شنبه ۸ آذر ۱۳۹۳ - ۱۱:۱۱
واسپارگاه‌ها ابزاری قدرتمند در ارتباطات علمی هستند

مریم‌السادات سیدین، مولف کتاب «واسپارگاه‌های دیجیتال: مفاهیم و ابزارها» با اشاره به این‌که واسپارگاه، نوع رقمی آرشیوی است که براساس نظام اطلاعاتی آرشیوی باز، ایجاد شده است، گفت: نویسندگان با واسپاری آثار خود در واسپارگاه‌ها، هم زمینه دسترسی آسان عموم به آنها را فراهم می‌کنند و هم استناد و اعتبار خود را ارتقا می‌دهند.

 سیدین در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اظهار کرد:  واسپارگاه، سپردنگاه، مخزن، انباشتگاه و انباره، معادل فارسی برای واژه Repository هستند. این کلمه از لغت کلاسیک لاتین Repositorium و واژه فرانسوی Repositoire گرفته شده است.
 
وی ادامه داد: این واژه، نخستین‌بار در قرن پانزدهم مورد استفاده قرار گرفت. این سیستم از نوع رقمی آرشیوی است که براساس نظام اطلاعاتی آرشیوی باز، ایجاد شده و هدف از ایجاد آن حفاظت رقمی از مجموعه‌های تولیدشده توسط افراد و سازمان‌ها برای مدت‌زمان نامحدود برای جامعه استفاده ‌کننده معین در حال و آینده است.
 
مؤلف کتاب «واسپارگاه‌های دیجیتال: مفاهیم و ابزارها» بیان کرد: واسپارگاه‌ها از پیامدهای جنبش دسترسی آزاد است که براساس رعایت حق معنوی مؤلف و استناد به اصل اثر، پایه‌ریزی شده است. اهمیت این نظام در این است که خروجی‌های تولیدشده به وسیله سازمان‌ها در آنها، حفاظت طولانی‌مدت می‌شوند؛ به عبارت دیگر، آنها حافظه سازمان‌ها هستند.
 
سیدین عنوان کرد: از آن‌جا که هدف پژوهشگران در انتشار آثار خود، اطلاع‌رسانی به همتایان با سرعت بیشتر و نیز استفاده از مزایای مادی و معنوی آن است، واسپارگاه‌ها ابزار سودمندی در راستای این هدف هستند.
 
وی با بیان این‌که از عمده‌ترین مزایای واسپاری آثار به واسپارگاه‌ها، افزایش رؤیت‌پذیری و اعتبار افراد و سازمان‌ها است، گفت: واسپارگاه‌ها به ابزار بسیار قدرتمندی در ارتباطات علمی تبدیل شده‌اند، از چندین سال گذشته، تلاش‌هایی برای راه‌اندازی آنها در بسیای از سازمان‌ها صورت گرفته و هر ساله نشست‌ها، کنفرانس‌ها و همایش‌هایی به منظور تکامل آن در سراسر جهان برگزار می‌شود.
 
این نویسنده در پاسخ به این پرسش که «آیا آثار در واسپارگاه‌ها با مشکل کپی‌برداری توسط افراد یا سازمان مختلف مواجه نمی‌شوند و آیا در این صورت حق مؤلف اصلی ضایع نمی‌شود؟» گفت: تمام نظام‌های رقمی از جمله واسپارگاه‌ها با چالش‌هایی رو‌به‌رو هستند که از آن جمله می‌توان به حفاظت دیجیتال، مسائل حقوقی و نگرانی‌‌های افراد در واسپاری آثارشان و نظایر آن اشاره کرد. به‌تدریج و با کوشش‌های جهانی (ملحق شدن به قانون کپی‌رایت) مشکلات و مسائل برطرف شده و خواهند شد و این نوع نظام در تمام کشورها ایجاد خواهد شد؛ این همان مفهوم جهانی شدن است.
 
مؤلف کتاب «واسپارگاه‌های دیجیتال: مفاهیم و ابزارها» اظهار کرد: در طول چندین دهه اخیر، نظام‌های رقمی مانند کتابخانه‌ها و آشیوهای دیجیتال به بحث‌های مهمی در حوزه فناوری اطلاعات، علم اطلاعات و دانش‌شناسی تبدیل شده‌اند.

سیدین ادامه داد: در این حوزه از دیرباز، حفظ میراث مکتوب بشر و انتقال به آیندگان و برابر دانستن همگان برای دسترسی به دانش از وظایف اصلی کتابداران به شمار می‌رفته است، به علت این‌که نقش‌های کتابداران و متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانان در عصر حاضر متحول شده، و به‌عنوان واسطه‌های اطلاعاتی باید بکوشند و دانش خود را بیفزایند و با تغییرات تکنولوژیکی که به سرعت در حال تکامل است، آشنا شده و برای اثبات و ارتقا جایگاه حرفه خود از پیشگامان معرفی و به کارگیری و مدیریت آن در سازمان‌ها باشند. انواع آرشیو و سایر نظام‌هایی از این دست، ناشی از پیشرفت‌ها در زمینه‌‌های ارتباطات و ذخیره‌سازی و حفاظت و نگهداری و بازیابی است.
 
 نخستین چاپ کتاب «واسپارگاه‌های دیجیتال: مفاهیم و ابزارها» اثر مریم‌السادات سیدین با شمارگان 500 نسخه، 138 صفحه و به بهای 7 هزار تومان از سوی انتشارات نوروزی راهی بازار نشر شده است.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها