تعامل بیشتر اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و معاونت فرهنگی-اجتماعی شهرداری تهران همراه با دیگر نهادها و سازمانهای متولی فرهنگ میتواند منجر به رونق بیشتر کسب و کار نشر و به تبعش توسعه فرهنگی شهر شود.
از شهریور سال ۹۶ و استقرار پنجمین شورای شهر تهران بیش از یک سال گذشته است. همه کش و قوسهای انتخاب و استعفای محمدعلی نجفی شهردار پیشین تهران را به یاد داریم و حالا کسی نمیداند که با وجود قانون منع بهکارگیری بازنشستگان، آقای افشانی تا دو ماه دیگر شهردار تهران باقی خواهد ماند یا خیر. در سالی که گذشت تغییر و تحولات مدیریتی همه ارکان شهرداری را در بر گرفت. ۹۶ سال بیثباتی برای مجموعه شهرداری تهران بود.
تنگناها برای حفظ وضع موجود و توقعات تحولخواهانه ناشی از رای مردم شهر، دو سوی این ماجرا بودند. این تغییرات مدیریتی مدیران فرهنگی شهرداری را نیز دربر گرفت. برای چند ماهی آقای صالحی امیری وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت فرهنگی اجتماعی شهر تهران را در دست گرفت. جایگاهی که پس از او ولی الله شجاع پوریان تصاحبش کرد.
حوزه مالی نیز از این تغییرات برکنار نبود. سمیعالله حسینی مکارم چند ماهی معاونت مالی و اقتصادی شهرداری تهران را برعهده داشت حال آنکه در ماه گذشته جایش را به زریر نگینتاجی داد. جز اینها بدهیهای شهرداری رقمهای نجومی را بر ذهن مینشاند. از بدهی ۵۵ هزار میلیارد تومانی دوره گذشته شهرداری تهران به پیمانکاران ریز و درشت آگاهید همچنین بدهی دولتها به شهرداری تهران که در گزارشهای مختلف از ۵۷۰۰ میلیارد تا ۶۳۰۰ میلیارد تومان اعلام شده است. قصدم ارائهی تصویری است از وضعیت شهرداری تهران طی ماههای گذشته. طبیعی است که نمیتوان در چنین وضعی از مدیران کنونی عملکردی را انتظار داشت که همه شهروندان را خرسند و خشنود کند.
مسائل خرد و کلان شهر در حوزهی عمرانی و شهری آنقدر زیاد است که فرهنگ نقل مکان میکند به ته جدول اولویتهای کاری. توجه مدیران شهری به حوزه فرهنگ روزبهروز کاهش یافته است و مسئولیتهای اجتماعی و فرهنگی در نگاه متولیان تازه، جزو وظایف ذاتی شهرداری تهران تلقی نمیشود. آری! در شرایط بد و بحرانی هنر و فرهنگ اولین قربانی و در شرایط بهبود آخرین بهرهمند است. طی سال گذشته کارنامه مجموعه شهرداری تهران و شورای شهر برای ترویج برنامههای کتابخوانی در سطح شهر تهران چندان قابل قبول نبوده و مقوله فرهنگ مکتوب از آن حوزههایی بوده که در این دوره مغفول مانده است آنهم در زمانی که بیشترین فشارها بر صنعت نشر کشور با افزایش لجامگسیخته قیمت کاغذ پدید آمده است.
در آبان سال ۹۵ چهاردهمین و آخرین دوره نمایشگاه یاد یار مهربان با هدف تجهیز کتابخانههای مدارس شهر تهران برگزار شد اما با گذشت بیش از یک سال و نیم از زمان تعهد تسویه، پیمانکار این نمایشگاه به این بهانه که کارفرمای این پروژه -معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران- بودجه مصوب این نمایشگاه را پرداخت نکرده است، هنوز با ناشران همکار در این پروژه تسویه حساب مالی نکرده است. به نظر میرسد دلیل اصلی عدم پرداخت این مطالبات نه خالی بودن خزانه شهرداری که بیثباتی مدیریتی در شهرداری تهران است. از این گذشته ارادهای برای برگزاری دورهی بعد این نمایشگاه نیز وجود ندارد.
