به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «هم‌اندیشی شابک در آثار الکترونیک؛ ضرورت، کاربرد و راهکارهای توسعه» امروز هفت شهریورماه، با حضور مجید غلامی‌جلیسه، مدیرعامل موسسه خانه کتاب، روح‌الله سلطانی، مدیر واحد شابک و شابم موسسه خانه‌کتاب، مجتبی تبریزنیا، معاون فناوری و اطلاع‌رسانی موسسه خانه کتاب و مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و جمعی از فعالان نشر در سرای اهل‌ قلم برگزار شد.
 
غلامی‌جلیسه در این مراسم اظهار کرد: شابک در سال 1373 وارد ایران شد و از سال 1376 رسماً با مصوبه هیأت دولت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نمایندگی رسمی سازمان جهانی شابک را برعهده گرفت و از همان سال معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وظیفه خدمات‌رسانی در این حوزه را به مؤسسه خانه کتاب واگذار کرد.
 
وی ادامه داد: طی بیست  سالی که از تولد شابک در ایران می‌گذرد ناشران موظف بودند قبل از صدور مجوز، شابک و سپس فیپا دریافت کنند. همین امر باعث شد صدور مجوز برای ناشران نهادینه شود اما این فقط یک الزام بود و متأسفانه ناشران درکی از لزوم وجود شابک و کارکردهای آن نداشتند؛ این معضل به‌تدریج بیشتر شد که شاید یکی از دلایل آن، این بود که در آن زمان خانه کتاب به‌دلیل وجود چارچوب‌های اداری نتوانسته بود به‌معنای واقعی نمایندگی شابک در ایران را داشته باشد. در این راستا یکی از رویکردهای موسسه خانه کتاب در دوره جدید این است که ناشران را با کارکردهای شابک بیشتر آشنا کند تا ناشران با استفاده از شابک هدف اصلی تأسیس آن، یعنی داشتن نگاه تجاری و اقتصادی را دنبال کنند. همه این موارد شاید به نوعی در طرح‌های حمایتی موسسه خانه کتاب به شکل عینی قابل رصد است.
 
مدیرعامل موسسه خانه‌کتاب افزود: تا پیش از اجرای طرح‌های حمایتی خانه کتاب، شابک در کتابفروشی‌‌ها قابل توجه نبود. متأسفانه همین امر باعث شده بود که کارکرد شابک به معنای اقتصادی در ایران معنا و مفهومی نداشته باشد.
 
وی ادامه داد: نشر الکترونیکی شکل جدیدی از عرضه کتاب است که در دهه هشتاد و حتی قبل‌تر از آن در ایران  آغاز شد و در دهه نود توسعه پیدا کرد. متأسفانه شابک در نشر الکترونیک نیز مغفول مانده است که باز شاید مهم‌ترین عامل آن موسسه خانه کتاب بود که کارکردهای شابک در فضای مجازی را توجیه نکرده بود یا این‌که کارکردهای دسترسی به شابک برای فعالان نشر الکترونیک هموار نشده بود. از سوی دیگر معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز هنوز تعریفی از نشر الکترونیک در مجموعه خودش نداشت. به همین دلیل در یک‌سال گذشته صحبت‌های فراوانی با معاونت فرهنگی این وزارت‌خانه صورت گرفت. جناب‌ آقای سیدعباس صالحی در این زمینه اراده جدی نشان داده است. به این معنا که در گام نخست، صدور مجوز برای ناشران الکترونیک در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حل شد.
 
مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب ادامه داد: نکته دیگر که به‌عنوان بحث جدی در این زمینه مطرح بود و در شورای معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تصویب رسید، این بود که متصدی صدور پروانه نشر مشخص است اما متصدی صدور جواز نشر چه کسی است؟ آیا معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؟ آیا رسانه‌های دیجیتال یا معاونت مطبوعاتی است؟ در زمان وزارت جناب آقای صالحی‌امیری در این زمینه جلسه‌ای تشکیل شد و تصمیم برآن شد، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز صدور جواز را برعهده بگیرد.
 
غلامی‌جلیسه افزود: درباره تسهیل روند دریافت مجوز نشر نیز جلسه‌های مختلفی با جناب آقای سُلگی برگزار کردیم؛ نوید این را می‌دهم که طی روزهای آینده صدور مجوز برای نشر کتاب الکترونیک نیز حل شود و دیگر دغدغه‌ای در این زمینه وجود نداشته باشد.
 
غلامی‌جلیسه توضیح داد: موسسه خانه‌کتاب فارغ از این مقدمات، تصمیم گرفت دریافت شابک برای ناشران الکترونیک را منوط به اخذ مجوز نکند و همه شرکت‌های تولیدکننده کتاب الکترونیک صرفاً با جواز رسمی خودشان به‌ سامانه شابک نسبت به دریافت آن مراجعه کنند. هدف خانه کتاب این است که همه افرادی که در حوزه نشر الکترونیک فعالیت می‌کنند، بتوانند از این شماره بین‌المللی استفاده کنند و در این زمینه مشکلی نداشته باشند. ضمن این‌که دریافت شماره شابک از سوی فعالان نشر هیچ گونه اجباری وجود ندارد بلکه ما فقط پیشنهاد می‌کنیم و این امکان را تسریع و تسهیل کرده‌ایم.
 
