به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، افراد بسیاری در سال 1392 در حوزه تاریخ و جغرافیا، قدردانی شدند. این استادان و پژوهشگران به‌دلیل پژوهش‌ها و آثار ارزشمندی که در حوزه‌های فعالیت خود منتشر کرده بودند، در مراسم مختلفی چون جایزه کتاب سال، جایزه کتاب سال دانشجویی، جایزه‌های کتاب فصل، جایزه جلال آل‌احمد، جایزه دوسالانه کتاب معماری و شهرسازی دکتر منوچهر مزینی، جشنواره كتاب خلیج فارس و جشنواره نقد کتاب تجلیل شدند. همچنین در سالی که گذشت برنامه‌هایی برای تجلیل از نام‌آوران این حوزه‌ها برگزار شد.
برگزیدگان جایزه جهانی کتاب سال از آمریکا، فرانسه و آلمان
جایزه کتاب سال 1392 در دو بخش بیست‌و‌یکمین جایزه جهانی و سی‌ویکمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. کتاب‌های «انحطاط صفویان و سقوط اصفهان» نوشته «رودی متی» و «پرسپولیس: اکتشاف و حیات مجدد یک جهان شگفت» اثر علی موسوی هر دو از آمریکا، «بین حافظه و قدرت؛ سرزمین شام در دوره تاریخی انتهای بنی‌امیه و ابتدای بنی‌عباس» پژوهشی از «آنتونی بورِت» و «فتح دمشق: مطالعه منابع تاریخی دوره کلاسیک تاریخ اسلام» نوشته «ینس شاینر» در حوزه تاریخ آثار برگزیده بخش بین‌الملل این جایزه بودند.
رودی متی در کتاب «انحطاط صفویان و سقوط اصفهان» به بررسی و مطالعه آثاری از عصر صفوی پرداخته و دلایل سقوط این سلسله را از میان آن‌ها کندوکاو کرده است. «پرسپولیس» پژوهش علی موسوی، نخستین مطالعه کامل از نوع تاریخ اکتشافات باستانشناسی در تخت جمشید پس از تخریب آن در سال 330 پیش از میلاد است و جزییات تاریخ اکتشافات باستانشناسی، اسناد تصویری و کاوش در یکی از سایت‌های مشهور جهان باستان را بر اساس بخشی از شواهد آرشیوی، اطلاعات موردی و اسناد منتشر نشده، توصیف می‌کند.
کتاب «بین حافظه و قدرت» دیگر برگزیده این جایزه به بررسی تاریخ شام در قرن دوم هجری‌قمری می‌پردازد و مولف کوشیده نشان دهد که فرهنگی باارزش و مهم از نوشتارهای تاریخی در این قرن در سوریه وجود داشته است. «ینس شاینر» نیز در کتاب «فتح دمشق: مطالعه منابع تاریخی دوره کلاسیک تاریخ اسلام» به بررسی واقعه فتح دمشق در زمان خلیفه دوم به لحاظ تاریخی پرداخته است.
پنج شایسته‌تقدیر در جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
در بخش سی‌ویکیمن جایزه کتاب سال که مربوط به آثار ایرانی است نیز کتاب «مقدمات زبان سنسکریت» تالیف دکتر حسن رضایی‌باغ‌بیدی، «نورالعیون» (کهن‌ترین اثر فارسی در چشم‌پزشکی) تالیف ابوروح محمدبن منصور بن ابی عبدالله جرجانی یمانی با مقدمه و تصحیح یوسف بیگ‌باباپور، کتاب «تاج‌المآثر» (درباره تاریخ غوریان هندوستان) تالیف صدرالدین حسن نظامی نیشابوری با تصحیح مهدی فاموری و علیرضا شادآرام و «گنجینه‌ای از مثل‌های سمنانی: دعاها، نفرین‌ها، شوخی‌ها، تهدیدها و ...» تالیف ذبیح‌الله وزیری به‌عنوان کتاب‌های شایسته‌تقدیر شناخته شدند.
«امپراتوری عثمانی در عصر دگرگونی تنظیمات» تالیف «محمد سید دانلی اوغلو» و «خلیل اینالجیق» با ترجمه رسول عربخانی و «اجتماعیون عامیون» پژوهش سهراب یزدانی از دیگر آثاری هستند که در این دوره جایزه کتاب سال شایسته‌تقدیر شدند.
