به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، جان برتن یکی از خاورشناسانی است که در کتاب جمع آوری قرآن خود، به پرسش‌های پیش‌گفته پرداخته است. این کتاب، مهم‌ترین اثر وی در زمینه تاریخ قرآن است که حاصل مطالعات و تحقیقات بسیار او طی سال‌های متمادی است.

نثر کتاب جمع‌آوری قرآن، مغلق و پیچیده است و برخی از خاورشناسان به این مطلب اذعان کرده‌اند. به‌کارگیری اصطلاحات تخصصی، ساختار دستوری پیچیده و دشوار کتاب و مطالبی که بیشتر به جمله معترضه می‌ماند تا مبنایی منطقی برای یک استدلال، مطالعه و فهم کتاب را بسیار دشوار ساخته است.

به دست آوردن دورنمایی از کل کتاب یا هریک از فصول آن، مستلزم خواندن پیوسته و بازخوانی مکرر آن است. برخی از مطالب کتاب جمع آوری قرآن، به گونه‌ای نگاشته شده که انسان با مطالعه آنها، ابتدا چنین تصور می‌کند که آن مطالب احتمالا به صورت اتفاقی در کنار هم چیده شده‌اند، اما با تحقیق بسیار و تجزیه و تحلیل آن مطالب، به ربط و پیوند آنها می‌توان دست یافت.

در کتاب جمع‌آوری قرآن، از ۴۹ منبع استفاده شده است. این منابع به زبان‌های آلمانی، انگلیسی و عربی‌اند. برخی از منابع عربی استفاده شده نسخه‌های خطی‌اند که این خود تلاش بسیار نویسنده را در راه نگارش کتاب جمع آوری قرآن می‌رساند. برتن مشخصات بعضی از منابع را به طور کامل ذکر نکرده که این مطلب مشکل آفرین شده است. نگارنده، ارجاعات کتاب جمع آوری قرآن را در پایان کتاب آورده که مترجم آنها را برای راحتی کار خواننده به درون متن کتاب انتقال داده است، آن هم بدین صورت که شماره‌هایی روی عبارات نهاده شده، سپس این شماره‌ها در پایین صفحه ذکر و به دنبال آنها، ارجاع مربوط آورده شده است. همچنین در مواردی که نویسنده از منابع اهل سنت بهره برده است و به نظر می‌رسد که با دیدگاه شیعه همخوانی ندارد، در پاورقی به صورت مشروح توضیح داده شده است.

در «مقدمه مترجم» این کتاب آمده است: «همان‌گونه که می‌دانیم مباحث گسترده‌ای در علوم قرآنی، تحقیق می‌شود. بحث تاریخ قرآن از جمله آنهاست که خود بر موضوعاتی چون کیفیت نزول قرآن، اسباب نزول، اختلاف قرائات و تدوین قرآن مشتمل است. قرآن پژوهان مسلمان و غیرمسلمان، اهتمام ویژه‌ای به مسئله جمع آوری و تدوین قرآن مبذول داشته‌اند. آنان با سؤالات متعددی در این حوزه روبه‌رو هستند؛ از جمله قرآن که آیاتش پراکنده و به تناسب زمان‌ها و مکان‌های مختلف نازل شده است، چگونه و در چه زمانی گردآوری شده و به صورت کتابی درآمده که آغاز و پایانش مشخص است؟ آیا پیامبر خود عهده‌دار این مهم شده و جمع آوری قرآن با نظارت و امر آن حضرت انجام پذیرفته است و یا آیندگان و خلفای پس از پیامبر از این موضوع مهم را جامه عمل پوشانده‌اند؟»

قرآن پژوهان مسلمان و غیر مسلمان، اهتمام ویژه‌ای به مسئله جمع آوری و تدوین قرآن مبذول داشته‌اند. آنان با سؤالات متعددی در این حوزه روبه رو هستند؛ از جمله قرآن که آیاتش پراکنده و به تناسب زمان‌ها و مکان‌های مختلف نازل شده است، چگونه و در چه زمانی گردآوری شده و به صورت کتابی در آمده که آغاز و پایانش مشخص است؟ آیا پیامبر(ص) خود عهده‌دار این مهم شده و جمع آوری قرآن با نظارت و امر آن حضرت انجام پذیرفته است یا آیندگان و خلفای پس از پیامبر به این موضوع مهم را جامه عمل پوشانده‌اند؟ جان برتن یکی از خاورشناسانی است که در کتاب جمع آوری قرآن خود، به پرسش‌های پیش پرداخته است. این کتاب، مهم‌ترین اثر وی در زمینه تاریخ قرآن است.

 کتاب «جمع‌آوری قرآن» نوشته جان برتن به ترجمه حسن رضایی از سوی انتشارات دانشگاه مفید در 328 صفحه و قیمت 99 هزار تومان منتشر شده است.