جليل عرفان‌منش، پژوهشگر تاریخ و نویسنده، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، با اشاره به بيانات مقام معظم رهبری درباره ترويج فرهنگ مطالعه در كشور گفت: فرهنگ شفاهي در رسانه‌هاي ديداري و شنيداري رقيبي براي فرهنگ مكتوب شناخته مي‌شود كه به واسطه‌ آن، ميزان اقبال از كتاب را در حد محدودتري قرار مي‌دهد. با وجود اين رقيب به نظر مي‌آيد كه هيچ گاه نبايد جايگاه كتاب را در جامعه از دست داد، زيرا كشور ما پيشينه خوبي در حوزه كتاب و توليد آثار جاويد دارد تا آنجا كه جهان غرب را وام دار خود كرده است.

عرفان‌منش توسعه اين فرهنگ را از دو وجه مورد بررسي قرار داد و افزود: توليد انديشه و فكر نخستين مساله در رفع بحران فرهنگ مكتوب در كشور است كه به فرهيختگان و مولفان باز مي‌گردد. زيرا وقتي اثري فاخر توليد مي‌شود، مخاطب خود را پيدا مي‌كند.

وي ادامه داد: مساله دوم به خدمات كتاب، مسوولان و دست اندركاران نشر باز مي‌گردد كه متاسفانه با وجود تلاش‌هاي صورت گرفته، حمايت‌هاي لازم از كتاب‌هایي كه مي‌توانند در رفع مشكلات راه‌گشا باشند، صورت نگرفته است.

اين نويسنده تصريح كرد: اگر به حمايت‌هاي صورت گرفته دقيق‌تر نگاه كنيم، خواهيد ديد كه آثار پر تيراژ با وجود نويد افزايش ميزان مطالعه در كشور، مبين بعد تجاري حمايت از اين كتاب‌هاست نه ماندگار و زيبا بودن اين آثار. اگرچه ما نسبت به اين آثار و اقبال مردم احساس منفي نداريم، اما اين امر سطح توقعات را از رونق گرفتن بازار كتاب بر آورده نمي‌كند. زيرا كتاب‌هایي در زمره آثار فاخر، غني و پر محتوا قرار مي‌گيرند كه بتوانند در مخاطب نگرش ایجاد كنند.

وي درباره راه كار اين موضوع گفت: مسوولان فرهنگي، مي‌توانند با وجود حمايت‌هاي دولت، در كنار هم قرار بگيرند و يك نهضت علمي در حوزه بخش خصوصي به وجود بياورند.
 
عرفان‌منش ادامه داد: وقتي سرنوشت فرهنگ و صنعت كتاب فقط به حمايت‌هاي دولت گره بخورد، برنامه‌ريزي و سرمايه‌گذاري در اين حوزه را با چالش مواجه مي‌كند. چرا كه ممكن است در يك دوره از وضعيت كتاب در كشور حمايت و رونقي فصلي بر وضعيت فرهنگ و كتاب حاكم شود و در اين ميان اگر بنا به دلايلي اولويت‌هاي دولت به زمينه‌اي اقتصادي و بيشتر از فرهنگ جلب شود، طبيعي است كه حمايت‌هاي اين حوزه كم رنگ خواهد شد.

اين نويسنده يادآور شد: به همين دليل بايد ناشران فرهنگي و آنان كه دغدغه جدي درباره وضعیت كتاب دارند، مجمعي حمايتي تشكيل دهند. زيرا آنچه من از بيانات هوشمندانه مقام معظم رهبري دريافتم آن است كه براي رفع اين مشكل بايد اين كار را به صورت خودجوش در بخش خصوصي دنبال كرد.

عرفان‌منش تصريح كرد: البته اين بدان معنا نيست كه دولت از رسالت خود در حوزه فرهنگ مكتوب كنار رود، بلكه بايد اين بار حمايت‌ها خود را در ايجاد راه‌كارهاي نوين با توجه به ذائقه مخاطب انجام دهد و مساله حمايت آثار فرهنگي را به ويژه در مراكزي كه تجمع افراد زياد است نظير گردشگاه‌ها، مراكز تفريحي، مسافرتي و... با توزيع مناسب كتاب دنبال كند كه اين امر مي‌تواند مبين گامي به جلو باشد.

وي در پايان با اشاره به نقش آموزش و پرورش گفت: در اين ميان رسالت آموزش وپرورش بيش از همه سنگين است. زيرا آموزش و پرورش جمعيتي ميليوني از دانش آموزان را زير پوشش خود دارد كه مي‌تواند علاوه بر برنامه‌ريزي براي كتاب‌هاي درسي، ‌آثار مختلف را به عنوان كتاب‌هاي كمك درسي به دانش‌آموزان معرفی کند. اين امر در توليد و حمايت از فرهنگ كتابخواني بسيار موثر است. زيرا كودكان و نوجوان يكي از اقشار آسيب پذيرند كه درباره پيشرفت و سرعت تكنولوژي و جذابيت‌هاي آن از كتاب دور مي‌مانند. بنابراين برنامه ريزي مدون و جامع در اين حوزه مي‌تواند امري موثر و راه‌گشا باشد.

مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، صبح چهارشنبه هفته گذشته (۲۹ تیر) در دیدار جمع کثیری از کتاب‌داران، جایگاه مطالعه و شمارگان کتاب‌ها را برای کشوری چون ایران ناکافی دانسته و خواستار همت بیشتر همه مسوولان برای نهادینه کردن فرهنگ کتاب‌خوانی در کشور شدند.