به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «شعر امروز تاجیکستان» عصر دیروز، سه شنبه، 13 اسفند ماه، با حضور ادیبان ایرانی و تاجیک در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد؛ نشستی که در آن گلرخسار صفی‌آوا بانوی شاعر و نویسنده تاجیک، سیدعلی موسوی‌گرمارودی، شاعر و رایزن فرهنگی سابق ایران در تاجیکستان و علی‌اشرف مجتهد شبستری، سفیر سابق ایران در این کشور، از اهمیت زبان فارسی برای مردم تاجیک و تلاش‌های بیگانگان برای از بین بردن خط و زبان فارسی سخن گفتند.
اخوان ثالث پل ارتباطی ما با خانم گلرخسار!
موسوی گرمارودی، سخنانش را با یادی از مهدی اخوان ثالت آغاز کرد. وی درباره ارتباط اخوان با شعر تاجیکستان گفت: در سال 1990 میلادی بود که اخوان و گلرخسار با یکدیگر در خانه فرهنگ جهان که در آلمان واقع شده، دیدار کردند. اخوان بود که در ابتدا خانم گلرخسار را به ما معرفی کرد و باید ممنون وی باشیم. برخی معتقدند شعر افغانستان از تاجیکستان قوی‌تر است اما نگاهی به پیشینه ادبی مردم تاجیک نشان می‌دهد که این موضوع صحت ندارد. برای مثال رودکی شاعری از دیار تاجیکستان است و مردم این کشور برای رد این اتهامات اشعاری سروده و تلاش‌های زیادی کرده‌اند.
وی معتقد است 70 سال حکومت شوروی پشتوانه فرهنگی 500 سالهای داشت. گرمارودی با بیان این مطلب اظهار کرد: در زمان‌های قدیم، همه این سرزمین‌ها جزیی از ایران بوده و می‌توان گفت استعداد شعری مردم تاجیک از بین نرفته و نخواهد رفت. شعر نوعی جوشش درونی و از سوی دیگر تلاش و آراستن است. مردم تاجیک در طول سال‌ها مورد هجوم تهمت‌های زیادی بود‌ه‌اند و می‌توان آنها را مردمی مظلوم دانست. به یاد داشته باشیم که تاجیکستان در قرن بیستم حداقل 700 شاعر داشته است.
گرمارودی نقش زبان عربی را در آثار شاعران فارسی زبان پررنگ دانست و افزود: شاملو، به عنوان یکی از شاعران معاصر ایران، که علاقه‌ای به زبان عربی نداشت هم از این زبان بهره برده و با آن آشنایی داشته. بر خلاف سالهای گذشته، امروز شاعری را در تاجیکستان نمی‌یابید که با زبان عربی آشنا باشد و تاجیک‌ها حتی اسامی خاص را هم با تلفظ مردم روس تلفظ می‌کنند.
در شناخت تاجیکستان کوتاهی کرده‌ایم
مجتهد شبستری در این نشست گلرخسار صفی‌آوا را ادیب و شاعری معرفی کرد که در نقش یک سیاستمدار هم ظاهر شد و در زمان سلطه شوروی بر تاجیکستان، عضو پارلمان کشورش بود. وی با بیان این مقدمه افزود: خانم گلرخسار علاوه بر این حضور در حوزه شاعری، ایران‌شناس هم هست. او در 70 سالی که کشور شوروی بر تاجیکستان سلطه داشت، علیرغم تلاش‌های فراوان برای از بین بردن خط و زبان فارسی، به شدت به زبان مادری‌اش علاقه نشان داد.
سفیر سابق ایران در تاجیکستان با ابراز خوشحالی از این‌که زبان فارسی در این دوران حفظ شد، از مواردی نام برد که مردم تاجیکستان برای حفظ سنت این کشور و زبان فارسی کوشیدند و افزود: مردم تاجیکستان بر این باورند که در طول تاریخ سه بار بیسواد شده‌اند زیرا بیگانگان سه بار کوشیده‌اند خط و الفبایشان را تغییر دهند.
وی بحث تغییر خط در تاجیکستان را موضوعی ناراحت کننده دانست که همچنان تلاش‌هایی برای عملی شدن آن انجام می‌شود. شبستری با بیان این مطلب، درباره مشکلات مردمان این کشور در حوزه فرهنگ چنین گفت: در تاجیکستان چاپخانه به تعداد کافی وجود ندارد و اغلب کتاب‌ها برای انتشار به بیرون از این کشور فرستاده می‌شوند. از سوی دیگر شاهدیم که برخی از کشورهای همسایه تاجیکستان علاقه‌ای ندارند که مردم امروز تاجیکستان دنباله‌روی خط نیاکان خود باشند. با این حال خانم گلرخسار که سرودن شعر را از 5 و 6 سالگی آغاز کرد، شعرهایش را با زغال بر روی دیوار می‌نوشت. او به زبان فارسی علاقه داشت و برای یادگیری آن، پیش از آن‌که سنش برای رفتن به مدرسه مناسب باشد، همراه خواهر بزرگترش راهی کلاس درس شد.
شبستری، شعرهای صفی‌آوا را گویای حوادثی دانست که بر مردم تاجیکستان گذشته و افزود: ما نیز در قبال اتفاقات این کشور کم کاری کرده‌ایم. لازم است خط سیریلیک را یاد بگیریم، به تحقیق بپردازیم و بیشتر تلاش کنیم. متاسفانه ایرانیان تاجیکستان را نمی‌شناسند اما در تاجیکستان، بچه‌های پنج ساله هم اطلاعاتی از ایران دارند. شوروی با هدف جدا کردن مسلمانان از یکدیگر کرد خط و زبان فارسی را در کشورهایی مانند تاجیکستان تغییر دهد.
افتخار می‌کنم به زبان رودکی سخن می‌گویم
گلسرخسار صفی‌آوا، مهمان تاجیک حاضر در این نشست، زبان فارسی را هدیه خداوند به خود دانست و گفت: افتخار می‌کنم با لحن و زبان رودکی سخن می‌گویم. ایران و تاجیکستان جدا از هم نیستند. همانطور که اخوان ثالث، استاد من در شعر، معتقد بود بنیاد دو ملت ایران و تاجیکستان یکی است.
وی درباره تجربه‌های خود گفت: من برای خودم شعر می‌گویم اما بعد از سروده شدنش، هر کس می‌تواند آن را از آنِ خود کند. معتقدم هر ملتی برای کاری خاص خلق شده است. ایتالیایی‌ها برای اپرا و فارسی‌زبانان برای سرودن شعر. ما را 300 سال است از هم جدا کرده‌اند و تاجیک‌ها سختی‌های بیشتری را در این راه متحمل شدند. زمانی شعرهای سهراب سپهری در تاجیکستان طرفداران زیادی داشت و همه در این کشور، سهراب زده بودند. اکنون تاجیک‌ها، قیصرزده هستند و اشعار وی را می‌خوانند./
چهارشنبه ۱۴ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۰:۵۶
نظر شما