سعدي به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نخستین همایش "سعدی در قصیده" در سی‌ومین روز فروردین ماه در مرکز فرهنگی شهر کتاب با حضور "مظاهر مصفا"، "مهدی نوریان"، "موسی اسوار" و "علی‌اصغر محمدخانی" در میان جمعی از استادان و علاقه‌مندان به شعر و ادب فارسی برگزار شد.

در ابتدای این همایش علی‌اصغر محمدخانی به برنامه مرکز سعدی شناسی اشاره کرد و گفت: همایش سعدی در قصیده بر اساس برنامه‌ريزي مرکز سعدی شناسی است که از سال 1385 تا 1395 را تحت عنوان دهه سعدی نامگذاری، و براي آن موضوعي خاص را مشخص کرد. این همایش امسال با عنوان «سعدی در قصیده» به بررسی قصاید فارسی و عربی وی می‌پردازد.

محمدخانی در ادامه به تفاوت قصاید سعدی با دیگر شاعران قصیده سرا اشاره کرد و افزود: قصیده قالبی شعری براي مدح حکما است. اما سعدی با ايجاد تحول در قصیده سرايي آن را از قالب مدح به پند و اندرز و دعا سوق می‌دهد.

محمدخاني ادامه داد: اگر قصاید سعدی را با دیگر شاعران قصیده سراي گذشته به مقایسه بگذارید به راحتی آغاز تحول در نحوه سرودن قصاید را می‌بینید. البته قصاید سنایی و خاقانی نيز دارای ویژگی‌های متفاوت بوده‌اند؛ اما قصاید سعدی از شاخصه‌های برتری برخوردار است.

محمدخانی درباره تاثیرگذاری قصاید سعدی بر فرهنگ و زبان فارسی گفت: کمتر شاعری است که اشعارش بر گفتار و کردار افراد جامعه تاثیرگذار باشد. شیوه و سبک سعدی در ارایه مفاهیم به گونه‌ای است که بسیاری از اشعار و قصاید وی به صورت ضرب المثل یا نکته‌های پندآموز تا عصر حاضر در میان مردم رواج دارد.

وی با اشاره به ویژگی‌های شعر سعدی تصريح كرد: اشعار سعدی دارای مضامین و درون‌مایه‌های والا است و زبانی استوار در ارایه پند و اندرزها دارد. سعدی 34 قصیده فارسی دارد.

محمدخانی ادامه داد: قصاید سعدی حتی در مدح متفاوت از دیگر قصیده سرایان است. زیرا اگر آنها اشعار خود را در مدح حاکمان بیان می‌کردند، سعدی در قصایدش مدحی عامیانه و نصیحت گونه را پیش می‌گیرد. وی نه تنها به ستایش و مدح نمی‌پردازد، بلکه مضامین خود را در قالب درستکاری، گذر دنیا، عاقبت اندیشی، و نقد حاکمان با وعظ و اندرز پیش می‌گیرد و آنان را به خداشناسی و رفتار خوب سفارش می‌کند.

کوروش کمالی سروستانی به عنوان دومین سخنران همایش به مبحث دانش پژوهی در شعر سعدی از سال 1379 تا 1389 اشاره کرد و گفت: آمار کتاب های چاپ شده سعدی و پیرامون آن طی 10 سال گذشته 2 میلیون 987 هزار جلد کتاب اعلام شده است. بیشترین میزان فروش كتاب‌هاي سعدي به سال‌های 1384 و 1387 باز می‌گردد که از آن میان کتاب گلستان پرفروش‌ترین کتاب و بعد از آن کلیات، بوستان و غزلیات بوده‌اند. در سال 1389 نيز فروش این کتاب‌ها نسبت به سال 1388 کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

وی در ادامه با اشاره به مقالات چاپ شده در زمینه قصاید سعدی تصریح کرد: نخستين کنگره بزرگداشت سعدی در سال 1316 برگزار شد و مقالات آن در ویژه‌نامه تعلیم و تربیت به چاپ رسید که به دلیل غنای مطلب برخي از اين مقالات هنوز هم به عنوان مرجع اصلی در قصیده‌شناسی سعدی كاربرد دارند.

كمالي سروستاني افزود: نکته قابل توجه در پژوهش‌های سعدی‌شناسانه آن است که از سال 1316 تا کنون تنها 20 مقاله در حوزه قصاید سعدی نگاشته شده است که اگر این تعداد مورد کارشناسی دقیق قرار بگیرند از تعداد این مقالات قابل پذيرش کاسته خواهد شد.

كمالي سروستاني در ادامه به پایان‌نامه‌های پیرامون قصاید سعدی اشاره كرد و گفت: از سال 1340 تاکنون تنها 10 پایان‌نامه به بررسی قصاید پرداخته است که سه پایان نامه آن مربوط به سال های 1340 در دوره کارشناسی و تنها هفت عنوان به دروه کارشناسی ارشد طی این سال ها اختصاص دارد و در مقطع دکتری نيز هیچ پایان‌نامه‌ای در این زمینه گردآوری نشده است.

مهدی نوریان استاد دانشگاه اصفهان به عنوان سومين سخنران به بررسی قصاید از عنصری تا سعدی اشاره کرد و گفت: سعدی در سرودن قصاید خود از اوزان و قوافی عنصری بهره گرفته است. اما سعدی در اقتباس اشعار عنصری شیوه دیگری را پیش گرفته تا آنجا که کسی گمان نمی‌کند سرمشق سعدی در سرودن قصیده، قصاید عنصری باشد؛ زیرا شخصیت یگانه و قوه تخیل و ابتکار او در سرود قصاید او را متمایز از دیگران شاعران کرده است.

نوريان افزود: بیشتر قصاید ديگر شاعران از نظر موضوعی فتح‌نامه است اما به دلیل دوره تاریخی که سعدی در آن زیسته و با حمله مغول به ایران مقارنت داشته است، هیچ‌گونه ستایش اغراق آمیزی در مدح حكما ندارد؛ بلکه با دعا و پند و اندرز، اشاره به ضرورت حفظ وحدت افراد در جامعه دارد.

موسی اسوار به عنوان آخرین سخنران همایش به قصاید عربی سعدی اشاره کرد و گفت: درباره اشعار و قصاید فارسی سعدی تحقیق و پژوهش‌های بسیاری انجام شده؛ اما در زمینه قصاید عربی وی پژوهش‌ها بسیار اندک است.

اسوار افزود: قصیده عربی سعدی در رثای شهر بغداد است که بعد از حمله مغول به ويرانه تبدیل شد. قصاید سعدي در رثاي بغداد سرشار از احساسات دینی و همیت انسانی است. اين اشعار از تصویرگری قوی برخوردار است تا آنجا که مخاطب با خواندن آن به احساس تعلق و اضطراب درونی و بیقراری شاعر پی‌ می‌برد.

اسوار در پایان به مقایسه اشعار مولوی و سعدي اشاره كرد و گفت: شعر مولوی دارای ویژگی تفرد است. اما اشعار سعدی دارای یکپارچگی و انسجام در موضوعات است و در مقابل اشعار مولوی بر اساس چینش الفاظ است. در واقع اعتبار قصاید سعدی در میان شاعران عرب بیشتر از مولوی است. اما نثر مولانا بهتر از سعدی است.

در پایان این همایش میزگردی با محوریت سعدی در موسیقی ایران برگزار شد.