به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، هجدهمین همایش کتاب سال حوزه، ظهر امروز (7 بهمن ماه) با حضور آیت الله ناصر مکارم شیرازی مرجع تقلید شیعیان، آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه، حجج اسلام والمسلمین سیدحسین میرمعزی معاون پژوهش حوزه، مهدی حقی دبیر هجدهمین کتاب سال حوزه، محمدحسین نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب، و جمعی از اساتید و پژوهشگران در سالن همایش های مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد.
آثار تولیدی حوزه های علمیه باید پاسخگوی تمام نیازهای جامعه باشد
در ابتدای این همایش آیت‌الله علیرضا اعرافی با بیان این‌که همایش کتاب سال حوزه در هجدهمین دوره خود به سر می‌برد، اظهار داشت: این همایش در کنار دیگر جشنواره‌های حوزوی، مجموعه فاخر و نظام‌مندی را شکل داده است که باید از اهالی قلم حوزه، تولید کنندگان اندیشه اسلامی و نظریه‌پردازان حوزوی و تلاش‌های شورای سیاست‌گذاری، معاونت پژوهش و همه دست اندرکاران این همایش تقدیر و تشکر کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به این مطلب که جریان تولید و تحقیق علم در حوزه‌های علمیه سابقه بسیار درخشانی دارد، تصریح کرد: در دهه‌های اخیر در عرصه‌های گوناگون و در اکثر شاخص‌ها شاهد رشد علم و تحقیق در حوزه‌های علمیه هستیم، اما در شاخص‌هایی نیز دچار کاستی‌هایی هستیم و ضعف و قوت‌ها را باید به موقع تشخیص دهیم که حوزه‌های علمیه بر اساس آن قدم بردارند.
عضو جامعه مدرسین با تاکید بر ضرورت روش‌شناسی اجتهادی در تحقیقات نوین عنوان کرد: بخشی از تحقیقات ما در بخش‌های فقه، کلام و فلسفه در بخش سنتی رقم می‌خورد اما هنگامی که وارد قلمروهای جدیدی می‌شویم گره خوردن این تحقیقات جدید با متدولوژی استوار و متقن حوزه یک ضرورت است و برای تکمیل این خلا باید تلاش بیشتری داشت.
آیت‌الله اعرافی ادامه داد: انجمن‌ها و مراکز علمی خوبی در حوزه شکل گرفته و ظرفیت‌های بزرگی وجود دارد اما همه این ظرفیت‌ها باید سامان جدیدی پیدا کنند تا در همه قلمروهای علوم اسلامی راهبری داشته باشیم.
وی با تاکید بر اینکه باید به مقالات و مجلات علمی توجه لازم شود.، اظهار داشت: بیش از 100 مجله با مجوز در حوزه فعال است و سالانه چند هزار مقاله از مجموعه حوزه صادر می‌شود که البته نیازمند رتبه‌بندی و ارزش‌گذاری است.
آیت‌الله اعرافی با بیان اینکه برخی از تولیدات علمی نباید منتظر انتشار به صورت کتاب باشند افزود: برخی از تولیدات و مطالب علمی می‌توانند در مجلات علمی و تخصصی به چاپ برسند و نباید منتظر انتشار آنها  به صورت کتاب شد.
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور  افزود: بسیاری از همایش‌های علمی همانند همایش کتاب سال حوزه که در حوزه برگزار می‌شود نیازمند رتبه‌بندی هستند که باید بر اساس شاخص‌های اصیل علمی ارزش گذاری شوند.
عضو شورای عالی حوزه با بیان اینکه از افتخارات بزرگ حوزه های علمیه، حوزه آزاد است، گفت: حوزه آزاد که در آن صدها درس خارج توسط شخصیت‌های بزرگ ارائه می‌شود و صدها درس در مباحث کلامی، اعتقادی، تفسیری، حدیثی و رجالی مطرح می‌شود، میراث تاریخ حوزه علمیه است.
استاد حوزه در بخش دیگری از سخنانش  تاکید کرد: آنچه در قم و حوزه‌های علمیه تولید می‌شود با بازار و گفتمان بین‌المللی دنیا فاصله زیادی دارد در حالی که این سرمایه‌های ارزنده قابل عرضه است و این تولیدات باید به بازار بیاید و مورد نقد قرار گیرد.
آیت‌الله اعرافی با اشاره به اینکه امروز حوزه‌های علمیه صاحب سبک و زبان‌های گوناگون است، اظهار داشت: ما باید در حوزه‌های کلامی، فلسفه مضاف، فقه، علوم انسانی و اجتماعی نگاه‌های کلان‌تری داشته باشیم وقدم‌های جدی‌تری برداریم.
 
سالانه قریب به هزار  اثر در حوزه تولید می‌شود
در ادامه این همایش حجت الاسلام مهدی حقی با بیان اینکه سالانه قریب به یک هزار اثر در حوزه تولید می‌شود که غالب آن در کتاب سال حوزه بررسی می‌شود، اظهار کرد: فقدان نگاه کلان و یک‌پارچه در عرصه تالیف، جزیره‌ای و سلیقه‌ای نگریستن نویسندگان، فقدان نقشه علمی و فاصله گرفتن از مجامع علمی جهان اسلام از جمله مواردی است که تولید علم تولید علم در حوزه‌های علمیه را به چالش کشیده و از موانع پیشرفت است.
دبیر هجدمین همایش کتاب سال حوزه عنوان داشت: برای ارتقای کیفی آثار باید به بهره‌گیری از فکر و طرح نو در تولید اثر، در نظرگرفتن نیازسنجی و اولویت بندی‌های مورد نیاز جامعه، مستندنویسی و روشمندسازی تالیف کتاب توجه داشت.
حجت الاسلام حقی بیان داشت: ۷۳۸ کتاب، ۱۳۷ پایان نامه و در قالب ۱۱۳۴ مجلد به همایش کتاب سال حوزه ارائه شد که ۲۴۲ اثر در حدود ۲۸ درصد آثار، به مرحله پایانی داوری راه یافتند.
وی در ادامه به فرآیند داوری هجدهمین همایش کتاب سال حوزه اشاره داشت و گفت: ۲۷۷ داور فاضل و فرهیخته در مراحل مختلف در ارزیابی هجدهمین همایش کتاب سال حوزه مشارکت داشتند که امسال نیز همچون سال های گذشته آثار رسیده به دبیرخانه در مرحله نخست در 16 گروه علمی موضوع بندی و پس از ارزیابی اولیه، به داوران و کارشناسان صاحب نظر هر رشته سپرده شد؛ سپس هر کتاب و پایان نامه از چند مرحله عمومی و تخصصی عبور کرد تا به مرحله نهایی برای تصمیم گیری رسید.
حجت الاسلام حقی در ادامه با بیان اینکه. تصریح کرد: از میان ۸۷۵ اثر مکتوب رسیده به هجدهمین دبیرخانه کتاب سال حوزه، تعداد 9 اثر به عنوان آثار برگزیده، ۹ اثر شایسته تقدیر و ۱۹ اثر دیگر نیز شایسته تحسین شدند.
وی با اشاره به اینکه امسال 51 نفر از بانوان طلبه نیز در این همایش شرکت داشته اند، گفت: تنوع موضوعات پایان نامه ها از نکات برجسته و قابل توجه این عرصه است؛ اما حذف هشتاد پایان نامه از رقابت ها در مرحله ارزیابی اولیه و کسب تنها 55 درصد امتیازات شاخص نظریه پردازی و نوآوری، هشداری جدی برای این بخش مهم از تولید علم در حوزه ها است.
حجت الاسلام حقی با اشاره به عدم ناکامی برخی از آثار در راه یافتن به مرحله نهایی بیان داشت: ۷۲ درصد آثار نتوانستند به مراحل بعدی ارزیابی هجدهمین کتاب سال حوزه راه یابند که به دلایلی از جمله عدم توجه به نیازسنجی ها، ضعف در روشهای نگارشی، ضعف در ابتکار و نوآوری و همچنین ضعف علمی و رویشی و تکرار نویسی را اشاره کرد.
دبیر هجدمین همایش کتاب سال حوزه افزود: در همایش کتاب سال حوزه امسال آثار در عرصه های فقهی و اصولی نسبت به دوره‌های گذشته کاهش داشته و انتظار می‌رود به این دو عرصه که در حقیقت هویت علمی حوزه‌های علمیه به شمار می‌رود توجه لازم صورت گیرد.
وی در ادامه گفت: زبان های خارجی حتی عربی که زبان علم دین است در آثار مکتوب حوزه حال و روز خوشی ندارد و از میان 42 اثر ترجمه رسیده به دبیرخانه همایش فقط 6 اثر در ارزیابی اولیه مورد توجه داوران قرار گرفت که این مساله نیاز به حرکت پرشتاب در عرصه ترجمه دارد.
ججت الاسلام حقی عنوان کرد: در مجموع در ۱۸ دوره برگزاری کتاب سال حوزه ۱۱ هزار  اثر ارائه شد که از این تعداد ۵ هزار اثر مورد ارزیابی تفصیلی قرار گرفت که ۶۶۰  اثر به عنوان آثار برتر در طی سال های اخیر  برگزاری معرفی شدند .
در ادامه این مراسم، حضرت آیت الله مکارم شیرازی از مراجع عظام تقلید به ایراد سخنرانی پرداخت.
تجلیل از آیت‌الله لطف‌الله صافی‌گلپایگانی و آیت‌الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی به عنوان شخصیت‌های برجسته هجدهمین همایش کتاب سال حوزه، پخش کلیپ تجلیل از شخصیت های ویژه علمی همایش، رونمایی از دو سند نیازسنجی پژوهشی و فرهنگ واژگان پژوهشی، اهداء جوایز رتبه های برگزیده و شایسته تقدیر، جلسه اختصاصی منتخبان همایش با معاون پژوهش و دبیر همایش، اهداء لوح سپاس رتبه های شایسته تحسین همایش و بازدید از نمایشگاه آثار برگزیده و مجموع آثار رسیده به همایش از دیگر برنامه های هجدهمین همایش کتاب سال حوزه است.