بخش در زیر مجموعه شهرستان سبزوار (خراسان رضوی) به شمار می آمد. پس از تاریخ فوق روی نقشه تقسیمات سیاسی کشور شهرستانی جدید به مجموعه شهرستان‌های کشور، که امروزه تعدادشان به 429 مورد بالغ می‌شود، افزوده شد. تاریخ این مرز و بوم آن چنان غنی است که بی‌شک هیچ کدام از این 429 شهرستان صرفا خطوطی روی نقشه تقسیمات کشوری نیستند. هر یک از آنها را باید همچون هویت‌های متشخص و متمایز در متن کلی تری به نام «ایران فرهنگی» شناخت. حداقل سودمندی این هویت‌های متشخص و متمایز از دیدگاهی فایده‌گرایانه تقویت حس تعلق میان بومیان ساکن و بومیان غیرساکن هر شهرستانی است؛ بگذریم از اینکه تشکیل هر شهرستان به ذات خود فرصت نوینی است برای بازخوانی تاریخ ایران فرهنگی. 
 
در واقع این اثر را می‌توان بخشی از پروژه هویت‌یابی یک شهرستان تازه تاسیس دانست. به اعتقاد نویسندگان، در مسیر پیاده سازی هرگونه برنامه توسعه برای شهرستان‌های تازه تاسیس کسی نمی‌تواند تردید داشته باشد که اهمیت «حس تعلق» اگر به اندازه تامین سرمایه‌های مادی و فنی نباشد، کمتر از آن نیست. در مراحل اولیه اجرای برنامه‌های توسعه به ویژه برای محیط‌های کوچک آن هم در شرایط جنگ اقتصادی جهانی علیه ایران موانع، وقفه‌ها، پیچیدگی‌ها و مخالف‌خوانی‌ها کم نیستند و اگر «حس تعلق» در کار نباشد بسیاری از بومیان ساکن از پیگیری ناامید شده و بسیاری از بومیان غیرساکن هم اصلا به ماجرا ورود نخواهند کرد.
   
به گفته نویسندگان کتاب، «دوران نامه داورزن: تاریخ داورزن تا سال 1320 ه.ش.» دقیقا برمبنای چنین نیتی شکل گرفته است. نگارندگان این کتاب در 95 منبع دسته اول (جغرافیاهای تاریخی، تواریخ عمومی، تواریخ محلی و کتب رجال) و 21 مورد پژوهش معاصر نامی از اشخاص، افراد و رویدادهایی که به نوعی به جغرافیای امروزی داورزن تعلق داشتند را ردیابی کرده‌اند و از مجموع این 116 منبع، چنان که خودشان گفته‌اند، با اختصاص تقریبا 180 ساعت کار در طول ماه‌های اسفند 1396 و فروردین 1397 بالغ بر 192 صفحه گزاره (72780 کلمه) برای تدوین کتاب استخراج کرده‌اند.
 
همچنین همزمان نسبت به شناسایی اسناد حاکمیتی موجود از جغرافیایی امروز داورزن در نزد سازمان اسناد و کتابخانه ملی اقدام شده و در این روند 61 پرونده مشتمل بر 5357 برگ سند حاوی ارجاعی به نام داورزن از آغاز دوره قاجاریه تا آغاز دهه 1370 ه.ش. یافته شده است.
 
به گفته مولفان، پالایش اسناد بر اساس ارزش‌های محوری «دوران نامه داورزن» روشن ساخته است که از میان این اسناد 46 پرونده مشتمل بر 2059 برگ سند باید از آن سازمان خریداری شود. خوانش اسناد خریداری شده در نهایت به استخراج 154 صفحه (30352 کلمه گزاره) انجامیده که عمدتا به کار تکمیل بخش‌های مربوط به دوران پهلوی اول (1304-1320 ه.ش.) در این تاریخ محلی می‌آمده‌اند. سپس نگارندگان بعد از گردآوری مجموعا 346 صفحه گزاره (103132 کلمه) دست به کار تدوین شده‌اند.
 
حاصل کار نیز، به جای حضور و غیاب سال‌ها، رویدادها و شخصیت‌ها، به هفت دوره تحولی عمده در طول تاریخ جغرافیایی امروزی داورزن در بستر کلی تر تاریخ «ایران فرهنگی» رسیده است. این دوره‌ها به ترتیب مشتمل اند بر «دوران ریوند» (پیش از اسلام و صدر اسلام تا سال 208 ه. ق.)، «دوران مغیثه (مقیسه)» (از زمان طاهریان تا پایان سامانیان)، «دوران جشم (چشام)» (از ظهور غزنویان تا ظهور مغول)، «دوران باشتین» (ظهور مغول تا سقوط تیموریان)، «دوران مزینان» (از ظهور صفویه تا دهه دوم سلطنت ناصرالدین شاه)، «دوران داورزن» (از دهه دوم سلطنت ناصرالدین شاه تا سال 1314 ه. ش.) و «داورزن در آستانه دوران استقرار بخشداری» (1315 و 1316). کتاب 9 بخش دارد. بخش اول به جغرافیای تاریخی داورزن اختصاص دارد و هفت بخش بعدی به هر یک از ادواری که به آنها اشاره شد می‌پردازد. در بخش نهم نیز جغرافیای امروزین داورزن در بازه زمانی مهر 1317 تا خرداد 1321  مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

 انتشارات بین‌النهرین کتاب «دوران‌نامه داورزن» نوشته سیدعلی مزینانی و همکاران را در سال 1398 با تیراژ 1000 نسخه، قیمت 45 هزار تومان در 278 صفحه منتشر کرده است.