به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، چهارمین جلد از مجموعه آثار زنده‌یاد بیژن الهی با عنوان «نیت خیر» شامل ترجمه اشعار فریدریش هلدرلین است. الهی اشعار این شاعر مهم را مستقیما از زبان آلمانی به فارسی ترجمه کرده بود. کتاب پیشگفتاری به قلم مترجم دارد که تاریخ نگارش آن بهمن 1351 است.
در بخشی از این پیشگفتار آمده است: «ترجمان هلدرلین باید زبان را به مفهوم مقدس کلمه درک کند. این هم از ویژگی‌های شاعر است که زبان بی‌حضور را باحضور می‌گرداند؛ همان طور که این زبان حضور یافت در لحظه‌ای که آدمِ اولی آبی‌ِ آن بالا را که عادتش بود ببیند، «آسمان» گفت و حالا که «آسمان» می‌گوییم، حضور نمی‌یابد. هستندگیِ گوینده در صفت این حضور نشسته است؛ صفتی که خود این حضور را ممکن گردانده است.»
«نیت خیر» به هفت بخش تقسیم شده که بخش‌های اول تا پنجم ترجمه اشعار است. عناوین هرکدام از این بخش‌ها به ترتیب عبارتند از: «یشت‌ها»، «یشت‌پاره‌ها»، «خنیاگر کور»، «چامه‌های دیگر» و «از دوران بی‌خویشی». بخش ششم کتاب با عنوان «از لابه‌لای یادداشت‌ها» شامل یک نامه از عزیزه عضدی، مترجم پیشکسوت به بیژن الهی و همچنین یادداشتی از خود مترجم درباره هلدرلین است. الهی این یادداشت را در سال 1353 نوشته بود.
زنده‌یاد الهی در بخشی از این یادداشت نوشته: «هلدرلین من از نظری نقطه مقابل حلاج من است. ذکر این که از چه نظر، اشاره‌ای می‌طلبد به تصور همه‌گیر، در نتیجه عوامانه، فاتر و مرتجع، درباره ترجمه ـــ زاده از ناتوانیِ متصور: «ترجمه یا دقیق یا زیباست، اگر زیباست دقیق نیست و اگر دقیق زیبا نیست.» استثناها به کنار، مترجمان ادبیِ ما نشان داده‌اند که از زیبایی تصور ایستایی دارند؛ چون کرگدنند، با گردنی که نمی‌گردد، که همین پیش روی را می‌بینند و عاری از «نگاهی گردان.»
در نهایت بخش انتهایی کتاب نیز با عنوان «جداگانه» شامل سه نوشتار است. نوشتار نخست مختصری درباره زندگی و آثار هلدرلین است به قلم نویسنده، مترجم و شاعر آلمانی به نام مایکل همبرگر. نوشتار دوم تذکاری از مارتین هیدگر، درباره اشعار هلدرلین است و در نهایت نوشتار سوم نیز یادداشتی است از سیروس آتابای، شاعر آلمانی‌شناس ایرانی.
مارتین هایدگر، فیلسوف شهیر آلمانی و نویسنده کتاب اثرگذار «هستی و زمان» در برخی از مکتوبات مهم خود از جمله «سرآغاز کار هنری» از هلدرلین به عنوان «شاعرِ شاعران» یاد کرده است. وی همچنین درباره هلدرلین گفته است که «اندیشه من در ربط و پیوند معینی با شعر هلدرلین قرار دارد.
«نیت خیر» اثر فریدریش هلدرلین و ترجمه بیژن الهی با شمارگان دو هزار نسخه، 232 صفحه و بهای 21 هزار تومان از سوی نشر بیدگل روانه کتابفروشی‌ها شده است.
درباره مترجم
بیژن الهی تیرماه 1324 در تهران به‌دنیا آمد. از دوران کودکی و نوجوانی خود با وجود مخالفت‌های خانواده، به نقاشی علاقه‌مند شد. الهی از ابتدای دهه 40 وارد جریان‌های شعری آن دوره شد و خیلی زود توانست به عنوان یک شاعر نوپرداز و مدرنیست، نام خود را مطرح کند.
بیژن الهی توانست بدون بهره مندی از استاد، زبان فرانسه و دیگر زبان‌های همچون آلمانی و انگلیسی را بیاموزد. او در ادامه ترجمه‌ها و بازسرایی‌های بسیاری را هم از شاعران فرانسوی زبانی چون آرتور رمبو، هانری میشو و... انجام داد.
الهی را سردمدار موج شعری معروف به «شعر دیگر» می‌دانند. این نحله شعری تاثیر بسیاری بر جریان شعری معروف به «شعر حجم» گذاشت. وی در نهایت در 10 آذر 1389 در تهران درگذشت و در مرزن آباد مازندران به خاک سپرده شد. بیشتر کتاب‌های این شاعر در سال‌های پس از درگذشتش منتشر شده است.
انتشار مجموعه آثار، تالیف و ترجمه زنده‌یاد بیژن الهی از سال گذشته (1393) با اجازه سلمی الهی، فرزند این شاعر و مترجم، از سوی نشر بیدگل آغاز شد. از این مجموعه به‌جز «نیت خیر» کتاب‌های «دیدن» مجموعه شعرهای بیژن الهی، «حلاج الاسرار» ترجمه اخبار و اشعار حلاج و «بهانه‌های مانوس» ترجمه برخی از آثار داستانی گوستاو بلوبر، مارسل پروست، جیمز جویس و ولادیمیر نابوکف، منتشر شده است.
از این مجموعه همچنین کتاب «جوانی‌ها» نیز در راه است.
چهارشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۱۸:۴۷
نظر شما