وی ضمن تأکید بر این نکته که دوره جدیدی از امکان دسترسی فعالان نشر الکترونیک به استاندارد جهانی شابک فراهم شده است، گفت: فعالان حوزه نشر می‌توانند از این شماره در فعالیت تجاری‌شان به نحو مطلوب استفاده کنند. بنابراین شابک یک شماره تزیینی نیست بلکه برای امور تجاری کاربرد دارد که متأسفانه در ایران این جنبه از شابک مغفول مانده بود.
 
مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب اظهار کرد: امیدوارم در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سال آینده نیز حضور فعالان نشر الکترونیک به شکل و معنای واقعی را شاهد باشیم که لازمه آن بدون تردید تعامل بیشتر است. در این زمینه موسسه خانه ‌کتاب کارگاه‌های آموزش شابک را در تهران آغاز کرده است و به‌تدریج این کارگاه‌ها را نیز در سایر استان‌ها برپا می‌کند.
 
وی با بیان این‌که شماره شابک با تغییر شکل محصول تغییر می‌کند، گفت: متأسفانه هنوز آمار دقیقی از تولید کتاب‌های الکترونیک در کشور وجود ندارد؛ استفاده از شابک از سوی فعالان نشر، به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اتخاذ تصمیم و اِعمال سیاستگذاری‌ در زمینه نشر الکترونیک و توسعه آن کمک به‌سزایی می‌کند.
 
در ادامه این نشست روح‌الله سلطانی گفت: باید بستری فراهم می‌شد تا بتوان کتاب‌های الکترونیک را مانند کتاب‌های کاغذی به شماره شابک مجهز کرد. به همین منظور سایت مورد نظر در این زمینه را بازبینی کردیم. همچنین در بررسی‌هایی که در سطح جهانی صورت گرفت، متوجه شدیم فروش کتاب‌های الکترونیک از رشد بالایی برخوردار است؛ بنابراین در آینده در ایران هم  عرضه کتاب‌های الکترونیک با  سرعت زیادی رشد خواهد کرد. لذا در سایت جدید این امکان فراهم شد تا ناشران برای کتاب‌های گویا، الکترونیک، بریل و ... امکان دریافت شابک را نیز داشته باشند. همچنین در مراحل عضویت ناشران در این سایت، امکان عضویت ناشران الکترونیک و یا مراکزی که هر نوع مجوزی دارند و به استناد آن، کار نشر الکترونیک انجام می‌دهند، نیز فراهم شد.
 
سخنان مهدی قزلی بخش دیگری از این مراسم را به خود اختصاص داد. وی اظهار کرد: آن‌چه که بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان دنبال می‌کند، بین‌المللی کردن ادبیات کشورمان است. خوش‌بختانه ادبیات ما بسیار به بین‌المللی‌شدن نزدیک است؛ وقتی این ادبیات برای دیگران قابل فهم می‌شود، تعجب‌ و واکنش آن‌ها را به دنبال دارد اما متأسفانه بعد از انقلاب سازوکار ما به‌گونه‌ای بود که آثار ادبی کشور به دست دیگران نرسیده است.
 
وی با بیان این‌که فعالان نشر کشور می‌توانند از مرز بازارهای ایران گذر کنند، ادامه داد: راه نجات توسعه جدی ادبیات ایران در دنیا بدون تردید فعالان نشر هستند؛ فعالان نشر به‌منظور تحقق این امر باید استانداردهای خود را به استانداردهای دنیا نزدیک کنند.
 
مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان ادامه داد: اکنون خانواده‌های ایرانی که در نقاط دیگر جهان زندگی می‌کنند به‌شدت به دنبال آثار خوب دوزبانه هستند. بدون تردید پیدا کردن نسخه چاپی این آثار مشکل است اما اگر فعالان حوزه نشر بتوانند به استانداردهای جهانی نزدیک شوند و تولید و عرضه کتاب‌های الکترونیک افزایش یابد این امکان فراهم می‌شود.
 
وی تأکید کرد: بنده به‌عنوان کسی که خرده مسئولیتی در ادبیات کشور دارم و یا لااقل دغدغه آن در من وجود دارد، می‌دانم که ادبیات معاصر ایران ظرفیت راه پیدا کردن در کتابخانه‌های دنیا را دارد. بنابراین از فعالان نشر درخواست می‌کنم که خودشان را به استانداردهای جهانی نزدیک کنند.
 
در ادامه این جلسه، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و مدیرشابک و شابم مؤسسه خانه کتاب به پرسش‌های حاضران پاسخ دادند.