به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «روایت قلم» که با حضور سید عباس صالحی معاون فرهنگی وزیر ارشاد، محسن مؤمنی شریف رئیس حوزه هنری و چندتن از نویسندگان و پژوهشگران کتاب دفاع مقدس برگزار شد.
مجتبی رحماندوست با انتقاد از برگزاری نشست‌های غیرتخصصی در حوزه کتاب دفاع مقدس اظهار کرد: پس از گذشت حدود ۲۶ سال از پایان جنگ، جای آن است که این گونه نشست‌ها به صورت تخصصی برگزار شود. برای مثال هنگامی که می‌خواهیم درباره ادبیات داستانی دفاع مقدس سخن بگوییم، باید به زاویه دید، شخصیت‌پردازی، دیالوگ‌ها و... پرداخته شود.
وی ادامه داد: ۲۱ سال پیش نخستین و تنها سمینار رمان جنگ با زاویه دید ادبیات تطبیقی در کشور برگزار شد. امروز پس از گذشت سالیان بسیار از پایان جنگ، باید جلسات مربوط به کتاب دفاع مقدس به صورت تخصصی برگزار شوند و در هر جلسه بر یکی از مباحث و گونه‌ها اعم از داستان و شعر و خاطره و... توجه شود.
وی در ادامه به دوره مسئولیت خود در مرکز آفرینش‌های حوزه هنری اشاره کرد و گفت: در آن دوره اکثر آثار منثور مربوط به دفاع مقدس را مطالعه کردیم. متاسفانه در این دوره شاهد بودیم که گروهی از نویسندگان در عرصه ادبیات داستانی، شخصیت‌های شهدا، رزمندگان و جانبازان را همانند و همردیف انسان‌های معمولی جلوه می‌دهند؛ مثلا درباره جانبازان دفاع مقدس، به این نکته اشاره می‌کنند که این شخصیت، باوجود داشتن مشکلات فیزیکی، مانند مردم عادی کار می‌کند و درس می‌خواند! یعنی نویسنده حداکثر توان خود را مصروف این کرده است که نشان دهد یک جانباز، مانند مردم عادی است. در حالی که حقیقت چیز دیگری است.
وی با انتقاد از این نویسندگان تاکید کرد: باید بدانیم که شهدا، جانبازان و رزمندگان بودند که آن پیروزی بزرگ را آفریدند. باید از کوتوله دیدن آدم‌ها اجتناب کنیم.
نویسنده «مفقود سوم» در بخش دیگری از سخنانش گفت: بحمدالله دفاع مقدس برای ملت ما با پیروزی تمام شد. در این نبرد هشت ساله، ما نه یک وجب از خاک کشور را به دشمن دادیم و نه در هیچ یک از قوانین کشور، ماده‌ای به دلیل فشار دشمنان کم و زیاد شد. این اتفاق حداقل در تاریخ جنگ‌های دو قرن اخیر ایران، بی‌سابقه بوده است.
رحماندوست با تاکید بر پیروزی جمهوری اسلامی ایران در دفاع مقدس، تاکید کرد: با وجود این پیروزی، اگر خروجی شعر و رمان و داستان ما، نشان دهنده شکست باشد، این اثر تحریف واقعیات جنگ است.
عضو فرهنگستان هنر ادامه داد: البته در جنگ تلخی و شکست و وقایع فاجعه بار نیز وجود داشت، اما پایان و برآیند آن برای ما پیروزی بود. مقصود من این نیست که نویسندگان حقیقت را رها کنند و به دنبال شعار دادن و اسطوره ساختن باشند. مقصود این است که اگر بخواهیم واقعیت را بگوییم، این واقعیت پیروزی است، نه شکست.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی افزود: جنگ امتحان الهی بود. در این امتحان عده‌ای بد‌ترین برخورد‌ها را انجام دادند، عده‌ای تخلف کردند، عده‌ای کیسه دوختند و از وضعیت موجود آن روزگار سوء استفاده کردند. اما برآیند نهایی دفاع مقدس برای ما شهادت و پیروزی و صداقت و عزت و افتخار بود.
