عباس صیدی کلهر نویسنده، شاعر و مدیر نشر برگ آذین (نخستین نشر استان ایلام) که در حوزه‌های فرهنگی، ادبی، اجتماعی و آموزشی تلاش های مستمر دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ایلام، ضمن تاکید بر راه اندازی و تشکیل «کانون ویراستاری در استان ایلام» گفت: امروزه به دلیل کم بودن وقت و دغدغه‌های فکری در میان مردم، خوانندگان کتاب‌ها باید نوشته‌های نویسندگان را خیلی راحت و بدون تکلف بخوانند و از جاذبه‌های موضوع و زیبایی متن‌ها و نوع صفحه آرایی، فصل‌بندی و ارتباط منطقی میان مطالب بتوانند به صورت شایسته‌ای ارتباط خود را با اثر برقرار کنند.
این مدرس زبان و ادبیات فارسی به نیاز نویسنده و ناشر به ویراستار اشاره کرد و ادامه داد: زمانی که نویسندگان به دلیل کمبود وقت و گاهی تعجیل در نوشتن مطالب و شتاب برای زود رساندن نوشته ها در موعد مقرر، خوش قلمی و بلاغت آثارشان به چالش کشیده می‌شود، از این رو بسیار ضرورت دارد که یک مشاور امانتدار و علمی، نوشته‌های آنان را ویراستاری کند.
این شاعر و نویسنده پیشکسوت به ضرورت تدوین شیوه‌نامه‌ای مناسب در حوزه ویراستاری اشاره کرد و افزود: شکی نیست که برای نتیجه گرفتن مطلوب از کار ویراستاران، باید از شیوه‌نامه‌ای ضابطه‌مند، یک‌دست و معیارمند در کشور که در حوزه ادبیات فارسی مورد تایید اساتید مجرب این رشته باشد، پیروی کرد.
صیدی کلهر به تاریخ آغاز ویرایش درایران اشاره و تشریح کرد: به طور کلی فن ویرایش به معنای کنونی درایران حدود ٥٠سال است که معمول شده و در خلال این مدت همواره صاحب نظران و اساتید این حوزه به رشد و شکوفایی آن کمک کرده‌اند.
عبور ویرایش کتاب‌ها از مسیر کانون ویراستاری استان
مدیر نشر برگ آذین ادامه داد: از آنجا که ویرایش در واقع همان عمل افزودن یا کاستن مطالب یا تصحیح و تنقیح متن‌هاست، تمام ناشران و نویسندگان باید قبل از اینکه کتاب خود را به دست چاپ بسپارند، از چرخه کانون ویرایش استان عبور کند و به همین خاطر است که حتی ناشران نیز باید با این فن آشنایی پیدا کنند و برای کیفیت بخشیدن به مطالب کتاب‌ها دست کم معیارهای ویرایش علمی، فنی و محتوایی را بشناسند.
وی ادامه داد: ویراستار باید علم و دانش ویرایش را داشته باشد تا بتواند مطالب را از نظر ساختاری و محتوایی بررسی کند. به عنوان مثال در ویرایش ساختاری و محتوایی، ویراستار باید به محتوای اثر و تناسب و چهارچوب متن توجه کند و به واژه‌ها و عبارت‌ها از جنبه ادبی و دستوری، دست نزند و تنها به درستی یا نادرستی محتوای متون علمی، تاریخی، دینی و ادبی و شیوه‌های استدلال، تفسیر و تشریح مطالب وهم‌چنین شیوه ورود وخروج، تقدم و تاخر فصل ها و بخش ها ومرزبندی مفاهیم توجه کافی داشته باشد، زیرا هرنوع از ویرایش بانوع دیگرآن متفاوت است.
مولف کتاب «فراگرد تکامل فرهنگی» گفت: در ویرایش فنی یا صوری تنها ظاهر و صورت اثر از جنبه‌های تدوین و یک دست‌سازی رسم الخط، علایم سجاوندی، پاورنویس‌ها، نقل قول‌ها، جمله‌بندی‌ها، پاراگراف بندی‌ها، فهرست منابع و شیوه تنظیم درست آن، واژه‌نامه ها و نمایه و… مورد بررسی قرار می گیرد.