امپراتوری عثمانی در عصر دگرگونی تنظیمات» به دوره تنظیمات (سال‌های 1839 تا 1871 میلادی) که مهم‌ترین دوره اصلاحات در عثمانی و مقارن با تحولات اوایل دوره قاجار در ایران بوده، می‌پردازد. «اجتماعیون عامیون» نیز به شکل‌گیری حزب سیاسی «فرقه اجتماعیون عامیون ایرانیان» اختصاص دارد. این اثر همچنین در ششمین جایزه ادبی جلال آل‌احمد شایسته قدردانی شناخته شده بود.
«ایرانشناسی» برگزیده کتاب سال دانشجویی
در بیستمین دوره کتاب سال دانشجویی کتاب «ایرانشناسی» که محمدرضا سعیدی و بهزاد بلمکی آن را با هدف آشنایی دانشجویان ایرانشناسی خارج از ایران تدوین کرده بودند، به‌عنوان اثر برگزیده انتخاب شد.
فصل‌هایی بدون برگزیده جایزه کتاب فصل
جایزه کتاب فصل از دیگر مراسمی است که در پایان هر فصل به انتخاب کتاب‌های برگزیده منتشر شده، اختصاص می‌یابد. این جایزه در فصل‌های بهار و تابستان اثر برگزیده‌ای در حوزه تاریخ و جغرافیا نداشت و تنها در بیست‌وششمین جایزه کتاب فصل در این حوزه‌ها چند اثر به‌عنوان آثار برگزیده و شایسته تقدیر انتخاب شدند.
«از مجلس وکلای تجار تا اتاق ایران» پژوهشی از سهیلا ترابی‌فارسانی که برپایه اسناد به تاریخچه اتاق بازرگانی از دوره قاجار تا انقلاب اسلامی پرداخته است، به‌عنوان اثر برگزیده بیست‌وششمین دوره جایزه کتاب فصل شد. کتاب‌های «انسانیت: تاریخ اخلاقی سده بیستم» تالیف «جاناتان گلاور» با ترجمه افشین خاکباز و «معماری بوشهر در دوره زند و قاجار» تالیف فراز غلام‌زاده‌جفره در این دوره آثار شایسته‌تقدیر شناخته شدند.
جایی در میان کتاب‌های آموزشی رشد برای «اطلس قاجار»
در دهمین جشنواره کتاب‌های آموزشی رشد «دومین اطلس جغرافیای دوره قاجار» اثر جواد صفی‌نژاد، غلامرضا سحاب و سعید بختیاری از سوی انتشارات دنیای جغرافیایی سحاب به عنوان کتاب برگزیده حوزه جغرافیا انتخاب شد. نویسندگان این کتاب به شرح نقشه‌های دوره قاجار و افرادی که آن‌ها را ترسیم کرده، پرداخته‌اند.
در دهمین دوره جایزه نقد کتاب در حوزه تاریخ و جغرافیا نیز محمد دهقانی، نویسنده نقد «ملاحظاتی درباره تصحیح جدید تاریخ بیهقی» به‌عنوان منتقد برگزیده تجلیل شد.
برگزاری «جشنواره کتاب خلیج فارس» و آثار برگزیده
«دومین جشنواره کتاب خلیج فارس» که در سال 1392 برگزار شد در حوزه تاریخ و جغرافیا هیچ کتاب برگزیده‌ای نداشت اما دو کتاب شایسته‌تقدیر شناخته شدند. کتاب «جزایر سه‌گانه ایرانی در خلیج فارس» نوشته نقی طبرسا و «اطلس خلیج فارس (خلیج فارس در اسناد كارتوگرافان بزرگ جهان)» تالیف حمید بحیرایی و علیرضا عباسی منتخب شدند. همچنین در حوزه پایان‌نامه «تحولات جمعیتی بنادر و جزایر ایرانی خلیج فارس در دوره قاجار» پژوهشی از مهری كزازی مورد تقدیر قرار گرفت.
