یکشنبه ۳ دی ۱۴۰۲ - ۱۱:۰۳
از گیاهخواران اخلاقی تا فلسفه نقادانه دنیای سارا

۶ کتاب از سوی نشر کرگدن در حوزه‌های فلسفه، مابعدالطبیعه، دین و اخلاق منتشر شد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «۱۲ پرسش از گیاهخواران اخلاقی»، «زندگی‌ای که می‌توانی نجات بدهی؟»، «اوسینا؛ مابعدالطبیعه ابن‌سینا در قرون وسطی»، «آیا علم و دین سازگارند؟»، «اخلاق و دین» و «دنیای سارا؛ تفکر نقادانه برای کودکان» این ۶ اثر هستند.

«۱۲ پرسش از گیاهخواران اخلاقی» به مهم‌ترین دغدغه‌هایی که وگانیست‌ها دارند می‌پردازد و آن را در بوته نقد و تحلیل می‌گذارد. در بخشی از کتاب در تعریف وگانیسم و اینکه چه هست و چه نیست اینطور می‌خوانیم: «نزد برخی، این واژه از ریاضتی سرد و مبهم حکایت دارد، نوعی پرهیز غذایی. نزد برخی دیگر، وگان‌ها کسانی‌اند که سنت‌ها و آیین‌هایی را که زندگی بسیاری افراد را معنادار و مقدس می‌سازد لگدمال می‌کنند. برخی هم آن را یک‌جور مد روز یا دورۀ گذرا در زندگی نوجوانان می‌بینند. اما از دید کسانی که خود را «وگان» می‌دانند این واژه چه معنایی دارد و متضمن چه ارزش‌هایی است؟ وگان‌ها از مشارکت در خشونت علیه حیوانات دوری می‌جویند، یعنی از خریدن و مصرف کردن تن‌پاره‌های حیوانات، لبنیات، تخم‌مرغ، و دیگر محصولاتی که از کشتار و استثمار حیوانات به دست می‌آید، مثل پشم، چرم و خز، می‌پرهیزند. یک وگان در زندگی روزمره‌اش آزادانه انتخاب می‌کند راه خود را از کشتار و زجرهایی که از زایانیدن و کشتن حیوانات برمی‌خیزد جدا کند».

«زندگی‌ای که می‌توانی نجات دهی» نوشته پیتر سینگر است که توسط کیوان شعبانی‌مقدم ترجمه شده و در ۲۹۶ صفحه و به قیمت ۱۸۹ هزار تومان منتشر شده است. این کتاب نخستین بار در سال ۲۰۰۹ منتشر شد. در پی استقبال مخاطبان از کتاب و ایدە‌محوری آن، سازمانی به همین نام تأسیس شد که مردم را تشویق می‌کرد با کمک به خیریه‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی‌ای که تحقیقات مستقل آنها را تأیید کرده‌اند، بیشترین کار خیر ممکن را به انجام برسانند. سینگر تک‌تک ما را دعوت می‌کند از خودمان بپرسیم: آیا حاضریم برای پایان بخشیدن به فقر کاری کنیم؟ او حکایت‌های اخلاقی، استدلال‌های فلسفی و آمارهای خشک و نامنعطف را هنرمندانه به هم می‌بافد، موانع اصلی روان‌شناختی، اخلاقی و عقیدتی موجود بر سر راه شکل‌گیری فرهنگ جهانی نیکوکاری را صادقانه با ما در میان می‌گذارد و بیان می‌کند که ما شهروندان چگونه می‌توانیم به وظیفۀ خود در توانمندسازی فقرای جهان عمل کنیم.

«اوسینا؛ مابعدالطبیعه ابن‌سینا در قرون وسطی» ترجمۀ مجموعه مقالاتی است با موضوع بازتاب آرای ابن‌سینا در غرب لاتینی. قرار دادن فلسفۀ اسلامی در بستر تاریخی‌اش و مقایسۀ آن با سلف یونانی و خلف لاتینی کاری است که ما را به شناخت بهتری از نقاط قوت و ضعف این فلسفه نائل می‌کند. متفکران لاتینی گاه از زاویه‌ای به فلسفۀ اسلامی و مابعدالطبیعۀ ابن‌سینا نگریسته‌اند که شاید در سنت ما سابقه نداشته باشد. اینان گاه به فلسفۀ ابن‌سینا همان انتقاداتی را وارد کرده‌اند که مشابه آن را نزد متکلمان مسلمان می‌توان سراغ گرفت. این درحالی است که، به خلاف متکلمان مسلمان، متفکران لاتینی بعضاً ابن‌سینا را نه به‌سبب پیروی از ارسطو، که به‌دلیل عدم پیروی از او نقد کرده‌اند. در مقالات این کتاب، خواهیم دید که چگونه متفکران مهم لاتینی، ازجمله توماس آکویینی، آلبرت کبیر و دونس اسکتوس، ابن‌سینا را یکی از اندیشمندان برجسته در سنت فکری برخاسته از یونان می‌دانسته‌اند و درعین‌حال مواجه‌های نقادانه با او داشته‌اند.

