حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی فرجی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اظهار کرد: اوضاع سیاسی و اجتماعی دوران حیات امام حسن(ع) صلح با معاویه را می‌طلبید. هر یک از معصومین هم به جای ایشان بودند بدون شک راه امام حسن(ع) را پیش می‌گرفتند. برای درک هر موضوعی اگر خود را به زمان آن حادثه نزدیک کنیم، به راحتی می‌توانیم شرایط آن زمان را درک کنیم. برای درک علت‌های صلح امام حسن(ع) باید به وضعیت اجتماعی حوادثی که در زمان امام حسن(ع) رخ داده است نزدیک شویم تا علت صلح این امام بزرگوار را درک کنیم. 

نویسنده کتاب «زندگی درآیینه اعتدال» افزود: دو ماه بعد از شهادت امیرالمومنین(ع)، امام حسن(ع) در نامه‌ای معاویه را به بیعت با خود دعوت کردند. بعد از شهادت امیرالمومنین(ع) حدود 40 هزار مرد جنگی در بیعت با حضرت علی(ع) بودند که با فراخوان عبیدالله ابن عباس پسر عموی امام حسن مجتبی(ع)، با امام حسن(ع) هم بیعت کردند و به طور رسمی خلافت و حکومت را به فرزند امیرالمومنین(ع) واگذار کردند. در واقع دومین امام شیعیان در آن زمان 40 هزار مرد جنگی را در اختیار داشتند. 

وی افزود: از طرفی معاویه هم  برای مخالفت با امام حسن(ع) اقدامات زیادی انجام داده بود. وی در نخستین اقدام اعلام می‌کند که هر کس به ما بپیوندد به او امان می‌دهیم. نکته دوم این‌که او مردم را با زر و سیم فریب داده بود. سوم موضوع استفاده از خشونت برای همراهی مردم با حکومت بود و چهارم با پراکنده کردن دروغ در سپاه امام(ع) اقدام به ایجاد جنگ روانی کرده بود. 

فرجی اظهار کرد: نتیجه اقدامات معاویه این بود که مردم کوفه به معاویه نامه نوشتند و اعلام کردند که امام حسن(ع) را دست بسته به حکومت تحویل خواهیم داد. همچنین فرمانده سپاه که پسر عموی امام حسن(ع) بود با دریافت یک میلیون درهم به عضویت سپاه معاویه درمی‌آید و مردم به خیمه‌گاه امام حسن(ع) حمله می‌کنند. ‌یکی دیگر از گروه‌هایی که امام حسن(ع) را تهدید می‌کردند خوارج بودند، به گونه‌ای که شخصی به نام ابن «سنان اسدی» در حالی‌که فریاد می کشید که «تو مانند پدرت کافر شده‌ای» با خنجری به امام حسن(ع) حمله کرد و زخمی به بدن مبارک این امام بزرگوار زد.

این محقق حوزه دین اظهار کرد: پس از این‌که فرمانده نخست سپاه امام حسن(ع) به امام خیانت کرد و به معاویه روی آورد دومین فرمانده سپاه امام نیز با سپاه معاویه صلح کرد. وضعیت امام حسن(ع) تا حدی بحرانی بود که حتی اگر قصد جنگ هم می‌کردند به پیروزی دست پیدا نمی‌کردند. 

وی با بیان این‌که امام حسن(ع) همواره تسلیم رضای خداوند بودند، اظهار کرد: امام حسن(ع) می‌فرمایند که «سوگند به خدا که من حکومت و خلافت را تسلیم معاویه نکردم مگر به علتی که یارانی برای مبارزه نیافتم. چنان‌چه همراهانی می‌داشتم، شب و روز با معاویه جنگ می‌کردم. آن‌قدر به مبارزه با معاویه ادامه می‌دادم تا خداوند میان من و او حکم کند.» در جایی دیگر نیز امام حسن(ع) می‌فرمایند که «اگر صلح نمی‌کردم احدی از شیعیان ما در روی زمین باقی نمی‌ماند.»