سمانه شهری نژاد محقق و مؤلف مطالعات فرهنگی پوشاک، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در گرگان، در آستانه سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، گفت: کتاب تجارتی ارزان و روان و معامله‌ای پر بها است که ضمن دانش‌افزایی و رشد فکری جوامع انسانی در کسوت دیباچه دوران و زهره زمان، توسعه عشق، عاطفه، خودباوری، تکامل و توسعه فردی و جمعی را نیز در پی خواهد داشت.
وی افزود: ازاین‌رو بررسی میزان رشد یافتگی فرهنگ هر ملتی، مؤلفه‌های متعددی دارد که یکی از این مؤلفه‌ها، میزان علاقه‌مندی مردم آن سرزمین به موضوع کتاب و کتابخوانی، سرانه کتابخانه‌ها، تعداد ناشران و نویسندگان آن دیار است.
توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی امری ضروری است
شهری نژاد ادامه داد: در دنیای کنونی، با توجه به ظهور تکنولوژی‌های نوین، مانند تلویزیون و ماهواره و تلفن همراه و اینترنت و گفت‌وگوهای اینترنتی عمدتاً بی‌هدف و بی‌برنامه که بیشترین زمان را از قشر وسیعی از مردم می‌گیرد، توسعه و ترویج کتاب و کتابخوانی امری ضروری به نظر می‌رسد.
وی افزود: توسعه و ترویج کتابخوانی اکنون از موضوع‌ها و دغدغه‌های بزرگ جوامع و به‌خصوص کشورهای درحال‌توسعه است. به‌منظور ترویج کتابخوانی لازم است برنامه‌های مؤثر، پویا و منطبق با واقعیت‌ها پیش‌بینی شود و سپس باید گام‌به‌گام این برنامه‌ها را همراهی کرد تا مطالعه به عادت تبدیل شود.
شهری نژاد در ادامه اظهار کرد: بر همین اساس، در سرتاسر جهان اقداماتی برای ترویج کتابخوانی صورت گرفته است و اقوام و مللی که بامطالعه مأنوس بوده، کتاب و کتابخوانی در میانشان رواج بیشتری داشته است، توانسته‌اند فرهنگی ماندگار و پویا از خود به‌جای بگذارند و میراث فرهنگی و گنجینه‌های معارف و دستاوردهای عالمان و فرهیختگان خود را به نسل‌های دیگر منتقل کنند.
وی افزود: در این راستا با برنامه‌ریزی صحیح فرهنگی، علاوه بر حفظ هویت عقیدتی و قومی که عاملی به شمار می‌رود که منجر به ایستادگی در مقابل هجوم فرهنگ بی‌فرهنگی بیگانه می‌شود و به حفظ فرهنگ خودی می‌انجامد.
جامعه کتابخوان چگونه میسر می‌شود
شهری نژاد گفت: جامعه کتابخوان، زمانی محقق می‌شود که حداقل بخش قابل‌توجهی از کارگزاران و مدیران جامعه کتابخوان باشند و مردم اثرات اُنس بامطالعه و کتابخوانی را در گفتار، رفتار و نوع تصمیم مدیرانشان مشاهده کنند.
وی ادامه داد: با همین نگاه، می‌توان از برپایی مستمر نمایشگاه‌های کتاب یاد کرد که محفل و شاهراهی به‌مثابه جاده ابریشم است که همه مخاطبان، ناشران و نویسندگان را از هر سوی کشور به سمت خود می‌کشاند تا از طریق مدیریت کتاب که یک محصول خاص است، تخصص و هم‌افزایی را بطلبد.
شهری نژاد افزود: الزاماً برای پیشرفت در حوزه کتاب (چاپ، نشر، فروش) یکی از مشکلات و کاستی‌های جامعه ما گریز از کتاب و پایین بودن سطح فرهنگ مطالعه است.
این نقیصه، ریشه‌ها و علت‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد. همچنین در این راستا رسانه‌ها امروز نگاه ویژه‌ای به حمایت فرهنگی از اقشار مردم در نقاط محروم و کم برخوردار نشان دهند و کتاب به‌عنوان یک کالای فرهنگی الزاماً باید جز لاینفک سبد خانوارهای ایرانی باشد.
چالش‌های چاپ و نشر
وی سپس گفت: نابسامانی وضعیت توزیع کتاب، حرفه‌ای نبودن بخش اعظم ناشران و نداشتن تخصص کافی در حوزه نشر و بی‌توجهی به سازوکارهای اقتصادی در تولید، توزیع و مصرف کتاب؛ مهمترین مشکلات حرفه‌ای (درون صنفی) صنعت نشر محسوب می‌شود.
شهری نژاد سپس گفت: در بخش مشکلات بیرونی باید اذعان داشت که نبود فرهنگ کتابخوانی در ایران و عدم ترویج کتابخوانی از سوی نهادهای آموزشی، مهمترین مشکل فرهنگی و نبود نهادهای صنفی (اتحادیه نشر) قوی و تأثیرگذار و عدم توسعه کتابخانه‌ها به‌ویژه کتابخانه‌های عمومی و مدارس و نبود آرامش فکری و روحی مردم، مهمترین مشکلات اجتماعی بوده است.
وی ادامه داد: نگرش صرفاً فرهنگی و بی‌توجهی به سازوکارهای اقتصادی مهمترین مشکل اقتصادی صنعت نشر و ممیزی کتاب و ناکارآمدی قوانین مرتبط با حق نشر (مؤلف) و همچنین دخالت بیش از حد دولت در نشر به‌عنوان مهمترین مشکلات سیاسی صنعت نشر مطرح‌شده‌اند.
وی در پایان گفت: یکی از راه‌های ایجاد انگیزه مطالعه، تحقیق و تفکر بین افراد و افزایش حس همکاری در تحصیل علم و تشویق، ترغیب و هدایت آن‌ها در به‌کارگیری روش‌های نوین علمی حضور در نمایشگاه‌های پربازده است که دستگاه‌های مسئول به‌منظور اتخاذ هرگونه تدبیر مثبت اجرایی الزاماً موظف به برنامه‌ریزی‌های همه‌جانبه در فرهنگ‌سازی به مقوله کتاب و فرهنگ کتابخوانی در این شاهراه است.
به گزارش ایبنا، سمانه شهری نژاد، محقق و مؤلف مطالعات فرهنگی پوشاک و دانش آموخته دکترای پژوهش هنر و مدرس دانشگاه است که تا به امروز از وی کتاب‌هایی با عناوینی چون تاریخ پوشاک گلستان، مختصری در باب هنر ایرانی، پوشاک ایران فرهنگی، نساجی سنتی در چهارسوی کهن‌دیار، مجموعه شعر دست اول و پوشاک اقوام در عروسی روانه بازار نشر شده است.
نظر شما