2
اجرای عدالت، عمل می‌طلبد نه شعار!
یکی از بزرگان گفته است:«قویتر اگر قدرتش را به صورت حق و اطاعت را به صورت وظیفه درنیاورد، هرگز آن‌قدر قوی نیست که همیشه حاکم بماند.»
این سخن دست‌کم نسبت به رفتار و عملکرد امیراسماعیل سامانی مقبول نمی‌افتد. او قدرتش را به عنوان ابزار در خدمت رعیت و خلق به کار می‌گرفت و هیچ‌گاه رعایا ومردمان را موظف به اطاعت از حکومت خود نکرد.
آورده‌اند که برای اجرای عدالت حتی در فصل سرمای زمستان، که موجب کندی تردد مردم برای تظلم‌خواهی و شکایت به دستگاه‌های اجرایی دولت می‌شود، شخضاً به سراغ مردم می‌رفت تا دادخواهی کند. در اوقات مقرر و مشخض شده، بدون هیچ خدم، حشم و نگهبانی، به میدان شهر بخارا می‌آمد و باز اسب مسیری را جستجو می‌کرد و دوباره در میدان و در میان سرما و یخ مستقر می‌شد تا به دادخواهی مردمانی که امکان دستیابی و دسترسی به او را در میان خیل نگهبانان و حاجیان ندارند، بنشیند. او تا نماز پیشین منتظر می‌ماند و رفع ظلم می‌نمود و به سرای خویش بازمی‌گشت. خود او گفته بود:«شاید متظلمی به درگاه آید و حاجتی دارد، و او را نفقاتی و مسکنی نبود و چون به عذر سرما و برف، ما را نبیند و به ما رسیدن بر وی دشوار باشد، چون بیند که ما اینجا ایستاده‌ایم، بیاید و کار خود بگذارد و به سلامت بازگردد.»
الحق و الانصاف که این حرکت، فریاد عدالت سرکشیدن نیست، بلکه اجرای عدالت است. رها ساختن کنج عیش و راحتی، و قبول زحمت تظلم‌خواهی در میان سرما، برف و باران، همان راز شکوفایی و فرهنگ و تمدن ایران و اسلام در میان جانشیان امیراسماعیل بود. بسیاری به دنبال علل رشد علمی و رستاخیز خیره کننده آن می‌گردند. در حالی که حکایات‌ها به روشنی بازگوکننده عوامل این رفعت و پیشرفت است و اینکه علل رشد تعالی عصر سامانیان را بایستی در انجام این‌گونه رفتار دید و لا غیر.
صفحه 65/ چهل داستان از تاریخ سامانیان/ جواد هروی/ انتشارات امیرکبیر/ سال 1390/ 140 صفحه/ 3500 تومان
پنجشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۱ - ۰۸:۰۰
نظر شما