وی ادامه داد: ازاین رو ویراستار فنی فقط به صورت نوشته‌ها توجه دارد و آنها را اصلاح می کند و بدون شک بخشی از این کار مانند تنظیم نمایه و به کارگیری صحیح سجاوندی‌ها بسیار فنی و دقیق است، ولی در ویرایش زبانی، اغلب به رفع اشکال‌های مشهور در حوزه زبان مانند تشخیص زبان معیار در کشور و عواملی که به معیاربودن آن لطمه می‌زند و تشخیص کلمات جدا از فارسی که خود دستورالعمل بزرگی دارد، گرته‌برداری‌ها، توجه کافی به زبان نوشته ها ازنگاه، عادی بودن، علمی بودن، یا ادبی و عامیانه بودن، تشخیص انواع جمله و جاسازی مناسب افعال پرداخته می‌شود.
ویراستارانی با ادعاهای عجیب و غریب!
مؤلف کتاب «آیین نگارش نامه‌های اداری» به وضعیت کنونی ویراستاری در استان اشاره کرد و اذعان داشت: کاملاً مشهود است که هم اکنون در میان نویسندگان و ناشران استان عده ای که تحصیلات‌شان هیچ گونه ارتباطی با مبانی گسترده زبان و ادبیات فارسی ندارد، لباس پر زرق و برقی از ویراستاری بر تن کرده‌اند و نزد ناشران و نویسندگان ادعاهای مالی و حق الزحمه‌های عجیب وغریبی می کنند غافل از اینکه یک ویراستار مجرب باید از دامنه وسیع ویرایش و انواع آنکه عبارتند از ویرایش علمی، محتوایی، ساختاری، زبانی و نگارشی، فنی و ادبی و توانایی و تجربه کافی که این فن نیاز دارد باخبر باشد، متاسفانه فقط درفکر بالا و پایین بودن تعرفه‌های ویرایش هستند.
«کانون ویراستاری دراستان» با حمایت و هماهنگی اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان اقدام شود
وی تنها راه چاره برای برون‌رفت از چالش پیش روی فرهنگ و فرزانگی و ترویج اندیشه‌های مکتوب در استان را ضرورت راه اندازی «کانون ویراستاری در استان» دانست و تاکید کرد: شکی نیست که برای رفع این چالش بزرگ در عرصه فرهنگ مکتوب و صنعت چاپ و نشر استان بسیار ضرورت دارد که نسبت به راه اندازی «کانون ویراستاری در استان» با حمایت و هماهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اقدام شود، زیرا این موضوع از دهه گذشته تاکنون یکی از مطالبه‌های واقعی ناشران و نویسندگان استان بوده و اکنون نیز ضرورت ایجاد آن چند برابر شده که البته برای توجیه ضرورت این کار نیازی به توضیح بیشتری نیست.
وی ادامه داد: کاملاً روشن است که عده‌ای از ناشران و نویسندگان که تعدادشان هم کم نیست به همه اصول و مبانی نویسندگی مطابق با معیارهای زبان وادبیات فارسی و قواعد آن آشنایی کامل ندارند، به طوری که ما در جلسه‌های نقد ماه کتاب استان، نشانه‌های بسیاری از مسامحه، تکرار و حشو، مترادف‌های بی نقش، لفاظی و اطناب و به کارگیری ترکیب ها و واژه های بی شیرازه در قلم آنان دیده‌ایم. ازاین رو همین موضوع، دلیل اصلی و محکمی برای تبیین ضرورت راه‌اندازی این کانون در استان ایلام است.
مهمترین کارکردهای «کانون ویراستاران استان»
صیدی کلهر، به مهمترین کارکردهای «کانون ویراستاران استان» که می‌تواند در عرصه یکپارچه‌سازی قانون ویرایش دراستان انجام دهد، اشاره کرد و گفت: تدوین یک پیوست نامه ویراستاری، برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای حروف‌نگاران، صفحه‌آرایان، نمونه‌خوانان، ویرستاران و ناشران، تدوین و چاپ بروشور، مقاله و مطالب جدید آموزشی در مورد شیوه‌های ویراستاری و… موجب خواهد شد همه ویراستاران استان از یک وحدت رویه مناسب و قانونی برخوردار باشند و از نظر دریافت حق‌الزحمه سلیقه‌های گوناگون حاکم نشود و به طور کلی فضای ویراستاری در استان صاحب سامانه‌ای شفاف و گردش کاری قانونمند خواهد شد.
نظر شما