به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) بررسی مهم‌ترین اخبار 12 ماه حوزه نشر کتاب در سال 1397 در یک نگاه کوتاه نشان می‌دهد اهالی قلم از فعالان حوزه سیاست‌گذاری تا بدنه نشر سال پر‌خبر و جنجالی را پشت سر گذاشتند.

با وجود همه مسائل و یا مصائبی که سال گذشته کل کشور را درگیر کرده بود، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین معاونت امور فرهنگی موفق شدند با برنامه‌ریزی سال را به پایان برسانند.  

چشم «مازیاری‌ها» به گذر فرهنگ و هنر روشن شد
نورزو1397 به نیمه نرسیده بود که با حضور سید‌عباس صالحی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نخستین گذر‌فرهنگ و هنر در شهر باد‌گیر‌ها، یزد افتتاح شد.

احیای شهرسازیِ «فرهنگ‌مدار» خارج شدن از فضای بسته فرهنگی و هنری و رفتن به سمت اجتماعی شدن از اهداف اصلی طراحی و ایجاد گذر‌گاه‌های فرهنگی است. کتابفروشی، تئاتر خیابانی، نمایشگاه هنرهای تجسمی و برنامه‌هایی نظیر نقد کتاب از‌جمله برنامه‌هایی پیش‌بینی شده برای این گذر‌گاه‌هاست.

نخستین گذر‌فرهنگ و هنر کشور در یزد در خیابان مازاری‌ها، منطقه 2 شهراری یزد ایجاد شده است. توسعه این گذر‌گاه‌ها در سراسر کشور از رویکرد‌های محوری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.



پرداخت تسهیلات به اهل قلم
بعد از تعطیلات نورز سال 1397،  نیکنام حسینی‌پور,؛ مدیرعامل موسسه خانه کتاب، در نشست خبری عیدانه کتاب از پرداخت تسهیلات  ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومانی به اهل قلم خبر داد. این تسهیلات از بین حدود ۴۰۰ نفر از اهل قلم که اواخر سال 1396 برای دریافت وام ثبت‌نام کرده بودند به 250 نفر تعلق گرفت.



اردیبهشت کتاب97؛ گام سی‌و‌یکم
سی‌و‌یکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سال 1397 بعد از جنجال‌های فراوان بالاخره به میزبانی مصلی برگزار شد.

اخبار بزرگترین رویداد فرهنگی کشور در دوره سی‌ و‌ششم مثل هر سال داغ و پرمخاطب بود. سی‌‌و‌یکمین دوره نمایشگاه کتاب تهران در حالی دوباره از شهر آفتاب به مصلی بازگشت که بخش عمده وعده مسئولان برای افزایش فضای مسقف تحقق پیدا کرد؛ بنابراین در مصلی 70 درصد ناشران در فضای مسقف و فقط  30 درصد زیر چادرها جانمایی شدند.

براساس محاسبه گردش مالی پُز‌های بانک شهر به‌عنوان بانک عامل نمایشگاه، رقم فروش آخرین روز به 92 میلیارد و 100 میلیون تومان رسید. 60 درصد گردش مالی از طریق پُز‌های بانک عامل انجام شد. با این حساب و محاسبه همه این تراکنش‌ها، میزان فروش نمایشگاه کتاب 130 میلیارد تومان تخمین زده شد. در این دوره همچنین 39 میلیارد و 500 میلیون تومان بن خرید کتاب تخصیص پیدا کرد.




هفتادمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت و برپایی پنجمین غرفه ملی
هفتادمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، ۱۸ مهرماه برابر با ۱۰ اکتبر با حضور بیش از 7000 ناشر برگزار شد. در غرفه جمهوری اسلامی ایران نیز کتاب‌های ۱۷۸ ناشر شامل ۱۰۷ ناشر عضو تشکل‌های نشر و همچنین ۴۶ ناشر از سوی سه آژانس ادبی و همچنین ۲۳ ناشر که به‌طور مستقیم در این دوره حضور داشتند به نمایش گذاشته شده بود.

غرفه جمهوری اسلامی ایران در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، ۲۲ متر کوچک‌تر و ۲۲ تا ۲۳ درصد در هزینه ساخت غرفه صرفه‌جویی شده بود.

امضای بیش از 200 پیشنویس قرارداد مبادله رایت در فرانکفورت از نتایج حضور ایران در بزرگترین رویداد کتاب محور دنیا بود.



خدا‌حافظی سید‌آبادی از دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی
8  مهر‌ماه، با حکم محسن جوادی؛ معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابراهیم حیدری؛ به‌عنوان مدیرکل جدید دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی منصوب شد. مهمترین برنامه‌های این دفتر برگزاری چهار رویداد ترویجی در حوزه کتاب و کتابخوانی شامل، انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران، جام باشگاه‌های کتابخوانی، تقدیر از مروجان کتابخوانی و جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب است.

هفته کتاب 26 ساله شد/«حال خوش خواندن»
موسسه خانه کتاب، مجری برگزاری هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران است. یکی از مهم‌ترین رویکرد‌های موسسه در این دوره، جذب مشارکت نهاد‌ها و سازمان‌های مختلف برای طراحی و ارائه برنامه‌‌های مختلف به این مناسبت فرهنگی و ملی است.

