به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «دعوت به جامعه‌شناسی: نگاهي انسان‌گرايانه» نوشته پیتر برگر با ترجمه رضا فاضل 28 مهرماه با حضور مترجم کتاب و استادان حوزه جامعه‌شناسی عبدالحسین نیک‌گهر، فرهنگ ارشاد، مجتبی شاهنوشی، محمدمهدی قانعی راد و سید آیت‌الله میرزایی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. 

در ابتدای این نشست رضا فاضل گفت: در بخش‌هایی از این کتاب چهره‌هایی از جامعه‌شناسان امروزی معرفی می‌شوند. پیتر برگر مولف اثر معتقد است که جامعه‌شناسان دو گروه هستند؛ بخشی در خدمت دولت و بخشی در کنار توده‌ها و در برابر قدرت‌اند. 

وی ادامه داد: متاسفانه محیط‌های دانشگاهی به تعبیر پیتر برگر محیط‌هایي بسیار پیچیده و پررقابت است. استادان دانشگاه گاه بیشتر از مردم عادی زیر پای همدیگر را خالی می‌کنند. البته در جهان سوم می‌بینیم که فاجعه، هولناک‌تر از جوامع مدرن است. 

وی در ادامه با تاکید بر تخیل جامعه‌شناسانه در این اثر گفت: تخیل جامعه‌شناسانه می‌گوید، شما هرچه می‌بینید باید با نگاه جامعه‌شناسانه تحلیل کنید. بخش اصلی این کتاب، جامعه‌شناسی به عنوان سرگرمی و به عنوان تخیل جامعه‌شناسی است. 

فاضل یادآور شد: پیتر برگر بعد از پارسونز که تلاش می‌کند تلفیق نظری بین کنش و ساختار نظری ایجاد کند اما نتوانست، می‌خواهد این امر را ادامه دهد. بعد از پارسونز پیتر برگر و لوکمان بودند که به این موضوع پرداختند. 

وی با بیان این که پیتر برگر بهترین تلفیق را در جامعه‌شناسی ارائه می‌کند گفت: این کتاب دو بخش دارد؛ یکی انسان در جامعه و دیگری جامعه در انسان. برگر به‌تفصیل و به بهترین شکل رابطه میان فرد و جامعه، خرد و کلان و ... را بیان کرده است. در واقع پیتر برگر را می‌توان یکی از بنیانگذاران نظریه تلفیق نظری دانست هرچند بعدا هابرماس و گیدنز به آن پرداختند. 

فاضل در پایان گفت: هیچ ترجمه‌ای بدون ایراد نیست و هیچ مترجمی نمی‌تواند همانند خود نویسنده باشد. بنابراین هیچ اصطلاحاتی همان اصطلاحاتی نیست که خود نویسنده آن را به کار برده است.


فرهنگ ارشاد در بخش دیگری از این مراسم با بیان این‌ که پیتر برگر جامعه‌شناسی دین و معرفت را یکجا می‌بیند، گفت: یأس و ناامیدی جان کلام و هسته نهفته کتاب پیتر برگر است. در عین حال که پیتر برگر دچار یاس و نا امیدی است، معتقد است که زندگی ما دچار شیءگرایی و شک گرایی است و اینها نشانه ذهن دوگانه پیتر برگر است. 

وی در ادامه با اشاره به فصول مختلف کتاب اظهار کرد: در این کتاب اگر نگاه کنید، آنچنان که به وبر ارجاع داده شده، به هوسرل ارجاع داده نشده و به پدیدارشناسی هایدگر اصلا ارجاع داده نشده است. جامعه‌شناسی در جامعه ما بسیار فلج است و اساسا دست و پا پیدا نکرده است. ما جامعه شناسی را خیلی سطحی و قالبی خوانده‌ایم و به هستی‌شناسی واقعیت‌های اجتماعی وارد نشده‌ایم. 

به گفته وی، در فصل ششم که جان کلام این کتاب است برگر به سراغ وبر می‌آید و از طريق وبر، دیالکتیک بین انسان و جامعه و جامعه و انسان را بحث می‌کند. 

این استاد دانشگاه  تاکید کرد: این کتاب از نظر حروفچینی و ویراستاری از روی جلد تا آخرش مشکلاتی دارد که امیدوارم برطرف شود.
 
مجتبی شاهنوشی، عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان نیز در بخشي دیگر از این مراسم گفت: کتاب «دعوت به جامعه‌شناسی» دومین کتاب برگر است که شاید اگر الان آن را می‌نوشت چیز دیگری می‌شد و شاید بتوان آن را با اثر سی رایت میلز که منتقد جامعه آمریکایی است مقایسه کرد. موضوع کتاب حول محورهایی است که جامعه‌شناسی می‌تواند، علم اثر گذار باشد و در واقع برگر بی‌طرفی جامعه شناس را قبول ندارد. حمله اصلی او به جامعه‌شناسی آمریکا و به‌ویژه جامعه‌شناسان آمریکایی است.

نعمت‌الله فاضل در بخش دیگری از این مراسم با اشاره به صفحه 176 کتاب به نقل از برگر گفت: آنهایی که قواعد بازی را خوب بلدند بهتر می‌توانند سر دیگران را کلاه بگذارند. برای کسب و کار و نام و نان همدیگر را حذف می‌کنند. به نوعی داستان را می‌پیچانند که افراد موثر را به حاشیه برانند، اما یادمان باشد که تاریخ در مورد ما اشتباه نمی‌کند. 

این عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه داد: توصیه می‌کنم این کتاب را بخوانید چراکه به قول برگر، شهرت و آوازه او به دلیل همین کتاب است و این کتاب نقدی بر آکادمی‌های اجتماعی در جهان محسوب می‌شود. 

وی بیان کرد: ما در آکادمی‌هایمان، خوشبینانه می‌اندیشیم، چراکه مسائل را جدی نمی‌گیریم و بدبینانه عمل می‌کنیم.

محمدمهدی قانعی راد، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران و استاد دانشگاه تهران با بیان این که به نظر می‌آید «دعوت به جامعه‌شناسی» در حوزه جامعه شناسی عمومی قرار می‌گیرد گفت: خطاب این کتاب عامه تحصیل کرده است.

وی ادامه داد: کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» در سال 66 چاپ شده است. کتاب «دعوت به جامعه‌شناسی» نسخه عمومی ساخت اجتماعی واقعیت است.

وی در نقد ترجمه اين كتاب گفت: برگر در کتابش به «سنت علوم اجتماعی» می‌پردازد در صورتی که اين اصطلاح به «آیین اجتماعی» ترجمه شده است. این به نظرم با هم نمی‌خواند. مواردی مانند این در ترجمه وجود دارد که به نظرم باید به آنها توجه شود که شاید هم سلیقه‌ای باشد اما فکر می‌کنم ترجمه باید در اجتماع علمی شکل بگیرد.

در بخش‌های دیگری از این نشست نیک گهر و میرزایی مطالبی را درباره آسيب‌شناسي محیط‌های علمی در ایران بیان کردند.