رحماندوست ادامه داد: اگر نویسنده‌ای در این میان تنها تخلفات بداخلاقی‌ها را ثبت کند، تاریخ را تحریف کرده است. البته که این مشکلات وجود داشت، اما این نقاط سیاه در برابر پرتو نورانی دفاع مقدس کاملا و ناپیدا بوده است.
وی در ادامه با تاکید مجدد بر تخصصی شدن نشست‌های مربوط به کتاب دفاع مقدس، اظهار داشت: باید آثار ادبی سایر ملل را بررسی کنیم و ببینیم دیگران در حوزه جنگ چه کرده و چه نوشته‌اند؟
نویسنده «سه پدیده در آینه رمان» افزود: در سمینار تخصصی رمان دفاع مقدس، برای بررسی زاویه دید و نوع نگاه نویسندگان ملل مختلف به موضوع جنگ، ۵۰۰ رمان جنگی دنیا را مطالعه و خلاصه کردیم و به نتایج خوبی دست یافتیم.
وی افزود: مثلا در این بررسی‌ها دیدیم که‌گاه یک رمان به مقطع زمانی کوتاهی در جنگ اشاره و آن را روایت می‌کند. دفاع مقدس نیز از چنین ظرفیت‌هایی برخوردار است، همان طو که می‌بینیم رمان «دا» مختص به ۱۸ روز از ۸ سال جنگ است.
رحماندوست تاکید کرد: در ژانرهای ادبی و هنری می‌توان زاویه دیدهای مختلفی برای پرداختن به موضوع جنگ یافت، اما متاسفانه به این مسائل توجه چندانی نداشته‌ایم.
وی ادامه داد: ما نگاه درستی به پازل نیازهای ادبیات جنگ نداشته‌ایم و هنوز جاهای خالی بسیاری را در این پازل می‌توان دید.
وی با یادآوری آثاری مانند فیلم شیار ۱۴۳ و رمان من زنده‌ام، اظهار داشت: این آثار به طور خودجوش برخی از جاهای خالی را در حوزه دفاع مقدس پر کرده‌اند.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه سال‌ها در پی این بودیم که رمان جنگ تولید کنیم، ادامه داد: متاسفانه در این سال‌ها برخی آثار تولید شده با معایب و مشکلاتی همراه بوده و‌گاه تاریخ را تحریف کرده‌اند. مثلا می‌بینیم که‌گاه برای جذب خوانندگان، روایات عاشقانه‌ای در ضمن موضوع جنگ به رمان وارد می‌شود که بهره‌ای از حقیقت ندارد.
رحماندوست در بخش دیگری از سخنانش به موضوع تاریخ شفاهی نیز اشاره کرد و گفت: در این قالب که طی ۱۰ سال اخیر رونق و رواج یافته شاهد خلق اثاری جذاب بوده‌ایم که گوی سبقت را از رمان ربوده و با تیراژهای بسیار بالا، ده‌ها و صد‌ها بار تجدید چاپ می‌شوند.
نویسنده «سه پدیده در آینه رمان» درباره علت استقبال مردم از کتب تاریخ شفاهی گفت: برای رمان، عناصری برشمرده شده است اما به اعتقاد من، مهم‌ترین عنصر در رمان، جذابیت، کشش و تعلیق آن است. وی افزود: کتاب‌های تاریخ شفاهی دفاع مقدس، بسیار جذاب، باورپذیر و نزدیک به واقعیت بیرون است و شخصیت‌ها و دیالوگ‌ها در آن طبیعی هستند.
وی افزود: اگر نخواهیم در برابر رمان غربی سر خم کنیم، می‌توانیم گفت که کتاب‌های تاریخ شفاهی، رمان امروز ایران هستند.
رحماندوست در پایان با بیان اینکه کتاب‌های تاریخ شفاهی، جذاب‌ترین آثار امروز ادبیات ما هستند، خطاب به رزمندگان دفاع مقدس گفت: کسانی که تا کنون خاطرات خود را از آن روزگار بازگو نکرده‌اند، باید به این موضوع بپردازند.
یکشنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۳ - ۱۲:۱۳
نظر شما