انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به عنوان نهاد مدنی که 20 سال از تاسیس‌اش می‌گذرد، یکی از تشکل‌های مطرح در حوزه ادبیات کودک و نوجوان است، به نظر شما چه عواملی سبب ماندگاری و تثبیت این نهاد شده است؟
این انجمن تنها تشکل رسمی غیردولتی تخصصی نویسندگان کودک و نوجوان است که تعداد زیادی از نویسندگان این حوزه عضو آن هستند. البته تشکل‌ها و نهادهای دیگری مانند شورای کتاب کودک هم وجود دارد که بیشتر به آثار تولیدی و یا آموزش‌های لازم در این زمینه می‌پردازد. یا مثلا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم هست که نهادی دولتی برای تولید کتاب است. و این‌ها، تشکل‌های مربوط به نویسندگان کودک نیست. دومین مساله دیرپایی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان است. در ایران تشکل‌های صنفی خیلی نتوانسته‌اند موثر باشند و بعد از مدتی یا منشعب شده‌اند یا منحل. اما انجمن نویسندگان کودک و نوجوان از جمله نهادهای مدنی است که تواسنته دوام پیدا کند. سومین مساله حضور چهره‌های بزرگ و مطرح ادبیات کودک در این تشکل به عنوان اعضای این انجمن است. نکته بعدی این است که عضویت در این انجمن ارزشمند و کاملا براساس ضابطه و دموکراتیک است و آن هم وجود سه کتاب چاپ شده در حوزه ادبیات کودک برای فرد است. و هیچ‌کس نمی‌تواند در آن اعمال نظر کند و کسی را خارج از ضابطه‌ها به عضویت انجمن درآورد.
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در طول 20 سال گذشته چه اهدافی را دنبال کرده است؟
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان چه به لحاظ اساس‌نامه‌ای و چه به لحاظ دیدگاه موسسانش از ابتدا دو هدف اصلی را مدنظر داشته است؛ نخست پیگیری حقوق صنفی نویسندگان اعم از بیمه تأمین‌اجتماعی و حقوقشان در قراردادها و تعامل با ناشران، دولت و پخش‌کنندگان است. دومین مساله ارتقای شأن و جایگاه نویسندگان در ساحت فرهنگی جامعه است. 20 سال پیش که انجمن تاسیس شد نویسندگان کودک و نوجوان احساس می‌کردند در این دو مورد ضعف وجود دارد و آنگونه که باید جدی گرفته نشده‌اند و به حقوقشان پاسخ داده نشده است.
به‌عنوان کسی که 20 سال در عناوین مختلف در این انجمن حضور داشته‌اید، فکر می‌کنید انجمن تا چه اندازه در رسیدن به این اهداف موفق بوده است؟
به نظر من این دو هدف تاحدودی تامین شده است اما به نقطه آرمانی نرسیده است. در بحث حقوق صنفی جاهایی که به انجمن مربوط می‌شده سعی کرده‌ایم در ارتباط با ناشران و دولت و حاکمیت از حقوق نویسندگان دفاع کنیم و آن‌ها را نسبت به حقوقشان آگاه کنیم تا مطالباتشان را به نتیجه برسانند. چشم‌انداز ما در طول این مدت این بود که بتوانیم نویسندگی را به‌عنوان یک شغل و حرفه اصلی در جامعه مطرح کنیم، اما به آن نرسیده‌ایم. چون مشکلات ساختاری در راه تحقق آن وجود داشت. برای رسیدن به این هدف باید از طریق وزارت کار و امور اجتماعی اقدام می‌‌کردیم. در طول 20 سال اخیر هم پیگیری‌های لازم را انجام دادیم اما هنوز به نتیجه موردنظر و دلخواه نرسیده‌ایم و آخرین تلاش‌مان هم به‌دلیل عدم همکاری نویسندگان کودک و نوجوان به تحقق نپیوست.
نوزدهمین سالگرد تأسیس انجمن نویسندگان کودک و نوجوان
منظورتان چه همکاری است؟
بعد از مذاکراتی که با وزارت کار و امور اجتماعی داشتیم به این نتیجه رسیدیم که انجمن نویسندگان کودک نمی‌تواند ضوابط و ملاک‌های موردنظر وزارت کار و امور اجتماعی در زمینه انجمن صنفی را داشته باشد و براین اساس وزارت کار از ما خواست که انجمن صنفی دیگری در کنار انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به صورت صوری تشکیل دهیم تا در رسیدن به هدفمان موفق شویم. براین اساس از دوستان نویسنده عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان خواستیم که برای تاسیس اولیه این انجمن صنفی با ما همکاری کنند. زیرا برای تشکیل این انجمن نیاز به حضور 50 نفر عضو اولیه به عنوان هیات موسس داشتیم. اگر این اتفاق می‌افتادآن انجمن صنفی تشکیل می‌شد تا حدیمی‌توانستیم به اهدافمان برسیم. اما تا این لحظه به دلیل عدم همکاری نویسندگان موفق به تشکل آن نشده‌ایم.
چرا نویسندگان با شما همکاری نکردند؟
این مساله میتواند دلایلی از جمله واقف نبودن به اهمیت تشکیل این انجمن صنفی از سوی نویسندگان و همچنین تنبلی برخی از ما برای پرکردن فرم عضویت و حضور در جلسات انجمن صنفی داشته باشد. البته ما اهمیت تشکیل این انجمن صنفی را در مجمع عمومی که 13 تیرماه 1397 تشکیل می‌شود مطرح خواهیم کرد و دوباره از نویسندگان عضو انجمن می‌خواهیم در تشکیل این انجمن با ما همکاری کنند.
در زمینه تحقق هدف دیگر انجمن، یعنی ارتقای شأن و جایگاه نویسندگان در ساحت فرهنگی جامعه چه فعالیت‌هایی صورت گرفته است؟
در بحث اهداف فرهنگی، وضعیت بهتر بوده و موانع ساختاری در این زمینه وجود نداشته است و برای اجتماعی‌کردن جایگاه نویسندگان در افکار عمومی و درگیر کردن آن‌ها در حوزه‌های کاری‌شان مانند ارتباط با مخاطبان و رونمایی از آثارشان و برگزاری نشست‌های تخصصی که به ارتقای دانش و تقویت نوشتن و کار تعلیمی نویسندگان منجر می‌شود مانند دعوت از بئاته شفر از آلمانی برای تقویت قلم نویسندگان، اقدامات مفیدی انجام داده‌ایم اما هنوز به نقطه آرمانی نرسیده‌ایم.
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در زمینه حمایت از حقوق نویسندگان این حوزه برای انعقاد قرارداد و تعامل با ناشران و دولت چه اقداماتی انجام داده است؟
در جلسات مختلف در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان بارها اعلام کرده‌ایم که نویسندگان چگونه می‌توانند از حقوقشان مطلع باشند. آن‌ها می‌توانند قبل از قطعی‌شدن قراردادهایی را که می‌خواهند منعقد کنند با کمیته حقوقی انجمن مشورت کنند. تا به‌حال هم برخی نویسندگان برای تعاملاتشان با ناشران و دولت به ما مراجعه کرده‌اند و کارشان را دنبال کرده‌ایم. از نویسندگان می‌خواهم برای اینکه اجحافی در حقشان نشود برای هر حرکت حقوقی با انجمن مشورت کنند.
نشست تخصصی در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان
آیا در زمینه تعیین تیپ قرارداد مشخص با ناشران اقدامی صورت گرفته است؟
در این زمینه چندین بار جلسات مختلفی در انجمن برگزار کرده‌ایم ولی به مشکلاتی برخورده‌ایم. مشکلات ما از این جهت است که طرح و نوع کاری که هر نویسنده میتواند انجام دهد و نوع تعاملاتش با ناشر، با نویسندگان دیگر متفاوت است و در نهایت این به نفع نویسنده است که یک قرارداد تیپ و مشخص وجود نداشته باشد. نمی‌توان این‌گونه قرارداد را برای همه نویسندگان به صورت یکسان درنظر گرفت چون برخی تازه‌کارند و برخی قدیمی‌تر و قرارداد تیپ چالش‌های خاصی را به وجود خواهد آورد. به نظر من و طی بحث‌هایی که داشتیم بهتر است هر نویسنده درباره قراردادش به صورت تکی با بخش حقوقی انجمن مشورت کند تا حقوق نویسنده تامین شود.
باتوجه به اینکه نهادهای مختلفی در زمینه ادبیات کودک و مسائل مرتبط با کودک وجود دارد، تعامل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با سایر نهادهای مرتبط با این حوزه در طول این سال‌ها چگونه بوده است؟
ما با تمام نهادهایی که به نحوی با ادبیات کودک و نوجوان و مسائل مرتبط با آن سروکار دارند تعامل و ارتباطاتی را برقرار کرده‌ایم مانند بخش کودک و نوجوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، شورای کتاب کودک، موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و ... اما با توجه به شرایطی که وجود دارد ممکن است با برخی به تعامل برسیم و کار مشترکی را انجام دهیم.
چند سال پیش مجله‌ای به نام «نویسک» از سوی این نهاد مدنی منتشر می‌شد، چرا انتشار آن متوقف شد؟
با توجه به هزینه‌هایی که نویسک برای انجمن ایجاد می‌کرد، در جلسه مجمع عمومی از اعضا نظرخواهی کردیم و تصمیم بر این شد که به صورت اینترنتی منتشر شود و هزینه‌های چاپ و ارسالش قطع شود. این مجله در حال حاضر نیز در سایت انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به روزرسانی می‌شود.
13 تیرماه جلسه مجمع عمومی انجمن برگزار می‌شود و اعضای هیات مدیره جدید مشخص می‌شوند، مشارکت و حضور اعضای انجمن در مجمع عمومی چه تاثیری دارد؟
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان انجمن همه نویسندگان این حوزه است به‌خصوص اعضای انجمن که با حضورشان در مجمع عمومی که ازجمله مهمترین جلسات تصمیم‌گیری این نهاد مدنی است می‌توانند انجمن را تقویت کنند و مطالباتشان را بیان کنند. با این کار انجمن قوی‌تر می‌شود زیرا انجمن‌های مدنی پتانسیل خود را از حضور اعضا و فعالیت آن‌ها کسب می‌کنند و اگر اعضا در مجمع عمومی با شور و تعداد بیشتری شرکت کنند مجمع قوی‌تر برگزار می‌شود و انجمن میتواند در تحقق اهدافش موفق‌تر باشد.
نظر شما