مستند‌سازی تجربیات با محوریت گفت‌و‌گو با دبیران دوره‌های پیشین هفته کتاب و رونمایی از «برگ‌نامه ۲۵ دوره هفته کتاب»، اعلام خبر افتتاح 12 شعبه استانی خبرگزاری کتاب ایران، آغاز برگزاری برنامه‌های «عصر کتاب» در استان‌های مختلف، مشارکت 40 سازمان و 22 استان در برنامه‌های هفته کتاب از‌جمله مهم‌ترین اهدافی است که موسسه درجریان مدیریت این رویداد به آن‌ها دست پیدا کرد. تقارن «پاییزه کتاب» با هفته کتاب نیز موجب شد تا این رویداد ملی، رنگ و بوی دیگری پیدا کند.



«آب انبارخان»؛ گذر فرهنگ و هنر کاشان
دومین گذر فرهنگ و هنر کشور سال گذشته در چهارمین پایتخت کتاب ایران، کاشان با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افتتاح شد. این گذر در محله قدیمی کاشان با نام «آب انبارخان» با اعتبار 31 میلیارد ریال ایجاد شده است.

مسجد آقا بزرگ، کوچه آشتی‌کنان، گذرهای آب انبارخان و درباغ، بابا‌ولی و گذر پانخل تا میدان کمال‌الملک ازجمله در مسیرهای گذر فرهنگ و هنر کاشان است.

گذر‌های فرهنگ و هنر با مشارکت و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداری ایجاد می‌شود. مقرر شده تا 9 شهر ایران صاحب گذر فرهنگ و هنر شوند.



کتابگردی 97 هم همه آمدند
پنجمین دوره کتابگردی، با دعوت عمومی احمد‌مسجد جامعی، برگزار شد. بسیاری از‌جمله وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به دعوت این عضو شواری شهر پاسخ مثبت دادند. یکی از مهم‌ترین رویداد‌های قابل‌توجه روز کتاب‌گردی سال 97 افتتاح کتاب‌فروشی و همچنین تاکید اهل قلم بر احیاء کتاب‌فروشِی‌های قدیمی بود.
 


توسعه خبرگزاری کتاب ایران  
سال 1397 با توجه به رویکرد کلان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شعار «ایران فقط تهران نیست» موسسه خانه کتاب توسعه خبرگزاری کتاب ایران، یکی از واحد‌های زیر‌مجموعه خود در استان‌های دیگر را در دستور کار قرار داد.

سال 1397 با همراهی اداره‌ها کل فرهنگ  ارشاد اسلامی شعبه ایبنا در 16 استان افتتاح شد.


شهرام‌نیا رفت، آشنا آمد
  13 آذر خبر استعفای امیر‌مسعود شهرام‌نیا؛ مدیرعامل موسسه خانه کتاب، تایید شد. یک روز بعد از تایید این خبر، محسن جوادی؛ معاون امور‌فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قادر‌ آشنا را به‌عنوان سرپرست این موسسه منصوب کرد.


قرعه پایتختی کتاب ایران به نام «شهر‌بادگیر‌ها» افتاد
پنجمین دوره رویداد انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران،‌ چهارم اسفند‌ماه با حضور اسحاق جهانگیری؛ معاون اول رئیس جمهوری و سید‌عباس صالحی؛ مزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.

بعد از بررسی طرح‌ها و ایده‌های مختلف فرهنگی شهر‌های مختلف کشور شهر یزد از بین 20 نامزد به‌عنوان پنجمنی  پایتخت کتاب ایران معرفی شد.

از‌جمله مهم‌ترین برنامه‌های این شهر برای یک‌سال آینده، افتتاح کتابخانه مرکزی یزد،‌ افزایش مشارکت نهاد‌ها، سازمان‌ها و صاحبان صنایع در بخش خصوصی در حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی است.


سرانجام یک لایحه 20ساله در دستان نمایندگان مجلس
کلیات لایحه قانون حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری  بعد از دو دهه  7 بهمن‌ماه در کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. نخستین‌بار این خبر را محمود صادقی؛ عضو کمیسیون قضائی مجلس شورای اسلامی با انتشار پیام در صفحه شخصی خود اطلاع‌رسانی کرد. این لایحه یک گام به تبدیل شد به قانون در پیش دارد و باید در صحن علمی مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد.


کاهش بودجه 98 وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی/افزایش بودجه کتاب    
با آغاز فصل تدوین بودجه سالانه، پیش‌بینی‌ها درباره کاهش جدی بودجه درست از آب درآمد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز باید با کاهش 72میلیارد تومانی برنامه‌های خود در سال 98 را تنظیم کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد.

