به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «بررسی جایگاه ادبیات دفاع مقدس در ادبیات معاصر» به مناسبت روز شهیدان اهل قلم پیش از ظهر امروز، 19 اردیبهشت 93 با حضور مسعود امیرخانی، ابراهیم زاهدی مطلق، محمد‌رضا بایرامی و زهرا زواریان در سالن اصلی سرای اهل قلم بیست‌و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

مسعود امیرخانی این برنامه را با این پرسش از بایرامی آغاز کرد که چه عاملی باعث خوش‌استقبالی آثار دفاع مقدس در بیست‌و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شده است؟ و بایرامی در پاسخ گفت: علت استقبال این است که آثار دفاع مقدس از نامتعارف سخن می‌گوید. از موقعیتی که تعادل را به هم می‌ریزد و این همان فضای دراماتیکی است که بسیاری از نویسندگان به آن علاقه‌مندند.

وی افزود: سرشت داستان و فیلمنامه این است که از زندگی رو به مرگ سخن می‌گوید و در جنگ، مرگ و زندگی همزاد یکدیگرند. از سوی دیگر، اتفاق‌های عجیب و هیجان‌انگیز بسیاری در طول جنگ ایران و عراق به وقوع پیوست که بیان آن‌ها در قالب داستان‌های دفاع مقدس این کتاب‌ها را جذاب کرده است.

زواریان در پاسخ به این سوال امیرخانی که با توجه به راه‌اندازی رشته ادبیات پایداری در دانشگاه‌ها و پرشمارگان بودن آثار حوزه دفاع مقدس جایگاه ادبیات دفاع مقدس را چطور ارزیابی می‌کنید؟ با بیان این‌که طبق درخواست برگزارکنندگان، خود را برای سخنرانی درباره همکاری‌ام با شهید آوینی آماده کرده بودم، به توضیحاتی اجمالی در پاسخ به سوال مجری برنامه پرداخت.

وی در سخنانش بر پرمخاطب بودن زندگینامه‌های داستانی تاکید کرد و گفت: شاید حس نوستالوژیک ماست که ما را به زندگینامه‌های داستانی بیش از دیگر حوزه‌ها علاقه‌مند کرده است. در حوزه رمان دفاع مقدس، اثر جهانی کمی به نسبت عظمت دوران جنگ خلق شده است. گمان می‌کنم در این 8 سال به اندازه بیش از 800 سال امکان خلق رمان‌های جذاب را داشته باشیم.

«آیا زمان آن نرسیده است که بتوان شاهد خلق رمان شاخص جهانی در حوزه دفاع مقدس باشیم؟» پرسشی بود که مجری برنامه از زاهدی مطلق داشت و این کارشناس در این باره توضیح داد: داستان و ادبیات جنگ به صورت ناگهانی رخ داد و نباید ادبیات آن را مطابق با آداب خاص بررسی کرد؛ زیرا نویسندگان ما هنوز هم متاثر از موج ناگهانی جنگ هستند. بهترین نویسندگان دوران دفاع مقدس از میان رزمندگان بیرون آمده‌اند و گاهی خاطراتی که رزمندگان بیان می‌کنند آن‌قدر سنگین است که نویسنده ترجیح می‌دهد به صورت خطی آن را بنویسد. نویسندگان هنوز به ساختار مشخصی دست نیافته‌اند.

امیرخانی در بخش دیگری از این برنامه، از بایرامی پرسید که چگونه نویسنده می‌تواند اثر خوبی در حوزه دفاع مقدس بنویسد؟ و بایرامی در این باره گفت: رمان دفاع مقدس در سایه خاطرات قرار دارد. رمان‌های خوب بسیاری منتشر می‌شوند اما از زیر سایه خاطرات بیرون نمی‌آید. خاطرات در تایید خود نوشته می‌شود اما رمان تردید و نقد ایجاد می‌کند. برخی چنین نگاهی را بر نمی‌تابند. آن‌ها علاقه‌مندند در این برکه آرام هیچ تلاطمی رخ ندهد. گاه حتی یک رمان حوزه دفاع مقدس تا مدت‌ها در توقیف می‌ماند. در واقع نظر نامساعد برخی افراد است که سبب می‌شود نویسندگان رمان حوزه دفاع مقدس نتوانند کار خود را به خوبی انجام دهند.

زاهدی مطلق نیز در پایان گفت: جسارت نویسنده در نگارش اثر بسیار اهمیت دارد و آن‌چه می‌تواند معیار یک اثر خوب باشد، میزان جسارت نگارنده آن است. اگر نگارنده با مسایلی روبه‌رو شود که جسارت او را سلب کند، به یقین اتفاق مهمی در داستان‌ها نمی‌افتد. همان‌طور که در جنگ کار‌های بسیار مهم و جسورانه‌ای به انجام رسیده است، نویسنده حوزه دفاع مقدس نیز باید جرات کند به موضوعاتی بپردازد که تاکنون به آن‌ها پرداخته نشده است.