خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)- به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم نمايشگاه كتاب، در اين نشست كاظم طلايي (مدير انتشارات طلايي) و بهروز رضايي به عنوان كارشناس حضور داشتند.
رضايي درباره لزوم فرهنگنامه نويسي براي كودكان و نوجوانان گفت: «پيش از اينكه بدانيم چرا بايد براي كودكان و نوجوانان فرهنگنامه توليد كنيم، بايد منظورمان از فرهنگنامه مشخص باشد. فرهنگنامهها مي‌توانند عمومي باشند و به موضوعات گوناگوني بپردازند و مي‌توانند تخصصي و تنها به يك موضوع اختصاص داشته باشند. البته آنچه درميان فرهنگنامهها مشترك است، طيف وسيع اطلاعات است. يعني همه فرهنگنامه‌هاي تخصصي و عمومي داراي اطلاعات گوناگوني درباره موضوع فرهنگنامه hند.»
وي در ادامه گفت: «ما به طور طبيعي كودكان و نوجوانان را كنجكاو مي‌دانيم كه ذهني پر از سوالات مختلف دارند. اگر اين موضوع را بپذيريم، پس فرهنگنامهها مخصوص كودكان و نوجوانانند تا به سوالات بي‌شمار آنان جواب دهند. حتي اكنون مولفان و ناشران، در پي راه‌هايي براي ساده‌تر كردن فرهنگنامهها هستند؛ به طوري كه كودكان با سنين كم هم بتوانند پاسخ سوالاتشان را از فرهنگنامهها دريافت كنند. البته اين موضوع الزاماتي دارد كه بايد به آن‌ها توجه كرد.»
كاظم طلايي، مدير انتشارات طلايي كه مدتي است به توليد فرهنگنامه براي كودكان و نوجوانان مشغول است درباره اهميت توليد فرهنگنامه براي كودكان و نوجوانان گفت: «چند سال پيش كه با ناشران مختلف همكاري مي‌كردم، اين سوال را در ذهن داشتم كه چرا ما بايد تنها، مترجم فرهنگنامه‌هايي باشيم كه گاهي چندان با فرهنگ خودمان هماهنگي ندارند. بنابراين با هم‌فكري برخي از دوستان تصميم گرفتيم تا طي فرآيند توليدي و با كمك مولفان و متخصصان و با استفاده از ابزاري قوي به نام تصويرسازي و گرافيك، فرهنگنامه‌هايي بومي براي كودكان و نوجوانان توليد كنيم.»
وي در ادامه گفت: «امروزه آنچه در توليد كتاب‌ها و فرهنگنامهها براي كودكان و نوجوانان مهم به نظر مي رسد، معماري اطلاعات است. طبقه‌بندي اطلاعات و استفاده از تصوير و گرافيك به عنوان خودِ محتوا، موضوع مهمي است كه امروزه ناشران بزرگ در دنيا به آن اهميت مي‌دهند؛ زيرا استفاده درست از گرافيك و تصويرسازي، اشتهاي مخاطب كودك و نوجوان را برمي انگيزد و باعث تغيير ديد مخاطبان به كتاب مي‌شود.»
طلايي درباره معماري اطلاعات در فرهنگنامه‌هاي كودكان و نوجوان افزود: «در توليد فرهنگنامه، آنچه بسيار مهم است، تعريف چارچوب‌هايي است كه اطلاعات در قالب آن‌ها جاي مي گيرند. به اين معني كه در فرهنگنامه، مولف، محدود به واژگان محدودي است. تصويرسازها و عكاس‌ها هم نمي‌توانند از هر عكس و يا تصويري استفاده كنند. ما هم در توليد فرهنگنامه‌هايمان، سعي كرديم كوچك‌ترين چارچوب‌ها را نيز مشخص كنيم تا دچار مشكلاتي كه معمولا ناشران با آن مواجه اند روبه‌رو نشويم. به عنوان مثال حتي مشخص كرديم كه تعريف‌ها از لحاظ كمي بايد در چه حدي و يا نسبت عكس‌ها و تصويرها بايد چگونه باشند. با مشخص شدن اين چارچوب‌ها هم فرهنگنامه منسجمي خواهيم داشت و هم زمان توليد آن كاهش پيدا مي‌كند.»
رضايي نيز در اين باره گفت: «اگر مي‌بينيم، وضعيت توليد فرهنگنامه در ايران براي كودكان و نوجوانان آشفته است به اين دليل است كه ناشران براي توليد آن‌ها شيوه‌نامه مشخصي ندارند و با چارچوب خاصي دست به توليد فرهنگنامه نمي‌زنند. علت ديگر اين موضوع اين است كه ما متخصص فرهنگنامه نويس نداريم. به اين معني كه معمولاً نويسندگان ما كه با ادبيات كودك و نوجوان آشنايي دارند، تخصص علمي ندارند و متخصصانمان نيز با ادبيات كودك و نوجوان آشنا نيستند.»
وي در ادامه گفت: «حتي ناشران ما كه فرهنگنامهها را به مترجمان مي‌سپارند به اين نكته توجه نمي‌كنند كه مگر مترجمان ما در چند حوزه تخصص و دانش دارند كه بتوانند فرهنگنامه‌اي با موضوعات گوناگون را ترجمه كنند؟»
رضايي افزود: «براي توليد فرهنگنامه، قبل از اينكه مدخل‌ها، چارچوب‌ها و زمانبندي را مشخص كنيم، بايد به موضوع فرهنگنامه توجه شود. به اين معني كه با توجه به نياز و علاقه مخاطبانمان موضوع فرهنگنامهها را تعيين كنيم. چرا كه اين دو، مهم‌ترين عناصر توليد كتاب براي كودكان و نوجوانان محسوب مي‌شوند.»
وي توضيح داد: «برخي از ناشران ما كه دست به توليد فرهنگنامه بومي مي‌زنند بر اساس آزمون و خطا و يا حدس و گمان موضوع فرهنگنامه را تعيين مي‌كنند. به عنوان مثال، حدس مي‌زنند كه بچه‌هاي ما درباره جنگ ايران و عراق كنجكاو باشند. گرچه اين روش، علمي – تجربي است، اما بايد از روش‌هاي علمي‌تري براي تعيين موضوع استفاده كرد تا دقيقا بدانيم در ذهن مخاطبانمان چه مي‌گذرد و چه پرسش‌هايي در سر دارند تا همان پرسش را به يكي از مدخل‌هاي فرهنگنامه تبديل كنيم. شايد اين كار هزينه و وقت بيشتري را از ناشر بگيرد اما محصول نهايي مطابق نياز و علاقه مخاطب خواهد بود.»
بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، تا 24 ارديبهشت در مصلاي امام خميني (ره) برپاست.
جمعه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۱۱:۵۵
نظر شما