با وجود کاهش کلی بودجه بخش نشر، کتاب و مطبوعات که 135هزار میلیون ریال است و از 2455000میلیون ریال به 2320000میلیون ریال در بودجه سال 98 رسیده، شاهد افزایش بودجه در بخش کتاب خواهیم بود. این میزان رشد، معادل  1/1درصد است. بودجه «برنامه توسعه نشر و ترویج کتابخوانی» مبلغ 430هزار و 800میلیون ریال درنظر گرفته شده است.



ماجرای یک استعفا
شایعه استعفای سید‌عباس صالحی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از اخبار داغ سال 1397 است.

نخستین بار این شایعه از سوی یکی از رسانه‌‌های خبری منتشر شد اما بعد از چند ساعت به شدت از سوی رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تکذیب شد.

این ماجرا اما همچنان نقل مجالس فرهنگی و سیاسی بود تا اینکه محمود واعظی؛ رئیس دفتر رئیس‌ جمهوری در حاشیه جلسه هیات دولت، ارسال استعفا‌نامه از سیوی صالحی برای کناره‌گیری  را رد کرد. پیش از این نیز خود صالحی، به شایعه استعفای خود واکنش نشان داده و صحت این موضوع را رد کرده بود.


از رد تا تایید یک شایعه در کتابخانه ملی/انتصاب معاون جدید اشرف بروجردی
اواسط دی‌ماه اخباری درباره برکناری غلامرضا امیر‌خانی، بر روی تلکس خبرگزاری‌ها منتشر شد این خبر بلافاصله تکذیب شد اما رد این شایعه چندان طولی نکشید و  چند روز بعد فریبرز خسروی؛ به‌عنوان معاون جدید اشرف بروجردی در کتابخانه ملی منصوب شد.

فریبرز خسروی، پیش از این معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بود.



عیدانه، تابستانه و پاییزه کتاب 97
از‌جمله مهم‌ترین برنامه‌های موسسه خانه کتاب برگزاری طرح‌های حمایتی با هدف ترویج فرهنگ کتاب‌‌و‌‌کتابخوانی برمحور حمایت از کتاب‌فروشی‌هاست. سومین دوره «عیدانه کتاب»  از 22 اسفند‌ماه 1396  تا 15 فروردین‌ماه سال 1397 برگزار شد. در این دوره سقف خرید 100 هزار تومان تعیین شده بود.

793 کتابفروشی‌  در این دوره مشارکت داشتند و  مبلغ 20 میلیون ریال به‌عنوان پایه یارانه پیش‌بینی شده و قابل تمدید بود. در این دوره  12 میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان کتاب از سوی حدود ۲۰۰ هزار نفر خریداری شد.

اجرای طرح تابستانه کتاب سال 1397 با شعار «دانش‌گستری با حمایت از تالیف ایرانی» با تغییراتی همراه بود. مهم‌ترین رویکرد موسسه خانه کتاب در برگزاری این دوره توجه و تمرکز به مناطق کم‌برخوردار و محروم کشور بود؛ علاوه‌براین نخستین‌بار ایده افزایش تخفیف برای کتاب‌‌های تالیفی ایرانی طرح شد. بنابراین مقرر شد برای کتاب‌های ترجمه 15 و برای کتاب‌های تالیفی 25 درصد تخفیف در نظر گرفته شود. یکی دیگر از دلایل تعیین این میزان تخفیف تحقق شعار «حمایت از کالای ایرانی» بود.

در تابستانه کتاب 715 کتاب‌فروشی مشارکت کردند در این دوره ۶۲ میلیارد و ۴۹۱ میلیون و ۸۸۴ هزار و ۶۲۱ ریال کتاب فروخته شد؛ علاوه‌براین ۹۵۰ میلیون ریال یارانه به خریداران کتاب اختصاص پیدا کرد.  
پاییزه کتاب نیز با شعار «حال خوش خواندن با پاییزه کتاب» از ۲۴ آبان در استان‌ها و از ۲۶ آبان در تهران برگزار شد. در این دوره  ۶۵۸ کتابفروشی سراسر کشور مشارکت کردند. ۳۳۸ هزار و ۹۷ نسخه کتاب به مبلغ ۸۰میلیارد و ۷۶۶میلیون و ۸۴۰ هزار و ۷۱۱ ریال نیز به فروش رسید.  



تغییر رئیس باغ کتاب
چهار دی‌‌ماه سال 1397 سعید اوحدی؛ رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران محسن جلالی فراهانی را به‌عنوان مدیرعامل جدید موسسه نشر شهر و باغ کتاب تهران منصوب کرد.  پیش‌تر، سیدمجید حسینی، مدیریت موسسه نشر شهر و باغ کتاب تهران را بر عهده داشت.



نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور
تاسیس دو کتابخانه مرکزی در شهرهای بجنورد و مشهد، برگزاری نخستین دوره جشنواره قصه‌گویی در هشت منطقه کشوری و برگزاری چهارمین «دوسالانه بین‌المللی کارتون کتاب» با مشارکت 733 هنرمند از 73 کشور و داوری ۲ هزار و ۴۹  اثر ارسالی مهم‌ترین رویداد‌های این نهاد در سال 1397 بود.
پانزدهمین سالگرد تاسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اسفند‌ماه در باغ کتاب برگزار شد.