دوسالانه «منوچهر مزینی» و آثار برگزیده تاریخ و معماری
جایزه دوسالانه کتاب «معماری و شهرسازی دکتر منوچهر مزینی» نیز برگزیدگانی در حوزه تاریخ و معماری داشت. کتاب «خانه‌های اصفهان» مریم قاسمی‌سیچانی برگزیده کتاب این جایزه شد و لوح افتخار این دوره به شهرام جلیلیان برای کتاب «بیستون»، سید منصور سیدسجادی، نویسنده اثر «شهر سوخته»، کاظم ملازاده برای «نوشیجان (بناهای بزرگ دوره ماد)»، فرهاد تهرانی و مجید راسخی نویسندگان کتاب «باغ‌های ایرانی ـ اسلامی» و پیروز حناچی و محمود پورسراجیان برای کتاب «احیای بافت شهری تاریخی (با رویکرد مشارکت)» تعلق گرفت.
حسین سلطان‌زاده برای کتاب «تاریخ مختصر شهر و شهرنشینی در ایران» لوح برتر این جایزه را به خود اختصاص داد و تندیس قلم سیمین جایزه دوسالانه کتاب «معماری و شهرسازی دکتر منوچهر مزینی» به مجتبی آقائی‌سربرزه برای کتاب «روستاهای تاریخی ایران» رسید.
تهران‌پژوهان در سال 1392 دیده شدند
در سال 1392 نخستین مراسم «تجلیل از پژوهشگران و مراکز تهران‌پژوهی» برپا شد و از پژوهشگران پیشکسوت این حوزه مانند علی‌اصغر حکمی، محمدحسین خوش‌نویس، سید عبدالله انوار، نعمت‌الله فاضلی، سعیدرضا عاملی، ناصر تکمیل‌همایون، حسین سمسار و خانواده زنده‌یاد حسین کریمیان تجلیل شدند.
تندیس اقتداری به پاس پژوهش‌های خلیج فارس
همچنین در مراسمی از تندیس احمد اقتداری به پاس بیش از نیم قرن پژوهش و فعالیت فرهنگی در حوزه تاریخ و جغرافیای جنوب ایران به‌ویژه خلیج فارس در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی رونمایی شد.
ثبت آثار ایرانی در حافظه جهانی یونسکو
در این سال به دنبال برگزاری نشست شورای مشورتی بین‌المللی برنامه حافظه جهانی در کره جنوبی (21-18 ژوئن 2013)، 54 اثر جدید در فهرست میراث مستند برنامه حافظه جهانی به ثبت رسید که دو اثر پیشنهادی از سوی ایران با نام‌های مجموعه «برگزیده نقشه‌های تاریخی ایران در عصر قاجار» و «ذخیره خوارزمشاهی» نیز ثبت جهانی شد.
«مجموعه برگزیده نقشه‌های دوره قاجار ایران» (1193 تا 1344 ه.ق) که در مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه نگهداری می‌شود، شامل 500 نقشه دست‌نگار یا چاپ سنگی دوره قاجار است که با استفاده از شاخص‌های رایج اندازه‌گیری در آن زمان مانند ذرع و فرسنگ، شامل موضوع‌هایی مانند نقشه‌هایی از شهر و آبادی‌های مختلف، منابع آب و روش‌های انتقال آن، خطوط مرزی و نقشه مناطق مختلف ایران (که برخی از آن‌ها از ایران جدا یا تغییر نام داده‌اند) است. از آن‌جا که این مجموعه، مستند مهمی برای مطالعات تحولات تاریخی، اجتماعی، حقوقی و سیاسی ایران و منطقه در جغرافیای جهانی به شمار می‌آید، از ارزش خاصی برخوردار است.
«ذخیره خوارزمشاهی» نیز که تالیف زین‌الدین اسماعیل بن جرجانی (531ـ434 هجری قمری 1137ـ1042 م) است در کتابخانه شهید مطهری نگهداری می‌شود. این اثر مهم‌ترین کتاب پزشکی تا دوره جدید به زبان فارسی است که یک دوره کامل دایره‌المعارف پزشکی است و تمام موضوع‌های مهم پزشکی را دربرمی‌گیرد.
سه‌شنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۰:۳۰
نظر شما