۱۸ سال است که شهرداری تهران مسوولیتهای فرهنگیاش را به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران واگذار کرده است. یکی از وظایف این سازمان اجرای برنامههای فرهنگی و هنری مروج فرهنگ کتابخوانی بوده است. فرهنگسراها و خانههای فرهنگ شهر تهران زیر نظر این سازمان فعالیت میکنند. مراکزی که طی سالهای گذشته پتانسیلشان برای ترویج فرهنگ کتابخوانی یا مغفول مانده یا به درستی مورد بهرهبرداری قرار نگرفته است. همکاری میان سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و دیگر نهادهای فعال در حوزهی کتاب برای استفاده از امکانات شهری مانند فرهنگسراها، سراهای محله، مترو، پارکها و گذرگاهها در جهت ترویج کتابخوانی راهگشا و ضروری است.
احتمالاً شما هم با نمایشگاههای کتاب در میادین و گذرگاههای مهم شهر رویارو شدهاید. نمایشگاههای با تخفیف بالا که آسیبهایی جدی به کسب و کار کتابفروشان مستقل و محلی وارد ساختهاند و بیشتر محل عرضه کتابهاییاند غیر استاندارد با ارزش محتوایی پایین و کتابهای قاچاق. مجوزشان را هم به هرکسی نمیدهند. احتمالاً باید دوست و آشنایی در فلان ناحیه یا منطقه شهرداری داشته باشی تا مجوزش را بگیری. از این روست که ساماندهی نمایشگاهها و فروشگاههای گوناگون کتاب در گسترهی شهر تهران و صدور مجوز برای این نمایشگاهها و نظارت بر فعالیت آنها همکاری مشترک اتحادیه ناشران کتابفروشان تهران و معاونت فرهنگی اجتماعی شهر تهران را میطلبد.
در آبان سال گذشته طی بازدید چند تن از اعضای شورای شهر تهران و شهردار منطقهی ۱۱ از راسته فرهنگی خیابان انقلاب انتظار میرفت که نگاهها به این راسته مهم معطوف شود اما آنچنان که میدانم خبری در راه نیست. حتی شهرداری در بهسازی راسته فرهنگی کتاب انقلاب کار چندانی نکرده است. کافیست چرخی در خیابان انقلاب حدفاصل خیابان کارگر تا خیابان وصال بیندازید، مملو از شلختگی و بیقانونی است از سد معبر گرفته تا ایستگاه اتوبوسهای دودزا و آلودگی صوتی دادزنها. البته مطابق با گزارش سالانه کمیسیون فرهنگی - اجتماعی پنجمین شورای شهر تهران، شهرداری منطقه ۱۱ و شرکت توسعه فضاهای فرهنگی برنامهای برای راسته کتاب در دست مطالعه و بررسی دارند. اما بی دریافت نظر اهالی کتاب و مشاوره با آنان!
حوزه مشترک کسب و کار ما با مدیران شهری تنها به همینها محدود نمیشود. برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در شهر آفتاب مقوله دیگری است که بیشترین ناشران با آن مخالفند. درحالیکه به نظر میآید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نظر دارد تا با همکاری شهرداری تهران نمایشگاه سال بعد را در آن مکان برگزار کند. سالهاست که واگذاری مراکز فروش کتاب زیر نظر نشر شهر (شهر کتابها) که متعلق به شهرداری تهران اند، مورد انتقاد ناشران و کتابفروشان شهر بوده است. همینطور کارکرد باغ کتاب و تأثیر آن بر بازار کتاب همچنین واگذاری به بهرهبرداران کنونی از موارد اختلاف میان بدنه صنف و شهرداری تهران بوده است.
نگارنده بر این باور است که تعامل بیشتر اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و معاونت فرهنگی-اجتماعی شهرداری تهران همراه با دیگر نهادها و سازمانهای متولی فرهنگ میتواند منجر به رونق بیشتر کسب و کار نشر و به تبعش توسعه فرهنگی شهر شود. پیشنهاد مشخص نیز تأسیس کارگروه مشترک اتحادیه ناشران کتابفروشان تهران با معاونت فرهنگی-اجتماعی شهر تهران برای سازماندهی و ساماندهی روابط در حوزههای مشترک است. بادا که چنین شود.
نظر شما