«آیا علم و دین سازگارند؟» را می‌توان از کلاسیک‌های فلسفۀ دین به شمار آورد؛ اثری مختصر و سرراست برای تدریس در دوره‌های علم و دین، علم و فرهنگ و فلسفۀ دین. این کتاب، که نسخۀ مکتوب مناظرۀ دو فیلسوف، آلوین پلنتینگا و ِ دنیل دِنت، دربارۀ رابطۀ علم و دین و با موضوع مشخص «سازگاری علم و دین» است، تاکنون به زبان‌های ایتالیایی، لهستانی، رومانیایی، پرتغالی و کره‌ای بازگردانده شده است. پلنتینگا سخنان خود را با محدود ساختن عنوان مناظره از «آیا علم و دین سازگارند؟» به «آیا نظریۀ کنونی فرگشت و خدای مسیحیت سنتی سازگارند؟» آغاز می‌کند. نظرش این است که نظریۀ کنونی فرگشت و خدای مسیحیت نه‌تنها سازگارند، که به بار آمدن «شگفتی‌های جانداران» از رهگذر فرگشتی هدایت‌ناشده باورناپذیر می‌نماید. باور داشتن به نظریۀ فرگشت نیازمند باور داشتن به خدا است.

«اخلاق و دین» به این مسئلۀ اساسی می‌پردازد که آیا خدا خاستگاه اخلاق است یا اخلاق بدون دین هم ممکن است. در اینجا دو دیدگاه سنتی وجود دارد که هرکدام خوانش‌هایی گوناگون دارند. طبق نظریۀ امر الاهی، ارادۀ خداوند فرمان اخلاقی را می‌آفریند؛ و طبق رویکرد مبتنی بر قانون طبیعی، حقایق اخلاقی وابسته به ارادۀ خداوند نیستند. گنسلر شخصاً حامی نظریۀ قانون طبیعی است، اما می‌کوشد خوانش‌هایی قوی و قابل‌دفاع از هر دو دیدگاه ارائه دهد. هدف او نشان دادن این نکته است که هرکدام از این دیدگاه‌ها را که بپذیریم، باور به وجود خدا می‌تواند اخلاق را غنا بخشد. گنسلر دربارۀ ربط اخلاق و خداناباوری نیز بحث می‌کند: خداناباوران چگونه بر اساس مبانی اخلاقی به باور به وجود خدا ایراد گرفته‌اند و اخلاق در نظر آنها چگونه امری است. او همچنین ربط نظریۀ تکامل و علم تجربی را با اخلاق و دین بررسی می‌کند و به این مسئله می‌پردازد که در قبال کسانی که نظرگاه‌های ایمانی متفاوتی دارند چه وظایفی داریم؟

«دنیای سارا؛ تفکر نقادانه برای کودکان» به گونه‌ای طراحی شده که بچه‌ها را با بنیادی‌ترین مفهوم‌های سنجشگرانه‌اندیشی آشنا و، با به‌کارگیری زبانی ساده، این مفهوم‌ها را برایشان قابل‌فهم کند. مفهوم‌های سنجشگرانه‌اندیشی به سه دستۀ اصلی تقسیم می‌شوند: فضیلت‌های فکری؛ استانداردهای فکری؛ و عنصرهای اندیشه. دنیای سارا کتابی است برای آشنایی با این مفاهیم و آغاز تفکر نقادانه. ولی از آنجا که خودآموزی تفکر نقادانه برای بچه‌ها دشوار است، لازم است آنان هنگام مطالعۀ کتاب دنیای سارا والدین و آموزگاران را نیز کنار خود داشته باشند. اما آموزگاران و والدین هم برای راهنمایی بچه‌ها خود نیاز به راهنمایی دارند. کتاب راهنمای آموزگار برای برآورده کردن همین نیاز نوشته شده است. این کتاب والدین و آموزگاران را راهنمایی می‌کند تا در فهم و بهره‌گیری هر چه بهتر از مطالب کتاب دنیای سارا به بچه‌ها کمک کنند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط